อสังขตธรรมไม่ใช่นิพพานอย่างเดียว

อสังขตธรรม
ธรรมที่ไม่มีปัจจัยปรุง
หรือ  วิสังขาร ได้แก่อะไรในข้อนี้เป็นสิ่งที่
พิจารณาเห็นได้ยากสักหน่อย
ในบาลีท่าน ใช้คำเป็นพหูพจน์
คือมีจำนวนมากสิ่ง จึง ตรงกันข้ามกับความเข้าใจของบางคนที่ว่า
วิสังขารหรืออสังขตธรรมนั้นมีอย่างเดียว ได้แก่ พระนิพพาน
แต่เพราะท่านแสดง คำไว้เป็นพหูพจน์ คือว่าอสังขตธรรมทั้ง หลาย
หรือว่าวิสังขารทั้งหลาย ก็แสดงว่ามี มาก
อสังขตธรรมหรือวิสังขารพึงพิจารณา เห็นโดยหลักทั่วไปว่า
ได้แก่สิ่งที่เป็น ธาตุ แท้  ที่ไม่มีอะไรผสมปรุงแต่งทั้งหมด
สิ่งที่ เป็นธาตุแท้นี้พึงมีได้ทั้งที่เป็นวัตถุหรือเป็น รูปธรรม
ทั้งส่วนที่ไม่ใช่เป็นวัตถุหรือขอยืม เรียกว่า นามธรรม