--- หนังสือพุทธธรรม ฉบับปรับขยาย
-- หนังสือพุทธธรรม --
.. ไม่พึงสับสนระหว่าง
..ปัญญาวิมุตติ ..ซึ่งเป็นภาวะและอาการ
กับ .. ปัญญาวิมุตต์ .. ซึ่งเป็นบุคคล -
ดาวน์โหลด
https://www.google.co.th/url?sa=t&source=web&rct=j&url=http://www.sau.ac.th/buddhadham/pdf/buddhadhamma_extended_edition.pdf&ved=2ahUKEwjkl5OVvabbAhWQWX0KHRY9A14QFjAAegQIBhAB&usg=AOvVaw2XWN8qCK4RlGvG7qI7-u4W
อ่านหน้าจอ ไม่ดาวน์โหลด
https://books.google.co.th/books?id=cKZJCgAAQBAJ&pg=PA947&lpg=PA947&dq=สมยวิมุตโต&source=bl&ots=DGcEmOm2IE&sig=USz9bxPeVDhojnVzP0iH71m6d74&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj45POR96XbAhXFV30KHb1qBIcQ6AEwC3oECAgQAQ#v=onepage&q=สมยวิมุตโต&f=false

เช่นเดียวกับ
-- สอุปาทิเสสนิพพาน
ธาตุ และ อนุมาทิเสสนิพพาน
ธาตุ
กับ
สอุปาทิเสส
บุคคล
และอนุปาทิเสส
บุคคล
http://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%CD%D8%BB%D2%B7%D4
--- สมยวิ
มุตติ(ซึ่งหมายถึงภาวะหรืออาการ)
กับ สมยวิ
มุตต์(ซึ่งหมายถึงบุคคล)
หน้า 433
https://books.google.co.th/books?id=cKZJCgAAQBAJ&pg=PA947&lpg=PA947&dq=สมยวิมุตโต&source=bl&ots=DGcEmOm2IE&sig=USz9bxPeVDhojnVzP0iH71m6d74&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj45POR96XbAhXFV30KHb1qBIcQ6AEwC3oECAgQAQ#v=onepage&q=สมยวิมุตโต&f=false
สมยวิมุตติ ( ภาวะหรือาการ )

สมยวิมุตต์ (บุคคล)

---- ในพระอภิธรรมปิฎก
คำว่า "สมยวิมุตฺ
โต"
อยู่ใน ธาตุกถา ปุคคลบัญญัติปกรณ์
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๖ พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๓
ธาตุกถา-ปุคคลบัญญัติปกรณ์
เอกกนิทเทส
[๑๗] บุคคลผู้พ้นแล้วในสมัย เป็นไฉน
บุคคลบางคนในโลกนี้ ถูกต้องวิโมกข์ ๘ ด้วยกาย ในกาลโดยกาล
ในสมัยโดยสมัย แล้วสำเร็จอิริยาบถอยู่ อนึ่ง อาสวะบางอย่างของบุคคลนั้น
หมดสิ้นแล้วเพราะเห็นด้วยปัญญา บุคคลนี้เรียกว่า ผู้พ้นแล้วในสมัย
[๑๘] บุคคลผู้มิใช่พ้นแล้วในสมัย เป็นไฉน
บุคคลบางคนในโลกนี้ มิได้ถูกต้องวิโมกข์ ๘ ด้วยกาย ในกาลโดยกาล
ในสมัยโดยสมัย สำเร็จอิริยาบถอยู่ อนึ่ง อาสวะทั้งหลายของบุคคลนั้น หมด
สิ้นแล้วเพราะเห็นด้วยปัญญา บุคคลนี้เรียกว่าผู้มิใช่พ้นแล้วในสมัย พระอริย-
*บุคคลแม้ทั้งปวง ชื่อว่าผู้มิใช่พ้นแล้วในสมัย ในวิโมกข์ ส่วนที่เป็นอริยะ
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36.2&i=17
...
...
คำว่า "ปญฺญาย จสฺส ทิสฺวา" อธิบายว่า เพราะเห็นความเป็นไปแห่งสังขารด้วยวิปัสสนาปัญญา เห็นสัจธรรมทั้งสี่ ด้วยมรรคปัญญา. คำว่า "เอกจฺเจ อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ" อธิบายว่า อาสวะทั้งหลายอันปฐมมรรคเป็นต้น พึงฆ่าส่วนหนึ่งๆ สิ้นไปแล้ว บุคคลนี้ ท่านเรียกว่า "สมยวิมุตฺโต" แปลว่า ผู้พ้นแล้วโดยสมัย.
ในข้อว่า "ปุคฺคโล สมยวิมุตฺโต" นี้จะกล่าวว่า บุคคลผู้ได้สมาบัติ ๘ ถูกต้องวิโมกข์ ด้วยนามกายนั้นแล้ว จึงอยู่ก็ควร แต่ในพระบาลีท่านกล่าวไว้ว่า "เอกจฺเจ อาสวา ปริกฺขีณา" แปลว่า อาสวะบางอย่างสิ้นไปแล้ว จริงอย่างนั้น ขึ้นชื่อว่าอาสวะทั้งหลายของปุถุชนสิ้นไปแล้วย่อมไม่มี เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงไม่ทรงประสงค์เอาปุถุชน ที่ถูกควรจะกล่าวว่า แม้พระขีณาสพ ผู้ได้สมาบัติ ๘ ถูกต้องวิโมกข์ด้วยนามกายนั้นแล้วอยู่ แต่ว่า ธรรมดาว่าอาสวะทั้งหลายของพระขีณาสพนั้นยังไม่สิ้นไปมิได้มี เพราะฉะนั้น พระขีณาสพนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าก็มิได้ทรงพระประสงค์เอา.
ก็คำว่า "สมยวิมุตฺโต" นี้ พึงทราบว่าเป็นชื่อของพระโสดาบัน พระสกทาคามีและพระอนาคามี รวม ๓ จำพวกเท่านั้น.
จบอรรถกถาสมยวิมุตตบุคคล.
-- หนังสือพุทธธรรม -- .. ไม่พึงสับสนระหว่าง ..ปัญญาวิมุตติ ..ซึ่งเป็นภาวะและอาการ กับ .. ปัญญาวิมุตต์ .. ซึ่งเป็นบุคคล -
-- หนังสือพุทธธรรม --
.. ไม่พึงสับสนระหว่าง
..ปัญญาวิมุตติ ..ซึ่งเป็นภาวะและอาการ
กับ .. ปัญญาวิมุตต์ .. ซึ่งเป็นบุคคล -
ดาวน์โหลด
https://www.google.co.th/url?sa=t&source=web&rct=j&url=http://www.sau.ac.th/buddhadham/pdf/buddhadhamma_extended_edition.pdf&ved=2ahUKEwjkl5OVvabbAhWQWX0KHRY9A14QFjAAegQIBhAB&usg=AOvVaw2XWN8qCK4RlGvG7qI7-u4W
อ่านหน้าจอ ไม่ดาวน์โหลด
https://books.google.co.th/books?id=cKZJCgAAQBAJ&pg=PA947&lpg=PA947&dq=สมยวิมุตโต&source=bl&ots=DGcEmOm2IE&sig=USz9bxPeVDhojnVzP0iH71m6d74&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj45POR96XbAhXFV30KHb1qBIcQ6AEwC3oECAgQAQ#v=onepage&q=สมยวิมุตโต&f=false
เช่นเดียวกับ
-- สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ และ อนุมาทิเสสนิพพานธาตุ
กับ
สอุปาทิเสสบุคคล
และอนุปาทิเสสบุคคล
http://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%CD%D8%BB%D2%B7%D4
--- สมยวิมุตติ(ซึ่งหมายถึงภาวะหรืออาการ)
กับ สมยวิมุตต์(ซึ่งหมายถึงบุคคล)
หน้า 433
https://books.google.co.th/books?id=cKZJCgAAQBAJ&pg=PA947&lpg=PA947&dq=สมยวิมุตโต&source=bl&ots=DGcEmOm2IE&sig=USz9bxPeVDhojnVzP0iH71m6d74&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj45POR96XbAhXFV30KHb1qBIcQ6AEwC3oECAgQAQ#v=onepage&q=สมยวิมุตโต&f=false
สมยวิมุตติ ( ภาวะหรือาการ )
สมยวิมุตต์ (บุคคล)
---- ในพระอภิธรรมปิฎก
คำว่า "สมยวิมุตฺโต"
อยู่ใน ธาตุกถา ปุคคลบัญญัติปกรณ์
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๖ พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๓
ธาตุกถา-ปุคคลบัญญัติปกรณ์
เอกกนิทเทส
[๑๗] บุคคลผู้พ้นแล้วในสมัย เป็นไฉน
บุคคลบางคนในโลกนี้ ถูกต้องวิโมกข์ ๘ ด้วยกาย ในกาลโดยกาล
ในสมัยโดยสมัย แล้วสำเร็จอิริยาบถอยู่ อนึ่ง อาสวะบางอย่างของบุคคลนั้น
หมดสิ้นแล้วเพราะเห็นด้วยปัญญา บุคคลนี้เรียกว่า ผู้พ้นแล้วในสมัย
[๑๘] บุคคลผู้มิใช่พ้นแล้วในสมัย เป็นไฉน
บุคคลบางคนในโลกนี้ มิได้ถูกต้องวิโมกข์ ๘ ด้วยกาย ในกาลโดยกาล
ในสมัยโดยสมัย สำเร็จอิริยาบถอยู่ อนึ่ง อาสวะทั้งหลายของบุคคลนั้น หมด
สิ้นแล้วเพราะเห็นด้วยปัญญา บุคคลนี้เรียกว่าผู้มิใช่พ้นแล้วในสมัย พระอริย-
*บุคคลแม้ทั้งปวง ชื่อว่าผู้มิใช่พ้นแล้วในสมัย ในวิโมกข์ ส่วนที่เป็นอริยะ
http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36.2&i=17
...
...
คำว่า "ปญฺญาย จสฺส ทิสฺวา" อธิบายว่า เพราะเห็นความเป็นไปแห่งสังขารด้วยวิปัสสนาปัญญา เห็นสัจธรรมทั้งสี่ ด้วยมรรคปัญญา. คำว่า "เอกจฺเจ อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ" อธิบายว่า อาสวะทั้งหลายอันปฐมมรรคเป็นต้น พึงฆ่าส่วนหนึ่งๆ สิ้นไปแล้ว บุคคลนี้ ท่านเรียกว่า "สมยวิมุตฺโต" แปลว่า ผู้พ้นแล้วโดยสมัย.
ในข้อว่า "ปุคฺคโล สมยวิมุตฺโต" นี้จะกล่าวว่า บุคคลผู้ได้สมาบัติ ๘ ถูกต้องวิโมกข์ ด้วยนามกายนั้นแล้ว จึงอยู่ก็ควร แต่ในพระบาลีท่านกล่าวไว้ว่า "เอกจฺเจ อาสวา ปริกฺขีณา" แปลว่า อาสวะบางอย่างสิ้นไปแล้ว จริงอย่างนั้น ขึ้นชื่อว่าอาสวะทั้งหลายของปุถุชนสิ้นไปแล้วย่อมไม่มี เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงไม่ทรงประสงค์เอาปุถุชน ที่ถูกควรจะกล่าวว่า แม้พระขีณาสพ ผู้ได้สมาบัติ ๘ ถูกต้องวิโมกข์ด้วยนามกายนั้นแล้วอยู่ แต่ว่า ธรรมดาว่าอาสวะทั้งหลายของพระขีณาสพนั้นยังไม่สิ้นไปมิได้มี เพราะฉะนั้น พระขีณาสพนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าก็มิได้ทรงพระประสงค์เอา.
ก็คำว่า "สมยวิมุตฺโต" นี้ พึงทราบว่าเป็นชื่อของพระโสดาบัน พระสกทาคามีและพระอนาคามี รวม ๓ จำพวกเท่านั้น.
จบอรรถกถาสมยวิมุตตบุคคล.