สงสัยเกี่ยวกับการเสียชีวิตของเจ้าพระยาโกษาธิบดี(ปาน)

สาแหรกของปฐมวงศ์ราชวงศ์จักรีส่วนใหญ่ นับตั้งแต่โกษาปานลงมาถึงพระปฐมบรมมหาชนก รวมถึงเรื่องที่กล่าวว่าได้รับราชการในตำแหน่งสูงๆ ตลอดมา อ้างอิงจากหนังสือ "อภินิหารบรรพบุรุษ" ซึ่งมีพระราชประวัติของพระเจ้ากรุงธนบุรี รัชกาลที่ ๑ และพระองค์อื่นๆ เรียบเรียงไว้ ซึ่งเป็นหนังสือที่นิยมใช้อ้างอิงพระราชประวัติครับ

แต่ความเป็นจริงแล้วเชื่อว่าหนังสือนี้แต่งขึ้นโดย ก.ศ.ร. กุหลาบ (ผู้มีประวัติลักลอบคัดเอกสารในหอหลวง แล้วแต่งเสริมเรื่องราวต่างๆ ที่ไม่มีหลักฐาน ออกขายจำนวนมาก จนถูกขังมาแล้วในข้อหาปลอมแปลงประวัติศาสตร์) ในราวรัชกาลที่ ๕ เองครับ โดยเอาหนังสือเก่าๆ มาเป็นเค้าโครงแล้วแต่งเรื่องขึ้นเองจำนวนมาก โดยหาหลักฐานสอบทานไม่ได้

อภินิหารบรรพบุรุษ นายกุหลาบอ้างว่าเป็นพระนิพนธ์ของกรมสมเด็จปรมานุชิตชิโนรส แต่เนื้อหาหลายตอนเห็นได้ชัดเจนว่าอ้างอิงมาจากพระราชนิพนธ์เรื่องปฐมวงศ์ของรัชกาลที่ ๔ ซึ่งแต่งขึ้นหลังกรมสมเด็จปรมานุชิตฯ สิ้นพระชนม์ไปแล้ว เนื้อหาหลายเรื่องก็พิสดาร อ้างแต่คำบอกเล่าของผู้ตายซึ่งสอบความจริงไม่ได้

เรื่องราชตระกูลของราชวงศ์จักรีในหนังสือนี้เช่นเดียวกัน มีความขัดแย้งกับพระราชหัตถเลขาของรัชกาลที่ ๔ ที่พระราชทานให้เซอร์จอห์น เบาว์ริ่ง ระบุชัดเจนว่าบรรพชนของพระองค์ ตั้งแต่รุ่นลูกของโกษาปานลงมาไม่ได้รับราชการหลวงอีกเลย แต่ย้ายไปอยู่ที่สะแกกรังในอุทัยธานี เพิ่งกลับมารับราชการในรุ่นสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก ได้เป็นที่ พระอักษรสุนทร เสมียนตรากรมมหาดไทย

และควรพิจารณาด้วยว่า พระบรมวงศ์ผู้ใหญ่ในราชวงศ์จักรีที่ทรงศึกษาประวัติศาสตร์ ทั้ง รัชกาลที่ ๔ ที่ ๕ ที่ ๖ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ไม่มีสักพระองค์ที่จะนำอภินิหารบรรพบุรุษมาอ้างอิงเมื่อกล่าวถึงราชตระกูลของพระองค์ครับ