ตกลงยศ พระเพทราชา ใหญ่ขนาดไหนกันแน่

ข้อสังเกตมีตามนี้
1. พระเพทราชา ทำไมในท้องพระโรงได้นั่งตั่งคนเดียว เวลาคุยกับขุนหลวงก็นั่งบนตั่ง คุยกันเหมือนเพื่อน
2. พระเพทราชาเป็นคนเดียวที่ใส่สร้อยสังวาลตอนเข้าเฝ้า และไว้ผมยาวอยู่คนเดียว แสดงว่าต้องมีอะไรพิเศษ
3. ยศเป็น ออกพระ ต่ำกว่า พระยา
4. พระเพทราชา เป็นลูกแม่นมของขุนหลวง เหมือนโกษาเหล็ก แต่โกษาเหล็กยังนั่งบนพื้นเลย

คำตอบที่ได้รับเลือกจากเจ้าของกระทู้
ความคิดเห็นที่ 7
เข้าใจว่าละครต้องการนำเสนอว่าพระเพทราชาเป็นเชื้อพระวงศ์ ตามที่หลักฐานร่วมสมัยบางชิ้นระบุไว้ครับ

หลักฐานอย่างของราชทูตลาลูแบร์กล่าวว่า ตระกูลของพระเพทราชาเองได้รับราชการมานานแล้วในตำแหน่งสูงและมีสัมพันธ์ใกล้ชิดกับราชวงศ์ แต่ไม่พบหลักฐานว่าท่านมีความสัมพันธ์ทางไหน เรื่องที่ว่าเป็นเชื้อสุโขทัยหรือสุพรรณภูมิก็เป็นข้อสันนิษฐานเท่านั้น

"...แม้จะมีบรรดาศักดิ์เป็นเพียงออกพระ ก็ยังมีศักดิ์อำนาจยิ่งใหญ่ประชาชนพลเมืองก็รักมาก เพราะท่านเป็นผู้รู้จักผ่อนหนักผ่อนเบา...ได้แสดงความกล้าหาญให้ประจักษ์ไว้เป็นอันมากในการรบกับชาวพะโค ความแกล้วกล้าในการศึกนี้แล ทำให้สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวผู้เป็นเจ้านายทรงโปรดปราน ตระกูลของท่านได้รับราชการสืบกันมาช้านานในตำแหน่งอันสูงส่ง และมีความสัมพันธ์กับราชบัลลังก์อยู่เนืองๆ และมีผู้คนได้โจษขานกันอย่างเปิดเผยว่า ตัวท่านเองหรือออกหลวงสุรศักดิ์ (Oc-Loüang Sourasac) บุตรของท่านอาจอ้างสิทธิ์ในราชบัลลังก์ได้อยู่"

จึงน่าเชื่อได้ว่าตระกูลของพระองค์มีฐานะใกล้ชิดสมเด็จพระนารายณ์ ไม่ได้เป็นแค่ชาวบ้านธรรมดาจากบ้านพลูหลวงที่ได้ดีเพราะแม่เป็นพระนมครับ นอกจากนี้น้องสาวของพระองค์ได้ถวายตัวเป็นท้าวศรีจุฬาลักษณ์ พระสนมเอกของสมเด็จพระนารายณ์ด้วย


สมัยก่อนมักเชื่อว่าพระเพทราชาเป็นชาวบ้านธรรมดา แต่จริงๆ ตามพงศาวดารใช้คำว่า "พระเพชราชาจางวางกรมช้างเปนชาวบ้านพลูหลวงแขวงเมื่องสุพรรณ์บูรีย" ในที่นี้ไม่สามารถสื่อได้ชัดเจนว่าพระเพทราชาเป็นแค่ "สามัญชน" หรือ "ไพร่" อย่างที่มักกล่าวกัน เพราะไปดูจากคำว่า "ชาวบ้าน"

ซึ่งเป็นการแยกคำที่ไม่น่าจะถูกต้อง ควรจะแยกเป็น "ชาว" กับ "บ้านพลูหลวง"

คำว่า "ชาว" บอกได้แค่ว่าเป็นผู้มีภูมิลำเนาหรือมีพื้นเพเดิม อยู่ที่ "บ้านพลูหลวงแขวงเมืองสุพรรณบุรี" เท่านั้น ซึ่งอาจจะเป็นสกุลขุนนางหรือผู้มีเชื้อสายสืบต่อกันมาโดยไม่จำเป็นต้องเป็นสามัญชนก็ได้ครับ


ส่วนเรื่องที่ว่าเป็นเชื้อพระวงศ์มักอ้างอิงหลักฐานของเอนเยลเบิร์ต แกมป์เฟอร์ (Engelbert Kaempfer) นายแพทย์ชาวเยอรมันที่ติดตามคณะทูตของบริษัทอินเดียตะวันออกของดัตช์ (VOC) เข้ามายังกรุงศรีอยุทธยาเมื่อ พ.ศ. ๒๒๒๓ สมัยพระเพทราชา ในฉบับแปลภาษาอังกฤษกล่าวว่าพระเพทราชาเป็นบุตรพระภคินีของสมเด็จพระนารายณ์ ซึ่งส่วนตัวคิดว่าไม่น่าใช่ เพราะพระเพทราชากับพระนารายณ์พระชนม์ใกล้ๆกัน ตอนสมเด็จพระนารายณ์ประสูติ เจ้าฟ้าชัยที่เป็นพระเชษฐาองค์ใหญ่ก็อายุเพิ่งช่วงโสกันต์

เมื่อมาลองดูต้นฉบับภาษาดัตช์ พบว่าใช้คำว่า zuster ซึ่งสามารถแปลเป็นภาษาอังกฤษว่า sister หรือ nurse ก็ได้ ในที่นี้ควรจะเป็น nurse ที่หมายถึงพี่เลี้ยงหรือแม่นมมากกว่าครับ เพราะสอดคล้องกับหลักฐานอื่น

อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาจากหลักฐานอื่นแล้วน่าเชื่อว่ามีความใกล้ชิดกับพระราชวงศ์จริงมาหลายชั่วคนแล้ว แต่ยังไม่พบรายละเอียดที่ชัดเจนครับ


สำหรับตำแหน่งของพระเพทราชา ตามทำเนียบพระไอยการจริงๆ คือ พระเพทราชาธิบดีศรีสุริยาภิชาติสุริยวงษ์องคสมุหะ สมุหะพระคชบาลจางวางขวา

โดยตำแหน่งแล้วเป็นจางวางกรมพระคชบาลหรือกรมช้าง ซึ่งเป็นกรมใหญ่ที่สำคัญ เพราะควบคุมช้างซึ่งเป็นกำลังหลักในสงคราม และจะมีขุนนางสังกัดในกรมมากเพราะต้องมีราชการศึกอยู่เสมอ นอกจากนี้ยังมีหน้าที่จัดเตรียมช้างในการพระราชพิธีต่างๆ หรือรับผิดชอบในเรื่องการคล้องช้างด้วย ซึ่งในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์โปรดการคล้องช้างมากเป็นพิเศษ กรมพระคชบาลจึงน่าจะมีบทบาทสำคัญมากในรัชกาลนี้

ยังมีหลักฐานว่าพระเพทราชาได้ว่าที่สมุหพระกลาโหมอยู่ด้วย เพราะพบหลักฐานเป็นต้นฉบับสมุดไทยดำ เส้นรง เรื่องลักษณะการนุ่งผ้าขี่ช้าง คัดจากพระสมุดตำราช้าง สมัยรัชกาลที่ ๑ มีเนื้อหาว่า "สมเด็จพระนารายณ์เป็นเจ้า สั่งพระเพทราชา ผู้ว่าที่กลาโหมให้จัดแจงผู้ที่จะนุ่งผ้าเกี้ยวผ้า" แต่พระเพทราชาจะได้ว่าที่กลาโหมโดยตลอดหรือชั่วคราวนั้น ไม่ชัดเจนครับ

ส่วนตัวแล้ว ผมไม่คิดว่าพระเพทราชาจะมีศักดิ์สูงกว่าโกษาเหล็กอย่างที่ละครนำเสนอครับ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่