วันก่อนเราได้ดูคลิปปัญหาของน่านที่ขึ้นหน้าฟีดมาในเฟสบุ๊ก แล้วก็เกิดข้อสงสัยเราจึงเกิดคำถามขึ้นแต่ก็ไม่รู้จะไปถามใคร และก็ไม่รู้ว่าใครจะเป็นคนตอบคำถามได้ดีที่สุดถ้าไม่ใช่คนน่าน ตอนแรกก็ไม่คิดที่จะเอามาตั้งเป็นกระทู้ แต่ระหว่างบทสนทนาที่มันเกิดขึ้น เราว่ามันสมควรได้รับการบอกต่อถึงปัญหาที่แท้จริงทีเกิดขึ้น จริงๆ แล้วเราคุยกันเยอะมาก แต่เอาเท่าที่จำได้มาเล่าผ่านกระทู้นี้ให้ฟังแล้วกัน
หลังจากที่เราได้ดูคลิปปัญหาของจังหวัดน่านเสร็จก็หันไปหาเพื่อนทันที!
Q: จริงมั้ยวะ ที่น่านเป็นภูเขาหัวโล้นทั้งจังหวัด
A: เอ็งก็เวอร์ไป ในส่วนที่มันสวยๆ งามๆ ก็มีอยู่เยอะแยะ คนเขาถึงเริ่มไปเที่ยวน่านไง แต่ส่วนที่มันเป็นภูเขาหัวโล้นมันก็มีแหละ เคยขับรถไปกับที่บ้านแล้วผ่านเห็นภูเขาที่ต้นไม้หายไปทั้งแถบอ่ะ ตกใจเหมือนกันนะ ก็ไม่คิดว่ามันจะเป็นแบบนี้
Q: แล้วทำไมมันถึงโล้นเป็นแถบอย่างนั้นหละ
A:ก็ชาวบ้านนั่นแหละถางป่าปลูกข้าวโพด
Q: เฮ้ยยย!! ทำไมต้องทำแบบนั้นด้วย เขาไม่รักป่า รักบ้านเขาเหรอวะ
A: เอาอะไรมาตัดสินว่าเขาไม่รักป่า รักบ้านเกิดของตัวเองวะ แต่เข้าใจมั้ยว่าพวกเขาไม่ได้มีทางเลือกเหมือนคนในเมืองนะเว้ย เดี๋ยวจะวาดแผนผังให้ดู
เพื่อนเรามันก็หยิบกระดาษปากกามาเขียนให้ดู เรียงปัญหาที่คนทั่วไปเห็นก่อนคือเห็นว่าเป็นปัญหาภูเขาหัวโล้น เพราะมีการบุกรุก บุกรุกเพื่อทำไร่ข้าวโพด แล้วทำไมต้องเป็นข้าวโพด ก็เพราะว่าข้าวโพดไม่ต้องใช้น้ำในการปลูกเยอะ เนื่องจากพื้นที่นั้นมีน้ำไม่มากพอทั้งที่เป็นป่าต้นน้ำนะ แต่ไม่ได้หมายถึงว่าไม่มีน้ำตามธรรมชาติ น้ำตามธรรมชาตินั่นมีแต่ว่ามันเอามาใช้ไม่ได้เนื่องจากมันถูกประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เป็นป่าสงวน ใครจะเอาทรัพยากรในป่าไปใช้นี่ถือว่าผิดกฎหมาย และที่ต้องประกาศเป็นเขตป่าสงวนก็เพราะว่าน่านมีพื้นที่เป็นภูเขาคิดเป็น 80% ของจังหวัด มันก็เลยเป็นป่าซะเยอะ ส่วนพื้นที่ราบก็มีน้อย มันจึงเป็นปัญหาแบบทุกวันนี้ไง
คือน่านอ่ะ น่าสงสารโดยภูมิประเทศก็ยากต่อการดำรงชีพ แถมยังต้องมาเจอกฎหมายที่เพิ่งจะมาประกาศเมื่อ 30 ปี ก่อน
แล้วจะให้พวกเขาทำยังไง
Q: แต่พวกเขาก็ทำไม่ถูกที่บุกรุกป่านะ
A: เออออออ มันก็ไม่ถูกหรอก มันก็มีคนที่เดือดร้อนด้วยกฎหมายและมันก็มีคนที่ทำผิดจริงๆ ปนๆ กันอยู่นั่นแหละ อันนี้มันต้องมาดูกันใหม่หวะ ใครทำผิดหลังจากที่เขาประกาศกฎหมายก็ต้องว่ากันไปตามนั้น แต่คนที่เขาเดือดร้อนจริงๆ ก็ต้องยอมรับว่ามันมีแบบนี้ก็ต้องมาตั้งกฎกติกากันใหม่
Q: แล้วถ้าคนน่านไม่บุกรุกป่าไปเยอะขนาดนั้นจะได้ไหม
A: เอางี้! งั้นย้อนถามหน่อย ถ้าที่บ้านแกเปิดร้านขายของได้วันละ 500 บาท แล้วก็สืบทอดกิจการต่อๆ กันมาจนถึงรุ่นแก แกยังอยากที่จะขายของได้วันละ 500 บาทอยู่ไหมวะ มันก็ต้องคิดขยายกิจการ อยากได้มากกว่า 500 บาท โลกมันหมุนไปทุกวัน คนน่านก็อยากจะมีชีวิตที่ดีขึ้น จะให้เขามาทำการเกษตรแค่พอยาไส้แบบคนสมัยก่อนมันได้ไหมเล่า!!
Q: แล้วคิดว่าปัญหาน่านนี่มันจะถูกแก้ได้ไหมอ่ะ
A: บอกตามตรงว่าไม่แน่ใจเลย ถ้าเป็นในระดับชาวบ้านธรรมดา ข้าราชการธรรมดา ยากหวะ แต่ถ้ามันถูกแก้โดยภาครัฐ แก้กฎหมาย อะไรแบบนี้ก็พอมีลุ้นหน่อย
หลังจากที่เราได้นั่งคุยถึงประเด็นของจังหวัดน่าน เราก็ไม่รู้ว่าเราจะช่วยแก้ปัญหาอย่างไรดูมันจะยิ่งใหญ่เหลือเกิน จากที่เคยคิดว่าแค่ปลูกป่ามันก็น่าจะช่วยได้ พอได้ดูคลิป ได้นั่งคุย ก็ทำให้รู้ว่าแค่การปลูกป่ามันไม่ใช่ทางออกที่ยั่งยืน ปัญหาของน่านมันควรที่จะได้รับการแก้ไขจากระดับประเทศเลยสิ่งที่พอจะทำได้ในตอนนี้ ก็คงจะเป็นกระบอกเสียงช่วยกันเล่าและบอกต่อถึงปัญหาที่แท้จริง ลดความขัดแย้งเลิกหาคนผิดแล้วหาทางแก้ไขจะดีกว่า ก่อนที่เราจะเสียเวลาไปมากกว่านี้นะคะ
คนนอกคุยกับคนน่าน
หลังจากที่เราได้ดูคลิปปัญหาของจังหวัดน่านเสร็จก็หันไปหาเพื่อนทันที!
Q: จริงมั้ยวะ ที่น่านเป็นภูเขาหัวโล้นทั้งจังหวัด
A: เอ็งก็เวอร์ไป ในส่วนที่มันสวยๆ งามๆ ก็มีอยู่เยอะแยะ คนเขาถึงเริ่มไปเที่ยวน่านไง แต่ส่วนที่มันเป็นภูเขาหัวโล้นมันก็มีแหละ เคยขับรถไปกับที่บ้านแล้วผ่านเห็นภูเขาที่ต้นไม้หายไปทั้งแถบอ่ะ ตกใจเหมือนกันนะ ก็ไม่คิดว่ามันจะเป็นแบบนี้
Q: แล้วทำไมมันถึงโล้นเป็นแถบอย่างนั้นหละ
A:ก็ชาวบ้านนั่นแหละถางป่าปลูกข้าวโพด
Q: เฮ้ยยย!! ทำไมต้องทำแบบนั้นด้วย เขาไม่รักป่า รักบ้านเขาเหรอวะ
A: เอาอะไรมาตัดสินว่าเขาไม่รักป่า รักบ้านเกิดของตัวเองวะ แต่เข้าใจมั้ยว่าพวกเขาไม่ได้มีทางเลือกเหมือนคนในเมืองนะเว้ย เดี๋ยวจะวาดแผนผังให้ดู
เพื่อนเรามันก็หยิบกระดาษปากกามาเขียนให้ดู เรียงปัญหาที่คนทั่วไปเห็นก่อนคือเห็นว่าเป็นปัญหาภูเขาหัวโล้น เพราะมีการบุกรุก บุกรุกเพื่อทำไร่ข้าวโพด แล้วทำไมต้องเป็นข้าวโพด ก็เพราะว่าข้าวโพดไม่ต้องใช้น้ำในการปลูกเยอะ เนื่องจากพื้นที่นั้นมีน้ำไม่มากพอทั้งที่เป็นป่าต้นน้ำนะ แต่ไม่ได้หมายถึงว่าไม่มีน้ำตามธรรมชาติ น้ำตามธรรมชาตินั่นมีแต่ว่ามันเอามาใช้ไม่ได้เนื่องจากมันถูกประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติ เป็นป่าสงวน ใครจะเอาทรัพยากรในป่าไปใช้นี่ถือว่าผิดกฎหมาย และที่ต้องประกาศเป็นเขตป่าสงวนก็เพราะว่าน่านมีพื้นที่เป็นภูเขาคิดเป็น 80% ของจังหวัด มันก็เลยเป็นป่าซะเยอะ ส่วนพื้นที่ราบก็มีน้อย มันจึงเป็นปัญหาแบบทุกวันนี้ไง
คือน่านอ่ะ น่าสงสารโดยภูมิประเทศก็ยากต่อการดำรงชีพ แถมยังต้องมาเจอกฎหมายที่เพิ่งจะมาประกาศเมื่อ 30 ปี ก่อน
แล้วจะให้พวกเขาทำยังไง
Q: แต่พวกเขาก็ทำไม่ถูกที่บุกรุกป่านะ
A: เออออออ มันก็ไม่ถูกหรอก มันก็มีคนที่เดือดร้อนด้วยกฎหมายและมันก็มีคนที่ทำผิดจริงๆ ปนๆ กันอยู่นั่นแหละ อันนี้มันต้องมาดูกันใหม่หวะ ใครทำผิดหลังจากที่เขาประกาศกฎหมายก็ต้องว่ากันไปตามนั้น แต่คนที่เขาเดือดร้อนจริงๆ ก็ต้องยอมรับว่ามันมีแบบนี้ก็ต้องมาตั้งกฎกติกากันใหม่
Q: แล้วถ้าคนน่านไม่บุกรุกป่าไปเยอะขนาดนั้นจะได้ไหม
A: เอางี้! งั้นย้อนถามหน่อย ถ้าที่บ้านแกเปิดร้านขายของได้วันละ 500 บาท แล้วก็สืบทอดกิจการต่อๆ กันมาจนถึงรุ่นแก แกยังอยากที่จะขายของได้วันละ 500 บาทอยู่ไหมวะ มันก็ต้องคิดขยายกิจการ อยากได้มากกว่า 500 บาท โลกมันหมุนไปทุกวัน คนน่านก็อยากจะมีชีวิตที่ดีขึ้น จะให้เขามาทำการเกษตรแค่พอยาไส้แบบคนสมัยก่อนมันได้ไหมเล่า!!
Q: แล้วคิดว่าปัญหาน่านนี่มันจะถูกแก้ได้ไหมอ่ะ
A: บอกตามตรงว่าไม่แน่ใจเลย ถ้าเป็นในระดับชาวบ้านธรรมดา ข้าราชการธรรมดา ยากหวะ แต่ถ้ามันถูกแก้โดยภาครัฐ แก้กฎหมาย อะไรแบบนี้ก็พอมีลุ้นหน่อย
หลังจากที่เราได้นั่งคุยถึงประเด็นของจังหวัดน่าน เราก็ไม่รู้ว่าเราจะช่วยแก้ปัญหาอย่างไรดูมันจะยิ่งใหญ่เหลือเกิน จากที่เคยคิดว่าแค่ปลูกป่ามันก็น่าจะช่วยได้ พอได้ดูคลิป ได้นั่งคุย ก็ทำให้รู้ว่าแค่การปลูกป่ามันไม่ใช่ทางออกที่ยั่งยืน ปัญหาของน่านมันควรที่จะได้รับการแก้ไขจากระดับประเทศเลยสิ่งที่พอจะทำได้ในตอนนี้ ก็คงจะเป็นกระบอกเสียงช่วยกันเล่าและบอกต่อถึงปัญหาที่แท้จริง ลดความขัดแย้งเลิกหาคนผิดแล้วหาทางแก้ไขจะดีกว่า ก่อนที่เราจะเสียเวลาไปมากกว่านี้นะคะ