ปัญหาป่าในพื้นที่จังหวัดน่าน ไม่รู้ว่ามีใครในนี้เคยได้ยินมาบ้างหรือป่าว? เกริ่นก่อนเลยว่าจังหวัดน่านเป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ป่าเยอะ ถึงเยอะมากอีกพื้นที่หนึ่งของประเทศไทย แล้วภูมิประเทศ ของน่านก็เป็นภูเขาไปแล้ว 80 % ด้วยเหตุนี้มันจึงทำให้มีปัญหาในการบุกรุกป่าเยอะมากกกกก ถามว่าทำไมเยอะก็เพราะว่ามันไม่มีพื้นราบในการทำมาหากินไงหละ พอไม่มีที่ดินทำมาหากินก็ถางป่าเพื่อเอามาเพาะปลูกมันซะเลย ปัญหาตรงนี้ก็มีหลายฝ่ายหลายหน่วยเข้ามาช่วยดูแลมาหลายปีแล้วแต่ก็ยังแก้ปัญหากันไม่ตรงจุดซะทีเดียว ที่เรารู้เพราะเราก็ได้ตามเรื่องป่าน่านมาพักหนึ่งแล้วตั้งแต่ที่เคยมีข่าวนั่นแหละ พอข่าวเงียบกระแสก็เงียบและก็น้อยคนนะที่จะรู้ปัญหาที่แท้จริง มันก็ทำให้เราเงียบๆ ไปด้วย แต่ไม่นานมานี้เราเพิ่งไปเจอสารคดีตัวนึง ที่ได้สรุปปัญหาของน่านไว้เกือบครบ แต่เนื่องจากคลิปอันนี้มีความยาว 23 นาที อาจจะทำให้คนที่ไม่ค่อยมีเวลา หรือคนที่เน็ตหมดทำให้ไม่สะดวกดูคลิป ก็อ่านจากรีวิวของเราก่อนก็แล้วกันเนอะ  

        ปล.  ขอกระซิบว่าภาพในคลิปสวยมากกกกกก ยิ่งเปิด HD ก็ยิ่งอินไปกับธรรมชาติของจังหวัดน่านแนะนำว่าควรดูจริงๆ

                              
Clip ปัญหาน่านปัญหาชาติ
https://www.youtube.com/watch?v=dzo2eLz2nnc&t=6s
    

        สำหรับเนื้อหาในคลิปเราก็สรุปออกมาให้เป็น 10 ข้อ ประมาณนี้

        1. จังหวัดน่าน เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ พื้นที่ของจังหวัดกว่า 80% เป็นป่าต้นน้ำใหญ่ ซึ่งป่าตรงนั้น สร้างสายน้ำให้กับประเทศไทย สัดส่วนกว่า 40% ของน้ำ ไหลลงไปรวมกันเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา ถ้าป่ามีปัญหาก็จะมีผลกระทบต่อภาคกลางด้วย

        2. ปัญหาน่านมันซับซ้อนมีหลายมิติ เนื่องจากประชาชนไม่มีโฉนดทำกินที่ถูกต้อง เนื่องการประกาศเขตพื้นที่ป่าสงวนเกิดขึ้นเมื่อปี 2530 แต่พื้นที่นี้มีคนดั้งเดิมอาศัยอยู่มา 190 ปีแล้ว เพราะฉะนั้นการประกาศเขตพื้นที่ป่าสงวน ถูกประกาศ “ครอบบนพื้นที่ของชาวบ้าน” เลยทำให้ผิดกฎหมายไปหมดเลย เกิดมาก็ผิดแล้ว



        3. การเข้ามาของกระแสทุนนิยม ทำให้ชาวบ้านปลูกข้าวโพดมากขึ้น พอที่ไม่พอก็ตัดไม้ ที่ชาวบ้านนิยมปลูกข้าวโพดเพราะการปลูกข้าวโพดมีตลาดรองรับเป็นระบบ มีการพัฒนาเทคโนโลยีเข้ามาสร้างความสะดวกทำให้การผลิตมันง่ายขึ้น ปลูกได้ไว ใช้เวลาน้อย แต่ใช้พื้นที่เยอะ การเข้าถึงทุนทั้งรัฐและเอกชนเข้าง่ายขึ้น ในรอบ 5-10 ปีที่ผ่านมาภาครัฐก็มีการสนับสนุนเช่นนโยบายจำนำ หรือชดเชย หรือการประกันราคา แม้กระทั่งธนาคาร ถ้าชาวบ้านไม่ได้ทำข้าวโพดแสดงว่าไม่มีเครดิตจึงทำให้ชาวบ้านต้องทำข้าวโพด ถึงจะเป็นหนี้ก็ต้องทำ


        4. ชาวบ้านไม่ได้อยากทำ แต่ชาวบ้านก็หาทางออกไม่ได้ ไม่มีอาชีพไหนที่ดีกว่าข้าวโพด ถ้าจะให้เปลี่ยนก็มี 2 เงื่อนไข 1.ต้องมีรายได้ดีกว่าการปลูกข้าวโพด 2.ระบบที่ปรับเข้าไปใหม่ต้องมีปัจจัยหนุนที่ดีพอ เช่นจะให้ชาวบ้านทำอะไร มีน้ำพอหรือไม่? เพราะการนำน้ำหรือสร้างแหล่งเก็บน้ำก็จะต้องเข้าไปสร้างในพื้นที่ป่าสงวน ซึ่งมันผิดกฎหมาย

        5. การปลูกข้าวโพดที่ให้สัตว์กิน ที่มูลค่าทางเศรษฐกิจต่ำ กับการต้องไปปลูกบนภูเขา โดยต้องแลกกับพื้นที่ที่เป็นป่าต้นน้ำที่สำคัญซึ่งเป็นการแลกที่ไม่ฉลาด



        6. การแก้ไขปัญหาน่านต้องใช้หลายศาสตร์มาเกี่ยวข้อง แต่ก่อนอื่นต้องทำให้รัฐศาสตร์กับนิติศาสตร์ให้เสร็จก่อน ทำให้กติกาชัดเจน การเมืองในการจัดสรรที่ดินชัดเจน โดยรัฐบาลเท่านั้นที่จะแก้ไขได้

        7. อาจประกาศเป็นเขตพิเศษในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อให้เกิดป่าได้มากที่สุดด้วยวิธีการเอาเรื่องปากท้องของชาวบ้านขึ้นมาเป็นอันดับแรก ต้องมีต้นไม้เกิดขึ้นเยอะในพื้นที่ที่ถูกกฎหมาย

        8. ป่าต้นน้ำน่านไม่ได้เป็นเฉพาะของคนน่าน แต่เป็นของคนประเทศไทย การแก้ปัญหาตรงนี้ต้องแก้บนความเข้าใจว่าที่ทำมีผลประโยชน์ด้วยกันทั้งประเทศ ไม่ใช่โจทย์ของจังหวัดน่านเท่านั้น ไม่ใช่ภาระของคนจังหวัดน่านเท่านั้น แต่เป็นภาระของการจัดการโดยรวมของรัฐบาลไทย และประชาชนไทยทั้งหมด ที่จะมาร่วมมือกันว่าจะทำอย่างไรป่าต้นน้ำน่านได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง เป็นที่ดำรงชีพอย่างถูกกฎหมาย และเป็นป่าต้นน้ำในแบบที่มันควรจะเป็น


        9. ต้องเชื่อมั่นว่าชาวบ้านจัดการตนเองได้ก่อน เกิดการเคารพภูมิปัญญาชาวบ้านอย่างจริงจัง นำมาสู่การวางแผนโดยมีชาวบ้านเป็นผู้ช่วยเหลือสำคัญของผู้เชี่ยวชาญ และในเมื่อปัญหาที่เกิดมันเกิดขึ้นจากความละโมบที่มาผิดทาง ขอให้พลังเงินที่เคยเป็นอยู่กลับมาเป็นพลังบูรณาการสร้างสรรค์  

       10. ภาครัฐต้องเข้าใจโจทย์ว่าทำไมสถานการณ์ถึงเป็นแบบนี้ มีความกล้าที่จะทดลองรูปแบบของการจัดการที่แตกต่างไปจากเดิม เพราะที่ทำแบบเดิมมันพิสูจน์แล้วมันใช้ไม่ได้ผล และ คนที่เกี่ยวข้องเกิดความสามารถในการเรียนรู้อย่างมหาศาลโดยเร็ว  เพื่อทำให้พื้นที่ที่จำกัดมีผลผลิตสูงพอเลี้ยงชีวิตคนจังหวัดนี้ได้ โดยที่ไม่ทำให้เกิดความกดดันที่จะทำให้เกิดการตัดไม้ทำลายป่าเพิ่ม



        เนื้อหาคร่าวๆ ก็ประมาณนี้ เห็นไหมภูเขาหัวโล้นของจังหวัดน่านมันเป็นแค่ปลายเหตุ เป็นแค่ผลของปัญหาที่แสดงออกมาให้เราได้เห็น ปัญหาของน่านไม่ใช่แค่ไปปลูกป่าที่น่านก็จบ เพราะคนที่เขาบุกรุกป่าเขาไม่มีพื้นที่ทำกิน ต่อให้เราช่วยกันปลูกมากแค่ไหนพวกเขาก็จะบุกรุกเข้าไป วนเป็นวงจรอุบาทว์ซ้ำๆ เหมือนเดิม มันต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาพส่วนโดยเฉพาะภาครัฐช่วยแก้ไข โดยการหาอาชีพให้คนที่นั่นที่สร้างรายได้ให้กับเขาโดยที่ไม่ต้องเบียดเบียนป่า ไม่ต้องทำอะไรผิดกฎหมาย ก็หวังว่ากระทู้อันนี้จะทำให้ทุกคนเข้าใจและเห็นใจในข้อจำกัดของชาวบ้าน และเราขอเป็นกระบอกเสียงอีก 1 เสียงเพื่อให้เกิดการแก้ไขไปในทางที่ดีด้วยแล้วกัน