ตามหา " แสงสีทอง " ได้ที่ใหน ?

กระทู้สนทนา

หากจะกล่าวถึงคำว่า  " แสงสีทอง "  ในช่วงเวลานี้  หลายท่านจะต้องนึกถึงข่าวดังที่พระระดับเจ้าอาวาสท่านหนึ่ง
ได้ลาสิกขาไป  พร้อมกับคำพูดปริศนาว่านางงามท่านหนึ่งได้นำ "แสงสีทอง" ไป  แล้วไม่นำมาคืน
กรณีนี้  ทุกคนยังสับสนอยู่เพราะไม่มีการเปิดเผยจากพระท่านนี้เลย .... ท่ามกลางความ งง เรื่องแสงสีทอง
ผมจะขอเสนอเรื่องราวของ  " แสงเงินแสงทอง " (Twilight) ให้ทราบกันครับ
(คือ .... เนื้อหา กับ ข่าวนี้  มันไม่เกี่ยวกันเลย  แต่นึกซะว่าอ่านสาระแล้วกันนะครับ)

แสงเงินแสงทอง หรือ แสงสนธยา (Twilight) คืออะไร ?
แสงเงินแสงทอง คือ แสงจากดวงอาทิตย์ที่ลับขอบฟ้าไปแล้ว  แต่ยังสามารถกระเจิงในชั้นบรรยากาศโลก
จนสามารถทำให้ท้องฟ้าสว่างต่อไปได้แม้ว่าดวงอาทิตย์จะลับฟ้าไปแล้วทั้งดวงครับ  twilight แบ่งได้
เป็น 3 ประเภทตามหลักเกณฑ์ดังนี้ครับ

1. Civil twilight (แสงเงินแสงทอง หรือ แสงสนธยาทั่วไป)
แสงเงินแสงทองชนิดนี้  จะเกิดขึ้นเมื่อขอบบนของดวงอาทิตย์เริ่มลับขอบฟ้าไปจนถึง 6 องศา
ช่วงเวลานี้เรียกว่า ช่วงโพล้เพล้ (Dusk) ที่มุม 6 องศานี้  เราจะสังเกตเห็นขอบฟ้าได้ชัดเจนมากหากสภาพอากาศดี
อีกทั้งยังยังเป็นจุดที่เริ่มสังเกตเห็นดาวสว่างที่สุดอย่างดาวศุกร์ได้อย่างชัดเจนด้วย  และในช่วงเวลานี้  แสงจาก
บรรยากาศโลกจะยังสว่างพอที่เราสามารถมองเห็นอะไรได้โดยไม่ต้องเปิดไฟ  ในบางประเทศจะใช้เวลานี้
เป็นเกณฑ์ของกฏหมาย  เช่น  จะต้องเปิดไฟหน้ารถ  หรือ การกระทำผิดยามวิกาล เป็นต้น
โดยทั่วไปแล้ว  Civel twilight จะเป็นเวลา 20-30 นาที  หลังดวงอาทิตย์เริ่มลับขอบฟ้า

ภาพของ Civil twilight

2. Nautical twilight (แสงเงินแสงทองในการเดินเรือ หรือ แสงสนธยาทางทะเล)
ช่วงนี้  จะเกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์เริ่มลับขอบฟ้าจนถึง 12 องศา  ซึ่งเป็นช่วงสุดท้ายที่มีแสงมากพอที่จะ
ใช้ในการระบุทิศทางในทะเล  ช่วงเวลานี้นักเดินเรือทั้งหลายสามารถใช้ดวงดาวที่รู้จักประกอบกับเส้นขอบฟ้า
ในการอ้างอิงหาที่เรือดาราศาสตร์ (Celestial Navigation) หากเลยช่วงเวลานี้ไปแล้วการระบุเส้นขอบฟ้า
จะทำได้ยากมาก  และช่วงเวลานี้ ในการเปลี่ยนผลัดยามเรือเดินของนักเดินเรือ  จะต้องส่งตำแหน่งของเป้าหมาย
ต่าง ๆ อย่างรอบคอบ  เพราะช่วงนี้แสงที่มากระทบเป้าหมายต่าง ๆ จะเริ่มน้อยลงมากแล้วครับ
โดยทั่วไปแล้ว  Nautical  twilight จะเป็นช่วงประมาณ 45 - 50 นาทีหลังดวงอาทิตย์ตกดิน)

ภาพของ Nautical twilight

3. Astronomical twilight (แสงเงินแสงทองดาราศาสตร์ หรือ แสงสนธยาเชิงดาราศาสตร์)
ช่วงเวลานี้ จะเกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าจนทำมุม 18 องศากับเส้นขอบฟ้า  หลังจากนั้น
จะเป็นช่วงเวลาที่ท้องฟ้ามืดพอจะสังเกตปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ทั้งหลายได้ .... โดยจะสังเกตุได้
จนกระทั่งดวงอาทิตย์เริ่มขึ้นทำมุม 18 องศากับขอบฟ้าทางทิศตะวันออก (Dawn)  การสังเกตุการ
ทางดาราศาสตร์ นั้น  หมายความว่าจะต้องรอให้ดวงอาทิตย์ลับฟ้าไปจนทำมุมเกิน 18 องษา เสียก่อน
จึงจะมืดพอที่จะมองเห็นวัตถุที่มีความสว่างปรากฏ 6 magnitude  ซึ่งเป็นความสว่างน้อยสุด
ที่เราจะเห็นได้ด้วยตาเปล่าครับ
โดยทั่วไป  Astronomical twilight จะเป็นช่วงประมาณ 1ชั่วโมง 10 นาทีหลังดวงอาทิตย์ตกดิน

ภาพของ Astrinomical twilight

ภาพ Diagram ของ Twilight ทั้ง 3 ประเภท

ภาพรวมของการเกิด Twilight

การเกิด Twilight นี้  นักถ่ายภาพจะเรียกกันว่า  " ฟ้าระเบิด "  เพราะยามแสงเงินแสงทองท้องฟ้าจะมีสีออกแดง ๆ
พร้อมกับแสงอาทิตย์ที่ลอดช่องเมฆออกมาบ้าง  ทำให้เหมือนกับว่าขอบฟ้าเกิดระเบิดครับ  การที่ท้องฟ้ายาม twilight
มีสีออกแดง ๆ  เนื่องจากแสงอาทิตย์เดินทางผ่านชั้นบรรยากาศยาวมาก  และจะต้องผ่านฝุ่น ควัน  อนุภาคต่าง ๆ
ทำให้แสงอาทิตย์ในย่านสีฟ้า น้ำเงิน  เกิดการกระเจิงออกไปหมด  เหลือเพียงแสงย่านสีแดงมาถึงเราเท่านั้น