เหตุใดจึงต้องห้ามยก พระพุทธวจนะ ขึ้นโดยภาษาสันสกฤต?

หมายเหตุ: ภาพประกอบจากการเทียบเคียงพระสูตร บนเว็บไซต์ etipitaka.com

ผมอ่านพระไตรปิฎก จนถึงเล่มที่ ๗ ในส่วนของ
พระไตรปิฎก ไทย (ฉบับหลวง) วินัยปิฎก จุลวรรค ภาค ๒ (๗/๔๕/๑๘๐)

     [๑๘๐] สมัยนั้น ภิกษุสองรูปเป็นพี่น้องกัน ชื่อเมฏฐะและโกกุฏฐะเป็นชาติ
พราหมณ์ พูดจาอ่อนหวาน เสียงไพเราะ เธอสองรูปนั้นเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค ถวาย
บังคม นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง แล้วกราบทูลว่า พระพุทธเจ้าข้า บัดนี้ ภิกษุทั้งหลายต่างชื่อ
ต่างโคตร ต่างชาติ ต่างสกุลกันเข้ามาบวช พวกเธอจะทำพระพุทธวจนะให้ผิดเพี้ยนจากภาษาเดิม
มิฉะนั้น ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายจะขอยกพระพุทธวจนะขึ้นโดยภาษาสันสกฤต
     พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้าทรงติเตียนว่า ดูกรโมฆะบุรุษทั้งหลาย ไฉน พวกเธอจึงได้
กล่าวอย่างนี้ว่า มิฉะนั้น ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายจะขอยกพระพุทธวจนะ ขึ้นโดยภาษาสันสกฤตดังนี้
เล่า ดูกรโมฆะบุรุษทั้งหลาย การกระทำของพวกเธอนั่น ไม่เป็นไปเพื่อความเลื่อมใสของชุมชน
ที่ยังไม่เลื่อมใส ... ครั้นแล้วทรงทำธรรมีกถา  รับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่พึง
ยกพุทธวจนะขึ้นโดยภาษาสันสกฤต รูปใดยกขึ้น ต้องอาบัติทุกกฏ ดูกรภิกษุทั้งหลาย  เรา
อนุญาตให้เล่าเรียนพุทธวจนะตามภาษาเดิม ฯ

ส่วนของภาษาบาลี (เฉพาะส่วนที่ไฮไลท์ไว้) คือ
น  ภิกฺขเว  พุทฺธวจนํ  ฉนฺทโส  อาโรเปตพฺพํ  โย  อาโรเปยฺย  อาปตฺติ  
ทุกฺกฏสฺส  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สกาย  นิรุตฺติยา  พุทฺธวจนํ  ปริยาปุณิตุนฺติ ฯ

เมื่อเทียบเคียงคำศัพท์ บาลี-ไทย ก็พบว่า พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ระบุว่า
ฉนฺทโส = ภาษาสันสกฤต
แต่ในส่วนของ อรรถกถา จุลวรรค ภาค ๒ ขุททกวัตถุขันธกะ ระบุไว้ว่า
"บทว่า ฉนฺทโส อาโรเปม มีความว่า ข้าพระพุทธเจ้าจะยกพระพุทธวจนะขึ้นสู่ทางแห่งการกล่าว
ด้วยภาษาสังสกฤตเหมือนเวท คือแต่งเป็นกาพย์กลอนเป็นโศกลเหมือนคัมภีร์พระเวทของพราหมณ์."
ส่วนภาษาเดิม อรรถกถา ระบุว่า
"โวหารที่เป็นของชาวมคธ มีประการอันพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสแล้ว ชื่อภาษาเดิม ในคำว่า สกาย นิรุตฺติยา นี้. "

เลยเกิดข้อสงสัยครับ ว่าทำไมต้องห้ามยกพระพุทธวจนะ ขึ้นโดยภาษาสันสกฤต ?

พอลองสืบค้นบนอินเตอร์เน็ตดูก็พบว่า มีการอธิบายไว้ว่า ภาษาสันสกฤต คือภาษาพระคัมภีร์
ซึ่งจำเพาะแต่ชนชั้นสูง กษัตริย์ และพราหมณ์ ได้มีโอกาสเล่าเรียนกัน ดังนั้น หากยกพระพุทธวจนะขึ้นโดยภาษาสันสกฤตแล้ว
ชนชั้นอื่นๆ ที่ไม่รู้ภาษาก็อาจจะไม่รู้นัยยะ ความหมาย และธรรมะนั้นๆได้

แต่ก็นั่นอีกล่ะครับ ปัจจุบันยังมีการจัดทำ พระไตรปิฎกฉบับภาษาสันสกฤต เลย
(บทความเรื่อง พระไตรปิฎกภาษาสันสกฤต โดย พระศรีปริยัติโมลี (สมชัย กุสลจิตฺโต)
รองอธิการบดีฝ่ายกิจการต่างประเทศ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย)

สรุปคำถามดังนี้
๑) เหตุใดจึงต้องห้ามยก พระพุทธวจนะ ขึ้นโดยภาษาสันสกฤต?
๒) ฉนฺทโส แปลว่า ภาษาสันสกฤต จริงหรือ ?
๓) แล้วถ้าห้ามทำไมถึงยังมีพระไตรปิฎกฉบับภาษาสันสกฤต
๔) ภาษาเดิม คือ ภาษาอะไร ? (ภาษาบาลี, ภาษามคธ, ฯลฯ)

หมายเหตุ:
- ผมคิดนานมาก ว่าจะตั้งกระทู้ถามประเด็นนี้ดีไหม? เพราะมีคำที่คล้ายเป็นชนวนก่อเหตุให้พาดโทษกันได้ คือ พุทธวจน
- อยากให้แลกเปลี่ยนความเห็นกันในประเด็นนี้ก็พอนะครับ อย่าพาดโทษ หรือเปลี่ยนประเด็นเลย
- ระมัดระวังการแสดงความคิดเห็นด้วยนะครับ เพราะอาจสุ่มเสี่ยงต่อการละเมิด พรบ.คอมพิวเตอร์ฯ
- กฎ กติกา และมารยาท และ คำแนะนำเกี่ยวกับการโพสต์แสดงความคิดเห็นที่เข้าข่ายเป็นการหมิ่นประมาท