ถ้าทามวาปไปสังหารนักปรัชญาในอดีตใครก็ได้ ไปจัดการคาล มาร์กดีที่สุดใช่หรือไม่เพราะมีคนตายเป็นร้อยล้านคนเพราะทฤษฎีของเขา?

ถ้าอ่านงานของ Marx จะพบว่าเขาไม่ได้สนับสนุนการใช้กำลังในการเปลี่ยนแปลงการปกครอง
งานที่ 'อาจจะ' พอใช้สนับสนุนแนวคิดการใช้กำลัง ก็มีแค่ Communist Manifesto ซึ่งก็เป็นงานสั้นๆแค่ไม่กี่สิบหน้าเท่านั้น และก็ไม่ได้กล่าวถึงอย่างชัดเจนแต่ประการใด
แต่งานที่ Marx ทุ่มเทชีวิตให้อย่าง Das Kapital นั้นเต็มไปด้วยทฤษฏีที่เกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์ และพัฒนาการทางสังคม
ที่เขาบอกว่า ระบอบคอมมิวนิสต์จะเกิดขึ้นมาได้เมื่อสังคมทุนนิยมก้าวขึ้นไปจนถึงจุดสูงสุด

การที่เราจะเข้าใจ Marx ได้นั้นเราต้องดูบริบทสังคมตะวันตกในยุคนั้น และสองศตวรรษก่อนหน้านั้นว่ามันเกิดอะไรขึ้น
เพราะว่าทฤษฎีของ Marx เขาไม่ได้นั่งเทียนเขียนขึ้นมาจากความเพ้อฝัน แต่มันเกิดขึ้นจากสภาพสังคมสมัยนั้น
ที่ตั้งแต่เริ่มปฎิวัติอุตสาหกรรม การเปลี่ยนอาชีพจากเกษตรกรมาทำงานเป็นกรรมกรในเมืองก็เริ่มขึ้น
การเอารัดเอาเปรียบของนายทุนต่อแรงงานซึ่งมีจำนวนมาก ทำให้อำนาจการต่อรองของแรงงานต่ำลง ตามหลัก Demand Supply
ทุนนิยมสมัยนั้นคือการที่นายทุนจ่ายค่าแรงให้น้อยที่สุด(เท่าที่จะมีคนยอมทำงานให้) และใช้แรงงานให้ทำงานมากที่สุด(เท่าที่จะไม่ตายหรือลาออก)
สวัสดิการแรงงานคือสิ่งที่ไม่เป็นที่รู้จัก คุณภาพชีวิตของแรงงานเหรอ Who's care
สภาพสังคมแบบนี้คือที่มาของแนวคิดแบบสังคมนิยม ที่มาร์ซและแองเกล ใช้เป็นพื้นฐานของงานของเขา

แน่นอนว่าตามมาตรฐานปัจจุบัน แนวคิดของมาร์ซไม่ได้แม่นยำอย่างที่มาร์ซคิด (เพราะมนุษย์คือมนุษย์ มนุษย์ไม่ใช่เครื่องจักร)
แต่ในยุคสมัยนั้น แนวคิดของมาร์ซ เรียกได้ว่าเป็นแสงสว่างในความืดมิดของชนชั้นกรรมกรที่ถูกกดขี่ ไร้ซึ่งอนาคตเลยทีเดียว
และแนวคิดของมาร์ซที่แสดงให้เห็นถึงทุนนิยมแบบไร้การควบคุมนี้เอง ที่ทำให้ระบบทุนนิยมต้องพัฒนาตัวเองขึ้นมาเป็นในรูปแบบที่เราเห็นในปัจจุบัน*
ถ้าปราศมาร์ซ การพัฒนาระบบสวัสดิการแรงงาน สหภาพแรงงาน การพัฒนาคุณภาพชีวิต การใช้แรงงานเด็กฯลฯ อาจจะไม่เกิดขึ้นหรืออาจจะล่าช้าไปหลายสิบปี


*ถ้าเป็นสมัยนี้อาจจะมีคนเรียกว่าทุนนิยมสามาณย์ แต่เชื่อเถอะว่าสมัยก่อนโหดกว่านี้หลายเท่า