๛ เมื่อยังไม่เห็นทุกข์อันมีกามเป็นเหตุ แม้ภูเขาทองคำถึงสองเท่าก็ยังไม่พอแก่บุคคลคนหนึ่ง ๛

กระทู้คำถาม

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๕  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๗ สังยุตตนิกาย สคาถวรรค

รัชชสูตรที่ ๑๐

             [๔๗๕] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ กระท่อมอันตั้งอยู่ในป่า ในประเทศหิมวันต์ แคว้นโกศล ฯ

             ครั้งนั้นแล พระผู้มีพระภาคประทับทรงพักผ่อนอยู่ในที่ลับได้ทรงปริวิตกว่า

             เราจะสามารถเสวยรัชสมบัติโดยธรรม โดยที่ไม่เบียดเบียนเอง ไม่ใช่ให้ผู้อื่นเบียดเบียน
             ไม่ทำผู้อื่นให้เสื่อมเอง ไม่ใช้ให้เขาทำผู้อื่นให้เสื่อม ไม่เศร้าโศกเอง ไม่ทำให้ผู้อื่นเศร้าโศกได้หรือไม่ ฯ

             [๔๗๖] ครั้งนั้นแล มารผู้มีบาปทราบความปริวิตกแห่งพระหฤทัยของพระผู้มีพระภาคด้วยจิตแล้ว
             เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ  ครั้นแล้วจึงกราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า

             ขอพระผู้มีพระภาคจงทรงเสวยรัชสมบัติเถิด พระเจ้าข้า
             ขอพระสุคตจงเสวยรัชสมบัติโดยธรรม โดยที่ไม่เบียดเบียนเอง ไม่ใช้ให้ผู้อื่นเบียดเบียน
             ไม่ทำให้ผู้อื่นเสื่อมเอง ไม่ใช้ให้เขาทำคนอื่นให้เสื่อม ไม่เศร้าโศกเอง ไม่ทำให้ผู้อื่นเศร้าโศก ฯ

             พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรมารผู้มีบาป ท่านเห็นอะไรของเรา ทำไมจึงได้พูดกะเราอย่างนี้ว่า
             ขอพระผู้มีพระภาคจงเสวยรัชสมบัติเถิด พระเจ้าข้า ขอพระสุคตจงเสวยรัชสมบัติโดยธรรม
             โดยที่ไม่เบียดเบียนเอง ไม่ใช้ให้ผู้อื่นเบียดเบียน ไม่ทำให้ผู้อื่นเสื่อมเอง ไม่ใช้ให้เขาทำผู้อื่นให้เสื่อม
             ไม่เศร้าโศกเอง ไม่ทำให้ผู้อื่นเศร้าโศก ฯ

             มารกราบทูลว่า พระเจ้าข้า อิทธิบาททั้ง ๔ พระองค์ทรงบำเพ็ญให้เจริญกระทำให้มาก กระทำให้เป็นดุจยาน
             ทำให้เป็นวัตถุที่ตั้ง กระทำไม่หยุด สั่งสมปรารภด้วยดีแล้ว พระเจ้าข้า
             ก็เมื่อพระองค์ทรงพระประสงค์ ทรงอธิษฐานภูเขาหลวงชื่อหิมพานต์ให้เป็นทองคำล้วน ภูเขานั้นก็พึงเป็นทองคำล้วน ฯ

             [๔๗๗] พระผู้มีพระภาคตรัสกะมารด้วยพระคาถาว่า

ภูเขาทองคำล้วนมีสีสุก ถึงสองเท่าก็ยังไม่พอแก่บุคคลคนหนึ่ง
บุคคลทราบดังนี้แล้ว พึงประพฤติสงบ
ผู้ใดได้เห็นทุกข์มีกามเป็นเหตุแล้วไฉน ผู้นั้นจะพึงน้อมใจไปในกามเล่า
บุคคลทราบอุปธิว่า เป็นเครื่องข้องในโลกแล้ว
พึงศึกษาเพื่อกำจัดอุปธินั้นเสีย ฯ

             ลำดับนั้น มารผู้มีบาปเป็นทุกข์ เสียใจว่า พระผู้มีพระภาคทรงรู้จักเรา พระสุคตทรงรู้จักเรา ดังนี้ จึงได้หายไปในที่นั้นนั่นเอง ฯ

^{เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๕  บรรทัดที่ ๓๗๖๒ - ๓๗๙๘.  หน้าที่  ๑๖๔ - ๑๖๕.

http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=15&A=3762&Z=3798&pagebreak=0

             ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-

http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=475

             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย ได้ที่ :-

[475-477] http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali.php?B=15&A=475&Z=477}

^{อิทธิบาท 4

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๑  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๓ ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค http://www.84000.org/tipitaka/read/?11/231/233

พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๕  พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๒ วิภังคปกรณ์ http://www.84000.org/tipitaka/read/?35/505/292

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) http://www.84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=อิทธิบาท_4}