กำลังค้นหาความจริงในธรรมชาติ ควรเริ่มจากหนังสืออะไรก่อน ปรัชญา ศาสนา ฟิสิกส์ ?

สำหรับผม ผมศึกษาคู่ขนานกันไประหว่างปรัชญากับฟิสิกส์ครับ

แต่ถ้าเพิ่งเริ่ม ถ้าจะให้ดี ผมว่าควรเริ่มจากปรัชญาก่อน และเป็นปรัชญาตะวันตก

สำหรับปรัชญาตะวันตก ผมแนะนำให้เริ่มตั้งแต่ปรัชญากรีกโบราณ ศึกษาแนวคิดทางปรัชญาของปราชญ์กรีกทุกคน เพื่อให้เห็นว่าแนวคิดแบบต่างๆ เริ่มเกิดขึ้นตอนไหน (เช่น การคิดเชิงตรรกะหรือแบบวิทย์เริ่มขึ้นที่ Theles  หรือแนวคิดเรื่องสิ่งสัมบูรณ์หรือความเป็นอนันต์เริ่มขึ้นที่ Anaximander ประมาณนี้เป็นต้น) ศึกษาไล่มาทุกคนๆ  พอจบจากนั้นก็ศึกษาปรัชญายุคกลางต่อ ดูวิธีที่นักปราชญ์คริสต์นำแนวคิดในปรัชญากรีกมาใช้อธิบายสนับสนุนศาสนา ซึ่งจะทำให้เห็นว่าปรัชญายุคกลางนั้นเป็นปรัชญาคริสต์ล้วนๆ  แล้วจากนั้นก็ศึกษาปรัชญายุคใหม่ต่อ ปรัชญายุคนี้จะมีหลายแขนง (สาขาใหญ่จะแบ่งเป็น เหตุผลนิยมกับประจักษนิยม) ซึ่งมีความซับซ้อนและรายละเอียดมาก (นักปรัชญาสำคัญก็เช่น Locke, Descartes, Leibniz, Spinoza, Hobbes, Kant เป็นต้น จริงๆมีเยอะมาก แต่ผมนึกชื่อออกแค่นี้) ในยุคนี้วิชาฟิสิกส์เริ่มก่อตัวขึ้นมาอย่างเป็นวิทยาศาสตร์แล้ว ก็เริ่มศึกษาไปด้วยเลย (เริ่มจากกาลิเลโอ และนิวตัน) ตรงนี้จะทำให้เราเห็นถึงอิทธิพลทางปรัชญาเก่าๆที่ส่งต่อวิชาฟิสิกส์ เช่น แนวคิดเรื่องอวกาศและเวลาแบบสัมบูรณ์ของนิวตัน (ทั้งที่แนวคิดทางฟิสิกส์ของเขาก็บ่งบอกเป็นนัยอยู่แล้วว่าอวกาศไม่น่าจะเป็นสิ่งสัมบูรณ์)  สุดท้ายก็ปรัชญายุคปัจจุบัน (ซึ่งจะเน้น อัตถิภาวนิยม) เป็นอันปิดท้ายการศึกษาปรัชญาตะวันตก (อนึ่ง ควรศึกษาจิตวิทยายุคใหม่ด้วย เช่น ของฟรอยด์กับของจุง, และแนวคิดเรื่องวิวัฒนาการของดาร์วินด้วย)
หนังสือแนะนำ = หนังสือเรียนวิชาปรัชญาทั้งหลายแหล่, โลกของโซฟี (ครบครันในภาพรวม ตั้งแต่สมัยกรีกยันสมัยใหม่)

พอจบปรัชญาตะวันตก ก็ศึกษาฟิสิกส์ต่อไปได้ยาวๆ เลยครับ (ยาวมากๆ ด้วย มันยากกว่าปรัชญาเยอะ) เริ่มจากแนวคิดทางกลศาสตร์ (คลาสสิก), แม่เหล็กไฟฟ้า, อุณหพลศาสตร์ (คลาสสิก) และดาราศาสตร์ยุคแรก  จากนั้นก็ สัมพัทธภาพ, นิวเคลียร์, ควอนตัม (มีประเด็นการตีความทางปรัชญาที่น่าสนใจมาก), จักรวาลวิทยาสมัยใหม่ (เริ่มที่การค้นพบของฮับเบิล)  เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน คือฟิสิกส์พลังงานสูง (อนุภาค), ซูเปอร์สตริง  (อนึ่ง ควรศึกษาแนวคิดของคณิตศาสตร์ประกอบกันไปด้วย)
หนังสือแนะนำ = หนังสือ pop sci ทั้งหลายแหล่ (ถ้าไม่ได้เรียนสายวิทย์ ถ้าเรียนสายวิทย์ก็จัดหนังสือเรียนเลยครับ)

ที่กล่าวมานี้เป็นขุมความรู้ของตะวันตก  ส่วนตะวันออกผมขอแนะนำให้เริ่มศึกษาจากปรัชญาอินเดียเลยครับ  แน่นสุด เยอะสุด ล้ำลึกสุด
เริ่มจากปรัชญาอินเดียยุคโบราณ คือของพราหมณ์ (แนวคิดสำคัญคือ อาตมัน-ปรมาตมัน, กรรม, สังสารวัฏ) ไล่มาถึงยุคพุทธ (ศึกษาว่าอะไรทำให้พุทธต่างจากพราหมณ์) จารวาก (วัตถุนิยมยุคโบราณ!) และเชน (ทำไมเชนต่างจากพราหมณ์ และทำไมไม่เหมือนพุทธ ทั้งที่เป็นอเทวนิยมเหมือนกัน) ซึ่งเราจะเห็นว่าแนวคิดสำคัญของพราหมณ์ยังส่งต่อมายังศาสนายุคหลัง  แล้วก็ศึกษาปรัชญาพราหมณ์ทั้งหกสำนัก (ไวเศษิก, นยายะ, โยคะ, เวทานตะ, มีมางสา, สางขยะ) พอมายุคหลังก็ศึกษาปรัชญาพุทธมหายานด้วย (นักปรัชญาดังๆก็ นาคารชุน)

พอจบปรัชญาอินเดีย ก็ต่อด้วยปรัชญาจีน (ถ้าสนแนวอภิปรัชญาก็เน้นแต่ ลัทธิเต๋า ก็พอ เพราะสำนักอื่นๆ เน้นแต่จริยศาสตร์และปรัชญาการเมือง) จากนั้นก็ต่อด้วยนิกายเซน (เมื่อพุทธมาฟิวชั่นกับเต๋า!)

อันนี้ผมแนะนำเป็นโครงร่างคร่าวๆ ไม่ต้องตามทุกอย่างก็ได้ มันขึ้นอยู่กับความสนใจของ จขกท.ด้วย  หวังว่าคงพอช่วยได้บ้าง

*** ตอบคำถาม จขกท.
ควรมุ่งเน้นไปที่ศาสตร์ใดศาสตร์หนึ่งเพียงศาสตร์เดียว หรือเรียนรู้ไปทั้งหมดดีครับ และศาสตร์ไหนเข้าใจยากที่สุดในความคิดของคุณ
ควรศึกษาทุกศาสตร์ครับ และที่สำคัญที่สุด อย่าเพิ่งเชื่อหรือยึดแนวคิดแบบใดเป็นพิเศษ (ไม่ว่าจะวิทย์หรือศาสนา) เพราะมันจะทำให้คุณลำเอียง และปิดตัวเองจากแนวคิดอื่นๆ ที่ค้านแนวคิดที่คุณเชื่อ ซึ่งไม่เป็นผลดีกับการแสวงหาความจริงแท้เลย
ส่วนศาสตร์ไหนยากที่สุด  ผมว่ายากทุกศาสตร์แหละครับ