เรื่องของ กามเทพ  กับ นางรตี นั้น เป็นเรือ่งในภารตะนิยาย หรือนิทานอินเดียโบราณ

    พระนางรตี เป็นธิดาของพระทักษะประชาบดี บ้างกล่าวว่ามาจากเสโท-เหงือ-  บ้างมีตำนานถึง incest ในเทพต่างๆอันนี้ขอละเว้นไว้ แต่เข้าใจว่านี่คือสาเหตุใ้ห้เกิดกรรมในชาติมนุษย์ของกามเทพและนางรตี
รตี มีหลากหลายความหมาย รวมๆถึงความรัก ความยินดี
    กามเทพ หรือพระมันมถะ- ผู้ก่อกวนใจ-  มีที่มาหลากหลาย บ้างว่าเป็นบุตรพระพรหม โดยมนะหรือความคิด  โดยพระศรี  
แต่บ้างก็ว่าเป็นบุตรโอรสแห่งพระพรหม  กามเทพมีหน้าที่สร้างความรักด้วยศรของพระองค์
    พระนางรตีกับกามเทพสมรสกันโดยพระทักษะและพระพรหมจัดให้ ทั้งสองต่างสนิทเสน่หากัน   ประเด็นเรื่องใหญ่ในชีวิตของสองเทพเกี่ยวเนื่องกับพระศีวะ พระแม่สตีและพระแม่อุมา
  
ชาติแรก
    ครั้งเมื่อพระแม่สตีโดดเข้ากองไฟ เพื่อเกียรติแห่งมหาเทพพระศิวะ ผู้สวามี เป็นเหตุให้พระศีวะโศกเศร้าและไปเข้าสมาธิไม่ออกมา จนแม้เมื่อพระแม่สตีได้กลับมาเกิดเป็นพระแม่ปารวตี หรือพระแม่อุมานั่นเอง  บำเพ็ญเพียรจงรักในสวามี แต่พระศิวะทรงไม่เห็นไม่ทราบ
   กามเทพจึงสร้างความรักโดยสร้างฤดูแห่งความรักทำให้พระผู้เป็นเจ้าเปิดตา แล้วก็มองเห็นพระแม่อุมาอยู่เบื้องหน้า กามเทพก็ปักศรรักให้กับพระผู้เป็นเจ้า แต่แล้วเสียงหัวเราะพอใจของกามเทพก็ทำให้พระศิวะพิโรธ เปิดตาที่สาม ทำลายล้างกามเทพจนสิ้น จนได้ชื่อว่าพระอนงค์- ไร้ร่าง
   พระนางรตีได้แต่เศร้าโศกอยู่ลำพังไร้สวามี ครั้งเมื่อพระศิวะพระอุมาทรงสมรักแล้ว ก็ทรงเวทนาสงสารแต่ไม่สามารถเรียกคืนกามเทพได้ จึงให้คู่รักทั้งสองได้พบกันสักครั้งในชาติมนุษย์

ชาติสอง
    กามเทพเกิดมาเป็นประทยุมน์ บุตรแห่งพระกฤษณะและรุกมิณี ผู้รับทำนายว่าจะประหารอสูรสำคัญตนหนึ่ง ประทยุมน์จึงถูกลักไปทิ้งแต่มีปลามาฮุบ นางมายาวดีภริยาอสูรได้พบปลานั้นแล้วรับเลี้ยงไว้ จนเติบใหญ่ประทยุมน์ก็สังหารอสูรนั้น  มายาวดีนั้นคือนางรตีกลับมาเกิด ความรักระหว่างมารดาบุญธรรมและบุตรนั้น พระนารทฤาษีได้เฉลยสาเหตุแห่งความวิกลนี้ ทั้งสองจึงได้วิวาห์กัน จนสิ้นอายุขัย ก็กลับไปเป็นพระอนงค์ พระนางรตีดังเดิม


ที่จขกท เขียนว่า เล่ห์รตี กลกามเทพ นั้น
ที่จริงแล้วดูเหมือนพระนางรตีจะไม่มีเล่ห์กลเท่าไหร่ แต่เรื่องแห่งความรักมันผิดแผกพลิกผันไปได้เสมอ