http://zeawleng.wordpress.com/2013/12/15/5-steps-to-tyranny/
5 Steps to Tyranny: ปลุกด้านมืดในตัวคุณ(หลีกเลี่ยงเผด็จการ)
โดย เซียวเล้ง / 15 ธันวาคม 2013
ประมาณ 2 ปีก่อน ผมเขียนกระทู้ในห้องหว้ากอของ Pantip กระทู้หนึ่งเนื้อหาเกี่ยวกับสารคดีที่ชื่อว่า “5 Steps to Tyranny” ซึ่งเป็นสารคดีที่ผมมีโอกาสได้รู้จักตั้งแต่สมัยเรียน และเห็นว่าเนื้อหาสารคดีนั้นสามารถอธิบายอะไรหลายๆ อย่างให้เราเข้าใจอย่างแจ่งแจ้ง
น่าเสียดายที่กระทู้นั้นคงอยู่ไม่นานนักเพราะเกิดดราม่าในกระทู้เสียก่อน แต่ผมก็ยังเก็บเนื้อหานั้นไว้ใน Blog เก่าของผมอยู่ มาวันนี้สถานการณ์รอบตัวเราก็เหมือนจะไม่ได้เปลี่ยนไปนัก และ “5 Steps to Tyranny” ก็ยังอธิบายเรื่องเหล่านั้นได้ดีอยู่ จึงขอหยิบเนื้อหาจาก Blog อันเก่า มาเล่าใหม่อีกครั้งใน Blog ปัจจุบันของผม
“ถ้ามีคนบอกให้คุณไปทำร้ายหรือฆ่าคนอื่น คุณจะทำหรือป่าว?”
หากเจอคำถามนี้เราคงตอบทันทีว่า “ไม่ ฉันจะไม่มีทางทำอย่างนั้นเด็ดขาด” เพราะ จิตสำนึกของเราคอยเตือนเราว่าการทำร้ายหรือฆ่าคนอื่นเป็นสิ่งที่ผิด และเรามั่นใจว่าจะไม่มีวันทำสิ่งนั้นเป็นอันขาด ไม่ว่ากับใคร ที่ไหน หรือเมื่อไหร่
แต่พวกเราทุกคนอาจคิดผิด!!!
มี ตัวอย่างมากมายที่แสดงให้เห็นว่า คนเราสามารถกระทำเรื่องเลวร้ายต่างๆ ได้มากมาย แม้ว่าเขาจะไม่เคยมีวี่แววว่าเป็นคนเลวร้ายมาก่อนเลย เราเองก็เช่นกันหลายครั้งก็อาจทำเรื่องที่ขัดกับจิตสำนึกของเราได้โดยไม่รู้ ตัว ถ้าบริบทแวดล้อมเหมาะสม แม้แต่คนที่ได้ชื่อว่าดีที่หนึ่งก็สามารถกลายเป็นคนเลวสามานย์ได้ หรือว่าจริงๆ แล้วความดี-ความชั่วอาจไม่ใช่สิ่งที่ติดตัวเรามาแต่กำเนิด แต่เป็นสิ่งที่ขึ้นอยู่กับสถานการณ์รอบตัวเรา “5 Steps to Tyranny” ซึ่งเป็นสารคดีที่ผลิตโดย BBC และเผยแพร่ครั้งแรกเมื่อปี 2001 ได้พยายามหาคำตอบนี้ แต่สิ่งที่ค้นพบกลับสร้างความตกตะลึง เมื่อพบว่า เพียงแค่ 5 ขั้นตอนสั้นๆ ง่ายๆ จากคนธรรมดาก็สามารถกลายเป็นทรราชย์ได้อย่างสมบูรณ์
ความน่าสนใจของสารคดีชิ้นนี้ อยู่ที่การนำการทดลองทางจิตวิทยาต่างๆ มาเป็นหลักฐานแสดงให้เห็นว่าเราสามารถกลายเป็นทรราชย์ได้อย่างไร ทำให้แม้ว่าตัวสารคดีจะผ่านมาเป็น 10 กว่า ปีแล้ว แต่ก็ยังทันสมัยและมีประโยชน์อยู่เสมอ และทำให้เรานึกหวั่นใจตัวเองอยู่ตลอดว่าสักวันเราอาจกลายเป็นทรราชย์อย่างในสารคดีจริงๆ ก็ได้
สำหรับผมรู้จักสารคดีชิ้นนี้ครั้งแรกก็เมื่อสมัย ป.ตรี ปี 4 ตอนเรียนวิชาความรุนแรงและสันติวิธีทางการเมืองในมหาวิทยาลัย อาจารย์ได้นำสารคดีชิ้นนี้มาฉายเพื่อแสดงให้เห็นว่า หากไม่ระวังคนเราก็พร้อมกระทำรุนแรงต่อกันได้เสมอ ส่วนตัวประทับใจสารคดีชิ้นนี้มาก และคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับทุกคน โดยเฉพาะในแง่มุมจิตวิทยา ซึ่งสังคมศาสตร์ที่เกี่ยวพันกับวิทยาศาสตร์ค่อนข้างมาก และน่าจะตั้งในหว้ากอได้ ตัวสารคดีมีความยาวประมาณ 1 ชั่วโมง ผมจะเสนอตามลำดับ Step โดยในแต่ละ Step ก็จะแทรกข้อมูลเกี่ยวกับการทดลองจิตวิทยาที่นำมาอ้างอิงในแต่ละ Step ด้วย
ประดับความรู้ครับ สารคดีที่ผลิตโดย BBC : 5 Steps to Tyranny: ปลุกด้านมืดในตัวคุณ
5 Steps to Tyranny: ปลุกด้านมืดในตัวคุณ(หลีกเลี่ยงเผด็จการ)
โดย เซียวเล้ง / 15 ธันวาคม 2013
ประมาณ 2 ปีก่อน ผมเขียนกระทู้ในห้องหว้ากอของ Pantip กระทู้หนึ่งเนื้อหาเกี่ยวกับสารคดีที่ชื่อว่า “5 Steps to Tyranny” ซึ่งเป็นสารคดีที่ผมมีโอกาสได้รู้จักตั้งแต่สมัยเรียน และเห็นว่าเนื้อหาสารคดีนั้นสามารถอธิบายอะไรหลายๆ อย่างให้เราเข้าใจอย่างแจ่งแจ้ง
น่าเสียดายที่กระทู้นั้นคงอยู่ไม่นานนักเพราะเกิดดราม่าในกระทู้เสียก่อน แต่ผมก็ยังเก็บเนื้อหานั้นไว้ใน Blog เก่าของผมอยู่ มาวันนี้สถานการณ์รอบตัวเราก็เหมือนจะไม่ได้เปลี่ยนไปนัก และ “5 Steps to Tyranny” ก็ยังอธิบายเรื่องเหล่านั้นได้ดีอยู่ จึงขอหยิบเนื้อหาจาก Blog อันเก่า มาเล่าใหม่อีกครั้งใน Blog ปัจจุบันของผม
“ถ้ามีคนบอกให้คุณไปทำร้ายหรือฆ่าคนอื่น คุณจะทำหรือป่าว?”
หากเจอคำถามนี้เราคงตอบทันทีว่า “ไม่ ฉันจะไม่มีทางทำอย่างนั้นเด็ดขาด” เพราะ จิตสำนึกของเราคอยเตือนเราว่าการทำร้ายหรือฆ่าคนอื่นเป็นสิ่งที่ผิด และเรามั่นใจว่าจะไม่มีวันทำสิ่งนั้นเป็นอันขาด ไม่ว่ากับใคร ที่ไหน หรือเมื่อไหร่
แต่พวกเราทุกคนอาจคิดผิด!!!
มี ตัวอย่างมากมายที่แสดงให้เห็นว่า คนเราสามารถกระทำเรื่องเลวร้ายต่างๆ ได้มากมาย แม้ว่าเขาจะไม่เคยมีวี่แววว่าเป็นคนเลวร้ายมาก่อนเลย เราเองก็เช่นกันหลายครั้งก็อาจทำเรื่องที่ขัดกับจิตสำนึกของเราได้โดยไม่รู้ ตัว ถ้าบริบทแวดล้อมเหมาะสม แม้แต่คนที่ได้ชื่อว่าดีที่หนึ่งก็สามารถกลายเป็นคนเลวสามานย์ได้ หรือว่าจริงๆ แล้วความดี-ความชั่วอาจไม่ใช่สิ่งที่ติดตัวเรามาแต่กำเนิด แต่เป็นสิ่งที่ขึ้นอยู่กับสถานการณ์รอบตัวเรา “5 Steps to Tyranny” ซึ่งเป็นสารคดีที่ผลิตโดย BBC และเผยแพร่ครั้งแรกเมื่อปี 2001 ได้พยายามหาคำตอบนี้ แต่สิ่งที่ค้นพบกลับสร้างความตกตะลึง เมื่อพบว่า เพียงแค่ 5 ขั้นตอนสั้นๆ ง่ายๆ จากคนธรรมดาก็สามารถกลายเป็นทรราชย์ได้อย่างสมบูรณ์
ความน่าสนใจของสารคดีชิ้นนี้ อยู่ที่การนำการทดลองทางจิตวิทยาต่างๆ มาเป็นหลักฐานแสดงให้เห็นว่าเราสามารถกลายเป็นทรราชย์ได้อย่างไร ทำให้แม้ว่าตัวสารคดีจะผ่านมาเป็น 10 กว่า ปีแล้ว แต่ก็ยังทันสมัยและมีประโยชน์อยู่เสมอ และทำให้เรานึกหวั่นใจตัวเองอยู่ตลอดว่าสักวันเราอาจกลายเป็นทรราชย์อย่างในสารคดีจริงๆ ก็ได้
สำหรับผมรู้จักสารคดีชิ้นนี้ครั้งแรกก็เมื่อสมัย ป.ตรี ปี 4 ตอนเรียนวิชาความรุนแรงและสันติวิธีทางการเมืองในมหาวิทยาลัย อาจารย์ได้นำสารคดีชิ้นนี้มาฉายเพื่อแสดงให้เห็นว่า หากไม่ระวังคนเราก็พร้อมกระทำรุนแรงต่อกันได้เสมอ ส่วนตัวประทับใจสารคดีชิ้นนี้มาก และคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับทุกคน โดยเฉพาะในแง่มุมจิตวิทยา ซึ่งสังคมศาสตร์ที่เกี่ยวพันกับวิทยาศาสตร์ค่อนข้างมาก และน่าจะตั้งในหว้ากอได้ ตัวสารคดีมีความยาวประมาณ 1 ชั่วโมง ผมจะเสนอตามลำดับ Step โดยในแต่ละ Step ก็จะแทรกข้อมูลเกี่ยวกับการทดลองจิตวิทยาที่นำมาอ้างอิงในแต่ละ Step ด้วย