“คนเราทุกวันนี้
ดิ้นรนไขว่คว้าหา...สิ่งที่ไม่มี
และสุดท้าย...
ทุกคน ก็จะได้ในสิ่งเดียวกัน
คือ ไม่ได้อะไรเลย ”
พุทธทาสภิกขุ
---------------------------------------------------------------
.
“ตัณหา” กับ “วัฏฏสงสาร”
"เมื่อพูดกันตามความจริงขั้นที่เด็ดขาด
ถึงที่สุด ซึ่งเรียกว่าขั้น “ปรมัตถ์” แล้ว...
คนเราจะเอาอะไร เป็นอะไร ไม่ได้เลย
เพราะเหตุใด? เพราะเหตุว่า ทั้งคนที่จะเอาและสิ่งที่ถูกเอานั้น...มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ ตัวตน ด้วยกันทั้งนั้น...
แต่คนที่ไม่รู้เช่นนั้น...
ย่อม จะต้องมีความรู้สึกว่า เราเอา เรามี
เราเป็น เป็นธรรมดา นี่! เป็นสิ่งที่ช่วยไม่ได้
ความรู้สึก ว่าเอา ว่าเป็น นั่นเอง...
ได้ทำให้เกิดมีความหนักใจ หรือความทุกข์
ขึ้นมา การเอา การเป็น ก็เป็น...ความอยาก
อย่างหนึ่ง คือ อยากไม่ให้สิ่งที่ตนกำลังเอา กำลังเป็นอยู่นั้นสูญหายหลุดลอยไป
ความทุกข์เกิดมาจาก ความอยากมี อยากเป็น อันรวมเรียกสั้นๆว่า...ความอยาก ซึ่งเรียกโดยภาษาบาลีว่า “ตัณหา”
การที่อยากก็เพราะไม่รู้ว่า...
สิ่งทั้งหลาย ทั้งปวงนี้เป็นสิ่งที่ไม่ควรอยาก
มันเป็นความเข้าใจผิดติดตามมา ตามสัญชาตญาณ เกิดมาตั้งแต่เด็กๆ ก็รู้จักอยาก แล้วก็เกิดผลอย่างใดอย่างหนึ่งขึ้นมา ซึ่งตรงตามที่อยาก ก็มี ไม่ตรง ก็มี
ถ้าได้ผลตรงตามที่อยาก ก็เกิดอยากให้มากขึ้นไปอีก ถ้าไม่ได้ผลตรงตามที่อยาก ก็ต้องดิ้นรนทำอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไป...
จนกว่า...จะได้ผลตรงตามที่อยาก
เมื่อทำลงไปมันก็ได้ผลอย่างใดอย่างหนึ่ง
วนเวียนเป็นวงกลม กิเลส-การกระทำ(กรรม) ผล(วิบาก) อยู่อย่างนี้ เรียกว่า..“วัฏฏสงสาร”
คำว่า “วัฏฏสงสาร” นั้น อย่าเพ่อไปเข้าใจว่าเป็นเรื่องการเวียนวน ชาติโน้น ชาตินี้ ชาตินั้น แต่อย่างเดียว ที่แท้จริงกว่านั้น...เป็นเรื่องการวนเวียนของสิ่ง ๓ สิ่ง คือ...
ความอยาก
การกระทำตามความอยาก
ผลอย่างใด อย่างหนึ่ง ที่ได้มาจากการกระ
ทำนั้น แล้ว...ไม่สามารถหยุดความอยากได้ เลยต้องอยากอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไป
แล้วก็กระทำอีก ได้ผลมาอีก เลยส่งเสริมความอยากอย่างใดอย่างหนึ่ง ต่อไปอีก เป็นวงกลมอยู่อย่างนี้ ไม่มีที่สิ้นสุด...
ท่านเรียกว่า“วัฏฏะ” หรือ“วัฏฏสงสาร”
เพราะเป็นวงกลมที่เวียนวน ไม่มี...ที่สิ้นสุด
ลงได้ คนเราต้องทนทุกข์ทรมาน ก็เพราะ
ติดอยู่ในวงกลมนี้เอง ถ้าใครหลุดออกไป
จากวงกลมนี้ได้ ก็เป็นอันว่า พ้นไปจาก...
ความทุกข์ทุกอย่าง แน่นอน ( นิพพาน ).”
.
พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : จากธรรมบรรยาย หัวข้อเรื่อง “ลักษณะสามัญของสิ่งทั้งปวง” ในชุด “คู่มือมนุษย์”
# ท. ส. ปัญญาวุฑโฒ - รวบรวม #
คนเราทุกวันนี้ ดิ้นรนไขว่คว้าหา...สิ่งที่ไม่มี และสุดท้าย... ทุกคน ก็จะได้ในสิ่งเดียวกัน คือ ไม่ได้อะไรเลย ”
ดิ้นรนไขว่คว้าหา...สิ่งที่ไม่มี
และสุดท้าย...
ทุกคน ก็จะได้ในสิ่งเดียวกัน
คือ ไม่ได้อะไรเลย ”
พุทธทาสภิกขุ
---------------------------------------------------------------
.
“ตัณหา” กับ “วัฏฏสงสาร”
"เมื่อพูดกันตามความจริงขั้นที่เด็ดขาด
ถึงที่สุด ซึ่งเรียกว่าขั้น “ปรมัตถ์” แล้ว...
คนเราจะเอาอะไร เป็นอะไร ไม่ได้เลย
เพราะเหตุใด? เพราะเหตุว่า ทั้งคนที่จะเอาและสิ่งที่ถูกเอานั้น...มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ ตัวตน ด้วยกันทั้งนั้น...
แต่คนที่ไม่รู้เช่นนั้น...
ย่อม จะต้องมีความรู้สึกว่า เราเอา เรามี
เราเป็น เป็นธรรมดา นี่! เป็นสิ่งที่ช่วยไม่ได้
ความรู้สึก ว่าเอา ว่าเป็น นั่นเอง...
ได้ทำให้เกิดมีความหนักใจ หรือความทุกข์
ขึ้นมา การเอา การเป็น ก็เป็น...ความอยาก
อย่างหนึ่ง คือ อยากไม่ให้สิ่งที่ตนกำลังเอา กำลังเป็นอยู่นั้นสูญหายหลุดลอยไป
ความทุกข์เกิดมาจาก ความอยากมี อยากเป็น อันรวมเรียกสั้นๆว่า...ความอยาก ซึ่งเรียกโดยภาษาบาลีว่า “ตัณหา”
การที่อยากก็เพราะไม่รู้ว่า...
สิ่งทั้งหลาย ทั้งปวงนี้เป็นสิ่งที่ไม่ควรอยาก
มันเป็นความเข้าใจผิดติดตามมา ตามสัญชาตญาณ เกิดมาตั้งแต่เด็กๆ ก็รู้จักอยาก แล้วก็เกิดผลอย่างใดอย่างหนึ่งขึ้นมา ซึ่งตรงตามที่อยาก ก็มี ไม่ตรง ก็มี
ถ้าได้ผลตรงตามที่อยาก ก็เกิดอยากให้มากขึ้นไปอีก ถ้าไม่ได้ผลตรงตามที่อยาก ก็ต้องดิ้นรนทำอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไป...
จนกว่า...จะได้ผลตรงตามที่อยาก
เมื่อทำลงไปมันก็ได้ผลอย่างใดอย่างหนึ่ง
วนเวียนเป็นวงกลม กิเลส-การกระทำ(กรรม) ผล(วิบาก) อยู่อย่างนี้ เรียกว่า..“วัฏฏสงสาร”
คำว่า “วัฏฏสงสาร” นั้น อย่าเพ่อไปเข้าใจว่าเป็นเรื่องการเวียนวน ชาติโน้น ชาตินี้ ชาตินั้น แต่อย่างเดียว ที่แท้จริงกว่านั้น...เป็นเรื่องการวนเวียนของสิ่ง ๓ สิ่ง คือ...
ความอยาก
การกระทำตามความอยาก
ผลอย่างใด อย่างหนึ่ง ที่ได้มาจากการกระ
ทำนั้น แล้ว...ไม่สามารถหยุดความอยากได้ เลยต้องอยากอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไป
แล้วก็กระทำอีก ได้ผลมาอีก เลยส่งเสริมความอยากอย่างใดอย่างหนึ่ง ต่อไปอีก เป็นวงกลมอยู่อย่างนี้ ไม่มีที่สิ้นสุด...
ท่านเรียกว่า“วัฏฏะ” หรือ“วัฏฏสงสาร”
เพราะเป็นวงกลมที่เวียนวน ไม่มี...ที่สิ้นสุด
ลงได้ คนเราต้องทนทุกข์ทรมาน ก็เพราะ
ติดอยู่ในวงกลมนี้เอง ถ้าใครหลุดออกไป
จากวงกลมนี้ได้ ก็เป็นอันว่า พ้นไปจาก...
ความทุกข์ทุกอย่าง แน่นอน ( นิพพาน ).”
.
พุทธทาสภิกขุ
ที่มา : จากธรรมบรรยาย หัวข้อเรื่อง “ลักษณะสามัญของสิ่งทั้งปวง” ในชุด “คู่มือมนุษย์”
# ท. ส. ปัญญาวุฑโฒ - รวบรวม #