การดูดวงกับจิตวิทยา เหตุผลที่ทำไมเรารู้สึกว่าดวงที่ระบุไว้ ทำไมมันตรงกับเราจัง (เพราะมันอาจตรงกับทุกคน)

.

เคยรู้สึกไหมว่า ทำไมการดูดวงของหมอคนนี้ถึงตรงกับเรา หรือทำไมคอนเทนต์ทำนายสิ่งที่เป็นเรา จากเรื่องราวที่ผ่านมา หรือตัวตนที่เราเป็นถึงแม่นขนาดนี้ ราวกับมันเกิดมาเพื่อเราโดยเฉพาะ

วันนี้เราจะชวนทุกคนมาดูเหตุผลเบื้องหลัง ว่าการดูดวงเชื่อมโยงกับเรื่องจิตวิทยาอย่างไรบ้าง

.

ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า ‘ปรากฏการณ์บาร์นัม’ หรือปรากฏการณ์ฟอเรอร์ มันคือปรากฏการณ์ที่เรามักรู้สึกว่าคำทำนายหรือดวงที่ถูกระบุไว้ตรงกับชีวิตของเรา

.

ทฤษฎีนี้เป็นของ เบอร์แทรม อาร์. ฟอเรอร์ (Bertram R. Forer) นักจิตวิทยาท่านหนึ่ง ซึ่งในปี 1948 เขาได้ทำการทดลองโดยให้กลุ่มนักศึกษาอ่านบทวิเคราะห์ที่ถูกวิเคราะห์จากบุคลิกภาพและอุปนิสัยของแต่ละคน (แต่ความจริงแล้วไม่ใช่นะ)

.

หลังจากทุกคนอ่านคำทำนายหรือบทวิเคราะห์นั้น ก็จะให้นักศึกษาให้คะแนนความแม่นยำ ว่าตรงกับชีวิตของพวกเขามากน้อยแค่ไหน โดยมีคะแนนตั้งแต่ 1-5

.

ผลลัพธ์ก็คือค่าเฉลี่ยความแม่นยำของการทำนายนี้สูงถึง 4.26 คะแนน มีคนให้คะแนนเต็ม แบบรู้สึกว่าแม่นมาก ตรงมากถึง 40 เปอร์เซ็นต์

.

ถ้าถามต่อว่า คุณฟอเรอร์ไปเอาคำทำนายที่ตรงขนาดนี้มาจากไหน ก็ขอบอกเลยว่า เขาเอาคำดูดวงจากที่ต่างๆ มารวมเข้าไว้ด้วยกัน

.

ที่น่าตกใจไปกว่านั้นก็คือ บทวิเคราะห์ทุกใบมีเนื้อหาเหมือนกันหมดเลย

.

พออ่านมาถึงตรงนี้เราพอเห็นภาพอะไรกันบ้างไหม คุณฟอเรอร์สรุปเอาไว้ว่า "เรามีทุกสิ่งสำหรับทุกคน" (We've got something for everyone) อธิบายให้เข้าใจง่ายก็คือ เรามักจะรู้สึกเชื่อมโยงกับเนื้อหาที่เราเข้าใจว่ามันถูกสร้างมาเพื่อเรา (ราศีเรา วันเกิดเรา เบอร์โทรเรา)

.

ประมาณว่าเรามักจะหาความเชื่อมโยงเอง เรามักรู้สึกว่ามันตรงเอง ทั้งที่ข้อความเหล่านั้นถ้าเราสังเกตให้ดีจะค่อนข้างกว้างและคลุมเครือ คือใครมาอ่านก็รู้สึกว่าตรงได้หมด ถึงไม่ได้เกิดวันนั้น หรือราศีนั้นก็ตาม

.

ตัวอย่าง: คุณชอบการมีเพื่อนแต่บางครั้งก็ชอบอยู่คนเดียว/มั่นใจในตัวเอง แต่บางครั้งลึกๆ ก็รู้สึกลังเล/คุณมักสงสัยว่าตัวเองตัดสินใจได้ดีหรือไม่ สิ่งที่ทำไปถูกต้องแล้วหรือเปล่า

.

คนส่วนมากก็น่าจะมีความรู้สึกแบบนี้อยู่แล้ว มันจึงไม่แปลกเลยที่เราจะรู้สึกว่ามันตรงกับเรามาก

.

ท้ายที่สุด ตัวผู้เขียนไม่ได้ต่อต้านการดูดวงไปเสียทั้งหมด เพราะเอาเข้าจริงเวลามีคอนเทนต์เกี่ยวกับดวง ราศี หรือวันเกิดตัวเอง ก็ยังต้องแวะเวียนเข้าไปอ่านอยู่เหมือนกัน แถมที่สำคัญศาสตร์การดูดวงก็ค่อนข้างหลากหลายแตกต่างกันไป

.

และที่สำคัญ ปรากฏการณ์นี้อาจไม่ได้อธิบายการดูดวงที่จะบ่งชี้หรือบ่งบอกความเป็นไปที่เกิดขึ้นในอนาคต แต่จะช่วยอธิบายเหตุการณ์ที่ถูกระบุถึงตัวเรา หรืออธิบายตัวเราไว้อยู่แล้วเสียมากกว่า

.

เอาเป็นว่า พยายามเก็บเกี่ยวความรู้สึกที่เป็นบวกจากสิ่งเหล่านี้ไป ให้การดูดวงสร้างความหวัง ให้มันขับเคลื่อนเราไปข้างหน้า อย่าให้มันบั่นทอนจิตใจ เพราะอย่าลืมว่าไม่ว่าดวงจะเป็นอย่างไร ก็โปรดใช้ชีวิตอย่างมีสติ และสิ่งสำคัญที่จะขีดเขียนโชคชะตาก็คือ ‘การกระทำของพวกเราเอง’

.

ที่มา : ฺBrandthink