ท่ามกลางสถานการณ์ความตึงเครียดของสงครามไทย-กัมพูชา นายสังศิต พิริยะรังสรรค์ อดีตสมาชิกวุฒิสภา ได้ออกมานำเสนอบทวิเคราะห์ที่แหลมคมผ่านบทความ "ใครคือมิตร และศัตรูของไทย" โดยย้ำว่ากฎข้อแรกของยุทธศาสตร์การสงครามคือการ "จำแนกมิตรและศัตรู" ให้ชัดเจนตั้งแต่วินาทีแรก นายสังศิตแสดงความกังวลต่อกระแสในโซเชียลมีเดียที่คนไทยบางกลุ่มเริ่มแสดงความไม่ไว้วางใจต่อจีนและรัสเซีย จนอาจกลายเป็นพฤติกรรมที่ผลักมิตรให้กลายเป็นศัตรูโดยไม่รู้ตัว ซึ่งการมองปัญหาอย่างตัดตอนประวัติศาสตร์เช่นนี้ถือเป็นความสุ่มเสี่ยงและขาดความรับผิดชอบต่อความมั่นคงของชาติอย่างยิ่ง
นายสังศิตหยิบยกบทเรียนทางประวัติศาสตร์ขึ้นมาเป็นข้อพิสูจน์ โดยย้อนกลับไปถึงความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างไทยกับรัสเซียที่มีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 และซาร์นิโคลัสที่ 2 ซึ่งรัสเซียเป็นมหาอำนาจยุโรปเพียงชาติเดียวที่ช่วยให้ไทยรอดพ้นจากการล่าอาณานิคมของอังกฤษและฝรั่งเศส เช่นเดียวกับความสัมพันธ์ "ไทย-จีนพี่น้องกัน" ที่ไม่ใช่เพียงคำหวาน แต่เป็นความจริงเชิงประจักษ์เมื่อครั้งกองทัพเวียดนามจ่อประชิดชายแดนไทยหลังเอาชนะเขมรแดงได้ ในวันนั้นสหรัฐฯ ที่ไทยเคยส่งทหารไปช่วยรบกลับนิ่งเฉย แต่เป็นจีนที่ยอมเสียสละส่งกำลังทหารนับแสนเข้าโจมตีเวียดนามทางตอนเหนือเพื่อดึงกำลังข้าศึกออกไป ทำให้ไทยรอดพ้นวิกฤตที่อันตรายที่สุดครั้งหนึ่งมาได้โดยที่จีนไม่เคยทวงบุญคุณ
อดีต สว. ยังได้เปรียบเทียบความแตกต่างอย่างชัดเจนผ่านวิกฤตเศรษฐกิจต้มยำกุ้งปี 2540 และเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ที่หาดใหญ่เมื่อไม่นานมานี้ ซึ่งจีนเป็นประเทศแรกๆ ที่ยื่นมือเข้ามาช่วยเหลืออย่างมากมาย ในขณะที่สหรัฐฯ มักวางตัวห่างเหินและไม่ได้ให้ความช่วยเหลือในระดับเดียวกัน ดังนั้นการตั้งข้อสงสัยต่อความจริงใจของจีนและรัสเซียในศึกไทย-กัมพูชาครั้งนี้ จึงเป็นการมองข้ามผลประโยชน์ร่วมที่แท้จริง เพราะทั้งสองมหาอำนาจย่อมปรารถนาสันติภาพในภูมิภาคมากกว่าสงคราม
สุดท้าย นายสังศิตสรุปว่ามิตรประเทศไม่จำเป็นต้องคิดหรือทำเหมือนไทยไปเสียทุกเรื่อง และเราไม่ควรเรียกร้องให้เขามีจุดยืนทางการเมืองเหมือนเราทั้งหมด แต่คนไทยต้องใช้สายตาทางประวัติศาสตร์เพื่อมองให้เห็นสภาพความเป็นจริงว่าในยามศึกสงคราม ใครที่ยืนเคียงข้างเราด้วยใจจริง และใครที่เป็นเพียงมหามิตรในนาม การรักษาความสัมพันธ์กับจีนและรัสเซียจึงเป็นยุทธศาสตร์สำคัญที่จะช่วยให้ไทยมีแต้มต่อในเวทีโลกและรักษาสันติภาพในระยะยาวได้อย่างยั่งยืน
นายสังศิต พิริยะรังสรรค์ ฝากให้คนไทยคิด... ใครคือมิตร ใครคือศัตรูของประเทศไทย