บทนำ: เงาแห่งความพ่ายแพ้
ในหน้าต่างที่สามแห่งพระราชปฐมบรมบพิตร ณ กรุงมิถิลา ที่ซึ่งดาวรุ่งอรุณยังคางคาบฟ้า ความคิดของเสนกบัณฑิตก็หมุนวนดุจน้ำวนในกลางห้วงลึก
เขานั่งนิ่งในห้องสมุดส่วนตัว สายตาจ้องไปที่ใบลานเก่าแก่ แต่ใจกลับดิ้นรนกับความคิดที่ไม่อาจระงับ
มโหสถ... เด็กหนุ่มผู้นั้น... เพียงแค่สิบหกพรรษา แต่กล้าอวดอ้างว่าปัญญาคมกล้า... วันนี้ข้าจะทำให้มันรู้ว่า ข้าคือผู้อาวุโสในราชสำนักนี้!
เขาระลึกถึงเหตุการณ์ที่ผ่านมา เมื่อปัญหาแพะกับสุนัขที่พระราชาทรงตั้งขึ้น บรรดาอาจารย์ทั้งสี่รวมทั้งตัวเขาเองต้องไปขอความช่วยเหลือจากเด็กหนุ่มผู้นั้น
"เสนกะ..." เขาพูดกับตัวเองด้วยน้ำเสียงขมขื่น "เจ้าต้องอดทน... แค่ใช้ความรู้ของมัน... ไม่ได้หมายความว่าเจ้าด้อยกว่า... ไม่ได้!"
แต่เสียงในใจกระซิบขัดแย้ง:
แต่ทุกคนในราชสำนักต่างก็รู้แล้วไม่ใช่หรือ? ว่าเจ้าต้องไปขอความช่วยเหลือจากเด็กอายุแค่สิบหก...
เสนกะกัดฟันแน่น มือกำหมัดจนข้อมือขาวเผือด
บทที่ ๑: ความแค้นที่ทวีคูณ
ในหอประชุมบัณฑิต แสงเทียนริบหรี่ลงตามยามราตรีที่ทวีลึก เสนกะเดินไปมาด้วยก้าวกังวล ปุกกุสะ กามินทะ และเทวินทะ นั่งเงียบๆ มองเขาด้วยสีหน้ากังวล
"อาจารย์เสนกะ" ปุกกุสะเอ่ยขึ้น "ท่านกังวลอะไรหรือ?"
เสนกะหยุดเดิน จ้องมองไปที่บัณฑิตทั้งสาม
"พวกเจ้ารู้หรือไม่..." เขาพูดเสียงต่ำทุ้ม "ว่าตอนนี้ในราชสำนัก เขาพูดถึงเราอย่างไร?"
เงียบ
"เขาพูดว่า..." เสนกะหัวเราะขื่น "บัณฑิตทั้งสี่ต้องไปอาศัยเด็กสิบหก... พูดว่าเราเป็นแค่หุ่นเชิด ที่ให้เด็กคนนั้นชักด้าย!"
กามินทะลุกขึ้นยืน "แต่อาจารย์... นั่นเป็นเพราะปัญหาของพระราชายากเกินไป..."
"ยาก?" เสนกะหันมาจ้อง "หรือว่าเราโง่?"
เขาเดินเข้าไปหยิบถ้วยน้ำ ดื่มกรึกใหญ่ แล้วพูดต่อ
"วันพรุ่งนี้... พระราชาจะทรงถามสิริเมณฑกปัญหา... นี่คือโอกาสของข้า... ปัญหานี้สืบทอดมาจากบรรพบุรุษของข้า... ข้ารู้คำตอบดี..."
เขาหันมามองบัณฑิตทั้งสาม สายตาเย็นชา
"และครั้งนี้... ข้าจะไม่ให้มโหสถมีโอกาสอวดฉลาด... ข้าจะทำให้มันเงียบ... ให้มันรู้ว่าการท้าทายผู้อาวุโสนั้นมีราคาที่ต้องจ่าย"
"เด็กไม่รู้ฟ้าดินสูงต่ำ
กล้าเอ่ยอ้างว่าฉลาดเฉลียว
วันนี้จะให้มันเห็นความจริง
ว่าอาวุโสคือผู้ทรงเกียรติ"
มายาวิจิตร แห่งปัญญาบารมี (มโหสถ3)
ในหน้าต่างที่สามแห่งพระราชปฐมบรมบพิตร ณ กรุงมิถิลา ที่ซึ่งดาวรุ่งอรุณยังคางคาบฟ้า ความคิดของเสนกบัณฑิตก็หมุนวนดุจน้ำวนในกลางห้วงลึก
เขานั่งนิ่งในห้องสมุดส่วนตัว สายตาจ้องไปที่ใบลานเก่าแก่ แต่ใจกลับดิ้นรนกับความคิดที่ไม่อาจระงับ
มโหสถ... เด็กหนุ่มผู้นั้น... เพียงแค่สิบหกพรรษา แต่กล้าอวดอ้างว่าปัญญาคมกล้า... วันนี้ข้าจะทำให้มันรู้ว่า ข้าคือผู้อาวุโสในราชสำนักนี้!
เขาระลึกถึงเหตุการณ์ที่ผ่านมา เมื่อปัญหาแพะกับสุนัขที่พระราชาทรงตั้งขึ้น บรรดาอาจารย์ทั้งสี่รวมทั้งตัวเขาเองต้องไปขอความช่วยเหลือจากเด็กหนุ่มผู้นั้น
"เสนกะ..." เขาพูดกับตัวเองด้วยน้ำเสียงขมขื่น "เจ้าต้องอดทน... แค่ใช้ความรู้ของมัน... ไม่ได้หมายความว่าเจ้าด้อยกว่า... ไม่ได้!"
แต่เสียงในใจกระซิบขัดแย้ง: แต่ทุกคนในราชสำนักต่างก็รู้แล้วไม่ใช่หรือ? ว่าเจ้าต้องไปขอความช่วยเหลือจากเด็กอายุแค่สิบหก...
เสนกะกัดฟันแน่น มือกำหมัดจนข้อมือขาวเผือด
บทที่ ๑: ความแค้นที่ทวีคูณ
ในหอประชุมบัณฑิต แสงเทียนริบหรี่ลงตามยามราตรีที่ทวีลึก เสนกะเดินไปมาด้วยก้าวกังวล ปุกกุสะ กามินทะ และเทวินทะ นั่งเงียบๆ มองเขาด้วยสีหน้ากังวล
"อาจารย์เสนกะ" ปุกกุสะเอ่ยขึ้น "ท่านกังวลอะไรหรือ?"
เสนกะหยุดเดิน จ้องมองไปที่บัณฑิตทั้งสาม
"พวกเจ้ารู้หรือไม่..." เขาพูดเสียงต่ำทุ้ม "ว่าตอนนี้ในราชสำนัก เขาพูดถึงเราอย่างไร?"
เงียบ
"เขาพูดว่า..." เสนกะหัวเราะขื่น "บัณฑิตทั้งสี่ต้องไปอาศัยเด็กสิบหก... พูดว่าเราเป็นแค่หุ่นเชิด ที่ให้เด็กคนนั้นชักด้าย!"
กามินทะลุกขึ้นยืน "แต่อาจารย์... นั่นเป็นเพราะปัญหาของพระราชายากเกินไป..."
"ยาก?" เสนกะหันมาจ้อง "หรือว่าเราโง่?"
เขาเดินเข้าไปหยิบถ้วยน้ำ ดื่มกรึกใหญ่ แล้วพูดต่อ
"วันพรุ่งนี้... พระราชาจะทรงถามสิริเมณฑกปัญหา... นี่คือโอกาสของข้า... ปัญหานี้สืบทอดมาจากบรรพบุรุษของข้า... ข้ารู้คำตอบดี..."
เขาหันมามองบัณฑิตทั้งสาม สายตาเย็นชา
"และครั้งนี้... ข้าจะไม่ให้มโหสถมีโอกาสอวดฉลาด... ข้าจะทำให้มันเงียบ... ให้มันรู้ว่าการท้าทายผู้อาวุโสนั้นมีราคาที่ต้องจ่าย"
"เด็กไม่รู้ฟ้าดินสูงต่ำ
กล้าเอ่ยอ้างว่าฉลาดเฉลียว
วันนี้จะให้มันเห็นความจริง
ว่าอาวุโสคือผู้ทรงเกียรติ"