ความว่าง

ส. ความว่างแห่งสังขารขันธ์ ไม่พึงกล่าวว่า นับเนื่องในเวทนาขันธ์ ฯลฯ
นับเนื่องในสัญญาขันธ์ ฯลฯ นับเนื่องในวิญญาณขันธ์ หรือ?
             ป. ถูกแล้ว
             ส. ความว่างแห่งวิญญาณขันธ์ ไม่พึงกล่าวว่า นับเนื่องในสังขารขันธ์
หรือ?
             ป. ไม่พึงกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
             [๑๗๗๘] ป. ไม่พึงกล่าวว่า ความว่างนับเนื่องในสังขารขันธ์ หรือ?
             ส. ถูกแล้ว
             ป. พระผู้มีพระภาคได้ตรัสไว้ว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย สังขารนี้ว่างจากตน
หรือจากความเป็นตน ดังนี้ เป็นสูตรมีอยู่จริง มิใช่หรือ?
             ส. ถูกแล้ว
             ป. ถ้าอย่างนั้น ความว่างก็นับเนื่องในสังขารขันธ์ น่ะสิ
สุญญตากถา จบ
==============================
   👁️ ความว่างหรือ สูญญตา  ยังนับเป็นสังขารขันธ์  เพราะเนื่องกับตน มีตนนั้นแหละ    ตามอภิธรรม  แต่  บทวินิจฉัยนี่  จะขัดหรือไม่ขัดกับ ด้านบนหรือ ?  
==================================================================================
         ว่าด้วยวินิจฉัยโดยสุญญตา (ว่าง)                  ในข้อว่า โดยสุญญตาและโดยเป็นธรรมอันเดียวกันเป็นต้น นี้พึงทราบโดยสภาพว่างก่อน.
         จริงอยู่ โดยปรมัตถ์ สัจจะทั้งหมดทีเดียว พึงทราบว่า เป็นสภาพว่าง เพราะไม่มีผู้เสวย ไม่มีผู้ทำ ไม่มีผู้ดับ ไม่มีผู้เดิน ด้วยเหตุนั้น นักปราชญ์จึงประพันธ์คำคาถานี้ไว้ว่า
                     ทุกฺขเมว หิ น โกจิ ทุกฺขิโต
                     การโก น กิริยาว วิชฺชติ
                     อตฺถิ นิพฺพุติ น นิพฺพุโต ปุมา
                     มคฺคมตฺถิ คมโก น วิชฺชติ
                     ความจริง ทุกข์เท่านั้นมีอยู่ แต่
               บุคคลไรๆ ผู้เป็นทุกข์หามีไม่ การทำมีอยู่
               แต่ผู้ทำหามีไม่ ความดับมีอยู่ แต่บุคคลผู้
               ดับหามีไม่ ทางมีอยู่ แต่บุคคลผู้เดินหามีไม่.^๑-
         อีกอย่างหนึ่ง