สภาวะ ความเป็นจริง คือ อนุภาคเกิดดับ
คือ การปรุงแต่งก่อสร้างของอนุภาคสสาร และ การเลิกปรุงแต่งก่อสร้างของอนุภาคสสาร
สสารนั้นเกิดขึ้นตลอดเวลา แต่ก็มี ดับไปเองตลอดเวลา เพราะไม่มีเหตุปัจจัยให้เกิดอีก
ความจริงแท้
ละเอียด ลึก เห็นได้โดยยากเป็นอณู.
เป็นปฏิจจสมุปบาทที่เป็นปัจจัยแห่งธรรม
...
[๓๒๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราได้มีความดำริดังนี้ว่า ธรรมที่เราได้บรรลุนี้แล ลึก เห็น
ได้โดยยาก รู้ตามได้โดยยาก เป็นธรรมสงบ ประณีต อันความตรึกหยั่งไม่ถึง ละเอียด รู้ได้
แต่บัณฑิต ส่วนประชาชนนี้ เป็นผู้ยินดี เพลิดเพลินใจในอาลัย เป็นผู้เห็นปฏิจจสมุปบาทที่เป็น
ปัจจัยแห่งธรรมเหล่านี้ได้โดยยาก และเห็นได้โดยยากซึ่งธรรมที่สงบสังขารทั้งปวง สลัดอุปธิ
ทั้งปวง เป็นที่สิ้นตัณหาเป็นที่สำรอก เป็นที่ดับ เป็นที่ออกจากตัณหา ก็ถ้าเราพึงแสดงธรรม
และคนอื่นไม่รู้ตามธรรมของเรา ก็จะเป็นความลำบาก เหน็ดเหนื่อยแก่เราเปล่า. ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ทั้งคาถาที่เป็นอัศจรรย์ยิ่งนัก ไม่เคยได้สดับมาแต่ก่อน ก็ได้แจ่มแจ้งแก่เราดังนี้
ธรรมนี้เราบรรลุได้โดยยาก บัดนี้ ไม่ควรประกาศ ธรรมนี้ไม่เป็นธรรมที่ชน
ผู้มีราคะโทสะหนาแน่นตรัสรู้ได้โดยง่าย ชนผู้มีราคะกล้า ถูกกองความมืดหุ้มห่อ
ไว้ ย่อมไม่เห็นธรรมที่ยังสัตว์ให้ถึงที่ทวนกระแสโลก ละเอียด ลึก เห็นได้
โดยยากเป็นอณู.
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เมื่อเราคิดเห็นเช่นนี้ ก็มีจิตน้อมไปเพื่อความเป็นผู้ขวนขวายน้อย
ไม่น้อมไปเพื่อแสดงธรรม.
...
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๒ บรรทัดที่ ๕๓๘๔-๕๗๖๒ หน้าที่ ๒๑๙-๒๓๓.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=12&A=5384&Z=5762&pagebreak=0&fontsz=1
ความจริงแท้ เป็น อนุภาค เกิดดับ
คือ การปรุงแต่งก่อสร้างของอนุภาคสสาร และ การเลิกปรุงแต่งก่อสร้างของอนุภาคสสาร
สสารนั้นเกิดขึ้นตลอดเวลา แต่ก็มี ดับไปเองตลอดเวลา เพราะไม่มีเหตุปัจจัยให้เกิดอีก
ความจริงแท้
ละเอียด ลึก เห็นได้โดยยากเป็นอณู.
เป็นปฏิจจสมุปบาทที่เป็นปัจจัยแห่งธรรม
...
[๓๒๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราได้มีความดำริดังนี้ว่า ธรรมที่เราได้บรรลุนี้แล ลึก เห็น
ได้โดยยาก รู้ตามได้โดยยาก เป็นธรรมสงบ ประณีต อันความตรึกหยั่งไม่ถึง ละเอียด รู้ได้
แต่บัณฑิต ส่วนประชาชนนี้ เป็นผู้ยินดี เพลิดเพลินใจในอาลัย เป็นผู้เห็นปฏิจจสมุปบาทที่เป็น
ปัจจัยแห่งธรรมเหล่านี้ได้โดยยาก และเห็นได้โดยยากซึ่งธรรมที่สงบสังขารทั้งปวง สลัดอุปธิ
ทั้งปวง เป็นที่สิ้นตัณหาเป็นที่สำรอก เป็นที่ดับ เป็นที่ออกจากตัณหา ก็ถ้าเราพึงแสดงธรรม
และคนอื่นไม่รู้ตามธรรมของเรา ก็จะเป็นความลำบาก เหน็ดเหนื่อยแก่เราเปล่า. ดูกรภิกษุทั้งหลาย
ทั้งคาถาที่เป็นอัศจรรย์ยิ่งนัก ไม่เคยได้สดับมาแต่ก่อน ก็ได้แจ่มแจ้งแก่เราดังนี้
ธรรมนี้เราบรรลุได้โดยยาก บัดนี้ ไม่ควรประกาศ ธรรมนี้ไม่เป็นธรรมที่ชน
ผู้มีราคะโทสะหนาแน่นตรัสรู้ได้โดยง่าย ชนผู้มีราคะกล้า ถูกกองความมืดหุ้มห่อ
ไว้ ย่อมไม่เห็นธรรมที่ยังสัตว์ให้ถึงที่ทวนกระแสโลก ละเอียด ลึก เห็นได้
โดยยากเป็นอณู.
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เมื่อเราคิดเห็นเช่นนี้ ก็มีจิตน้อมไปเพื่อความเป็นผู้ขวนขวายน้อย
ไม่น้อมไปเพื่อแสดงธรรม.
...
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๒ บรรทัดที่ ๕๓๘๔-๕๗๖๒ หน้าที่ ๒๑๙-๒๓๓.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=12&A=5384&Z=5762&pagebreak=0&fontsz=1