ยิ่งจน...ยิ่งจ่ายแพง — วงจร “บิดเบี้ยว” ของระบบรถไฟฟ้าไทย ที่คนกรุงเทพฯ หนีไม่ได้ | Money Buffalo
รู้กันป่าว ไทยเราได้เป็นแชมป์เอเชียแล้ว ! แต่เป็นแชมป์ประเทศที่ค่ารถไฟฟ้าแพงที่สุด เมื่อเทียบกับค่าแรงอ่ะนะ ทำให้คนทำงานรายได้น้อยถูกผลักให้ไปอยู่ปริมณฑล แต่กลับถูกลงโทษด้วยค่าเดินทางที่สูงลิ่ว เดี๋ยวพี่ทุยจะมาเล่าว่าทำไมรถไฟฟ้าบ้านเราถึงแพงขนาดนี้
📌 เกิดแต่กับคนกรุงเทพ “จะย้ายงานก็จน จะอยู่งานเดิมก็เจ็บ”
จากข่าวคราวของ BTS ที่จะปรับขึ้นค่าโดยสารส่วนต่อขยายขั้นต่ำเป็น 17 บาท สูงสุด 45 บาท ในวันที่ 1 พ.ย. นี่ ก็ทำเอาชาวปริมณฑลทั้งหลายอกสั่นขวัญแขวนกันไปหมด ว่าตูจะจนก็คราวนี้แหละ
อะ เพื่อให้คนที่ไม่เคยใช้ส่วนต่อขยายเห็นภาพมากขึ้นนะ สมมติพี่ทุยใช้สิทธิโควต้าบ้านไกล อยู่คูคต แต่ทำงานอยู่ชิดลม
เท่ากับว่าพี่ทุยนั่งจากคูคตมาหมอชิตหมดไปแล้ว 45 บาท → แล้วจากหมอชิตไปชิดลมอีก 47 บาท (แต่ความเป็นจริงคือ BTS จำกัดสูงสุดที่ 65 บาทค่อเที่ยว) → พี่ทุยเสียค่าเดินทางเที่ยวเดียว 65 บาท (ถ้าไม่มีจำกัดไว้ แล้วใช้วิธีคิดแบบเดิม ค่าเดินทางจะพุ่งไป 92 บาท) ไปกลับวันนึง 130 บาท → 130 x 5 วัน x 4 อาทิตย์ = เดือนนึงพี่ทุยโดนค่าเดินทางไปแล้วแน่ ๆ 2,600 บาท แล้วถ้าเดือนไหนมี 5 อาทิตย์นะ พี่ทุยบอกเลยว่าย้ายงานเถอะ
แต่ อุ๊ย ! จะย้ายงานก็ไม่ได้อีก เพราะงานเงินเดือนสูง ๆ ที่เหมาะกับเราชอบกระจุกตัวอยู่ในโซนกรุงเทพชั้นกลาง-ในอ่ะดิ๊ งานเงินเดือนดี ๆ ก็มีอยู่หรอมแหรม แถมแย่งกันเหมือนแร้งลงอีก
📌 รถไฟฟ้ากรุงเทพแพงแซงเพื่อน 2-5 เท่า
งั้นเรามาลองเทียบค่าแรงกับค่ารถไฟฟ้าจากเมืองใหญ่อื่น ๆ กันบ้าง
▪️ กรุงโซล ค่าแรงขั้นต่ำเทียบกับค่าโดยสารรถไฟฟ้าสูงสุด คิดเป็น 15% ของค่าแรง
▪️ กัวลา ลัมเปอร์ ค่าแรงขั้นต่ำเทียบกับค่าโดยสารรถไฟฟ้าสูงสุด คิดเป็น 9% ของค่าแรง
▪️ สิงคโปร์ซิตี้ ค่าแรงขั้นต่ำเทียบกับค่าโดยสารรถไฟฟ้าสูงสุด คิดเป็น 7% ของค่าแรง
ตัดกลับมาที่กรุงเทพ ค่าแรงขั้นต่ำ 400 บาท/วัน ค่าโดยสารต่อเที่ยวสูงสุดถ้าใช้นโยบายใหม่ (คูคตถึงเคหะฯ) คือ 137 บาท/เที่ยว = คิดเป็น 34% ของค่าแรงแล้ว
ทำให้รถไฟฟ้ากรุงเทพขึ้นหิ้งติดท็อปเมืองที่มีค่าเดินทางแพงที่สุดในเอเชียเมื่อเทียบกับค่าแรง
📌 รถไฟฟ้าไทยแพง เพราะเรากำลัง “จ่ายค่าโครงสร้างที่ไม่เคยถูกแก้”
ใช่ว่ารถไฟฟ้าบทจะแพงก็แพงเลย แต่เกิดจากการจัดการโครงสร้าง และการบริหารของหลาย ๆ ฝ่าย ที่เหมือนยิ่งแก้ ยิ่งเละ โดยประเด็นหลัก ๆ ก็มาจากสาเหตุเหล่านี้ฮะ
1. ปัญหาด้านสัมปทานที่มีหลายเจ้าและแต่ละเจ้าตั้งราคาไม่เหมือนกัน
สัมปทานรถไฟฟ้าของไทยตอนนี้มีทั้งหมดมากกว่า 10 ฉบับ เฉพาะรถไฟฟ้า BTS เองก็มีสัมปทานไปแล้วทั้งหมด 3 ฉบับ คือฉบับหลัก ฉบับส่วนขยายฝั่งเหนือ และฝั่งใต้ ซึ่งถือเป็นสัญญาที่ซับซ้อนที่สุด เพราะแทนที่จะเป็นสายสีเขียวอัตราค่าโดยสารเดียวกัน แต่กลับเก็บแยกราคา สายหลักเรทนึง ส่วนต่อขยายอีกเรท
แล้วที่ยากกว่าคือถ้าจะเอาทุกสายรวม MRT เข้ามารวมกันแล้วทำตั๋วร่วมก็ติดปัญหา บางเจ้าอาจขาดทุนอีก อย่างบัตรแมงมุมที่จะออกเมื่อหลายปีก่อน จนตอนนี้ทุกคนแทบลืมไปแล้วว่าเรามีบัตรนี้อยู่ด้วย (ไปถึงไหนแล้วไม่รู้เหมือนกัน)
2. รถไฟฟ้าพึ่งแต่ค่าเดินทางอย่างเดียว แต่ไม่หารายได้เสริม
สัมปทานรถไฟฟ้ามันใหญ่มาก ทั้งค่าก่อสร้างและค่าดูแล ซึ่งสัมปทานเป็นของเอกชนทำ ถ้าจะพึ่งแต่ค่าโดยสารอย่างเดียวยังไงก็ไม่พอ
ลองดูกรณีของญี่ปุ่น ที่เข้าซื้ออสังหาฯ รอบ ๆ สถานีรถไฟฟ้าแล้วปล่อยเช่าให้คนอื่นมาใช้ต่อ จะเป็นโรงแรม ออฟฟิศ หรือห้างเป็น Passive income จนเอาเงินที่ได้มาลดค่าโดยสารให้ถูกลงได้
แต่สำหรับไทยไม่ได้ลงทุนอะไรในอสังหาฯ รอบรถไฟฟ้าเท่าที่ควรเลย ทั้งที่เป็นทำเลดีมาก ๆ นะ เราจึงได้เห็นข่าวผ่าน ๆ ช่วงนี้ว่าตึกแถวรอบ ๆ แนวรถไฟฟ้าไม่มีใครซื้อ-เช่าเลย โดนปล่อยทิ้งร้างไว้งั้น
📌 ยิ่ง “รายได้น้อย” ยิ่งต้องจ่ายค่าเดินทางเยอะ
ค่าโดยสารรถไฟฟ้าที่สูงมากไม่เหมาะกับกำลังซื้อและค่าแรงขั้นต่ำของคนกรุงเทพฯ โดยเฉพาะคนที่ต้องเดินทางไกลที่สุด จะมีค่าโดยสารสูงเกิน 30% ของค่าแรงขั้นต่ำต่อวัน ซึ่งเกินกว่ามาตรฐานสากลที่ว่าด้วยเรื่องขนส่งสาธารณะที่ควรเข้าถึงได้ที่ไม่ควรเกิน 15% ของค่าแรงถึง 2 เท่า
ปัญหาค่าโดยสารที่สูงเกินไปนี้ ซ้ำเติมความเหลื่อมล้ำทางพื้นที่อย่างรุนแรง เพราะการพัฒนาที่ดินรอบแนวรถไฟฟ้า (ที่ไม่ใช่ของรถไฟฟ้าซื้อมาทำเอง) ทำให้ราคาที่พักในกรุงเทพฯ ชั้นในพุ่งสูงขึ้น จนผู้มีรายได้น้อยถึงปานกลางถูกผลักให้ออกไปอาศัยในเขตปริมณฑล เพื่อหาที่พักราคาถูกลง แต่กลับซวยซ้ำซ้อน ดันไปเพิ่มภาระค่าเดินทางที่แพงขึ้นในการเดินทางกลับเข้ามาทำงานในเมืองแทน
นอกจากนี้ การขาดระบบขนส่งสาธารณะรอง (เช่น รถเมล์ รถตู้ เรือ) ในปริมณฑลยังเพิ่มต้นทุนในการเข้าถึงสถานีรถไฟฟ้าเข้าไปอีก ทำให้ค่าเดินทางที่กินสัดส่วนรายได้สูงเกินไปนี้ ลดกำลังซื้อของคนทำงาน และจำกัดโอกาสทางเศรษฐกิจในการเข้าถึงงานที่มีรายได้สูงในเขตเมืองอย่างเป็นธรรม ส่งผลให้วงจรความเหลื่อมล้ำทางรายได้วนเวียนต่อไปไม่รู้จบ
สรุปง่าย ๆ ก็คือ ยิ่งจน ยิ่งต้องจ่ายเยอะ ยิ่งจ่ายเยอะ ก็ยิ่งจน นี่แหละคือวงจรอุบาทว์ที่กำลังเกิดขึ้นกับคนไทยตอนนี้ แล้วจะแก้ไขได้ยังไง ? ถ้ามีคำตอบพี่ทุยก็อยากรู้เหมือนกันฮะ
ที่มา
“ค่ารถไฟฟ้าไทยแพงไปไหม ?” คุยเรื่องขนส่งสาธารณะ กับวงเสวนาค่ารถไฟฟ้าที่ ปชช. แบกรับ, The Matter
Mass transit pricing and fare caps in Bangkok: National politics, urban economics, and international comparisons, ISEAS Yusof Ishak Institute
#MoneyBuffalo #สนุกง่ายได้ประโยชน์ #BTS #รถไฟฟ้า #ค่าแรงขั้นต่ำ #ค่าโดยสาร #ความเหลื่อมล้ำ #มนุษย์เงินเดือน
CR
https://www.facebook.com/share/1A5wLs2uMc/?mibextid=wwXIfr
รถไฟฟ้าไทยแพงที่สุดในเอเชีย
รู้กันป่าว ไทยเราได้เป็นแชมป์เอเชียแล้ว ! แต่เป็นแชมป์ประเทศที่ค่ารถไฟฟ้าแพงที่สุด เมื่อเทียบกับค่าแรงอ่ะนะ ทำให้คนทำงานรายได้น้อยถูกผลักให้ไปอยู่ปริมณฑล แต่กลับถูกลงโทษด้วยค่าเดินทางที่สูงลิ่ว เดี๋ยวพี่ทุยจะมาเล่าว่าทำไมรถไฟฟ้าบ้านเราถึงแพงขนาดนี้
📌 เกิดแต่กับคนกรุงเทพ “จะย้ายงานก็จน จะอยู่งานเดิมก็เจ็บ”
จากข่าวคราวของ BTS ที่จะปรับขึ้นค่าโดยสารส่วนต่อขยายขั้นต่ำเป็น 17 บาท สูงสุด 45 บาท ในวันที่ 1 พ.ย. นี่ ก็ทำเอาชาวปริมณฑลทั้งหลายอกสั่นขวัญแขวนกันไปหมด ว่าตูจะจนก็คราวนี้แหละ
อะ เพื่อให้คนที่ไม่เคยใช้ส่วนต่อขยายเห็นภาพมากขึ้นนะ สมมติพี่ทุยใช้สิทธิโควต้าบ้านไกล อยู่คูคต แต่ทำงานอยู่ชิดลม
เท่ากับว่าพี่ทุยนั่งจากคูคตมาหมอชิตหมดไปแล้ว 45 บาท → แล้วจากหมอชิตไปชิดลมอีก 47 บาท (แต่ความเป็นจริงคือ BTS จำกัดสูงสุดที่ 65 บาทค่อเที่ยว) → พี่ทุยเสียค่าเดินทางเที่ยวเดียว 65 บาท (ถ้าไม่มีจำกัดไว้ แล้วใช้วิธีคิดแบบเดิม ค่าเดินทางจะพุ่งไป 92 บาท) ไปกลับวันนึง 130 บาท → 130 x 5 วัน x 4 อาทิตย์ = เดือนนึงพี่ทุยโดนค่าเดินทางไปแล้วแน่ ๆ 2,600 บาท แล้วถ้าเดือนไหนมี 5 อาทิตย์นะ พี่ทุยบอกเลยว่าย้ายงานเถอะ
แต่ อุ๊ย ! จะย้ายงานก็ไม่ได้อีก เพราะงานเงินเดือนสูง ๆ ที่เหมาะกับเราชอบกระจุกตัวอยู่ในโซนกรุงเทพชั้นกลาง-ในอ่ะดิ๊ งานเงินเดือนดี ๆ ก็มีอยู่หรอมแหรม แถมแย่งกันเหมือนแร้งลงอีก
📌 รถไฟฟ้ากรุงเทพแพงแซงเพื่อน 2-5 เท่า
งั้นเรามาลองเทียบค่าแรงกับค่ารถไฟฟ้าจากเมืองใหญ่อื่น ๆ กันบ้าง
▪️ กรุงโซล ค่าแรงขั้นต่ำเทียบกับค่าโดยสารรถไฟฟ้าสูงสุด คิดเป็น 15% ของค่าแรง
▪️ กัวลา ลัมเปอร์ ค่าแรงขั้นต่ำเทียบกับค่าโดยสารรถไฟฟ้าสูงสุด คิดเป็น 9% ของค่าแรง
▪️ สิงคโปร์ซิตี้ ค่าแรงขั้นต่ำเทียบกับค่าโดยสารรถไฟฟ้าสูงสุด คิดเป็น 7% ของค่าแรง
ตัดกลับมาที่กรุงเทพ ค่าแรงขั้นต่ำ 400 บาท/วัน ค่าโดยสารต่อเที่ยวสูงสุดถ้าใช้นโยบายใหม่ (คูคตถึงเคหะฯ) คือ 137 บาท/เที่ยว = คิดเป็น 34% ของค่าแรงแล้ว
ทำให้รถไฟฟ้ากรุงเทพขึ้นหิ้งติดท็อปเมืองที่มีค่าเดินทางแพงที่สุดในเอเชียเมื่อเทียบกับค่าแรง
📌 รถไฟฟ้าไทยแพง เพราะเรากำลัง “จ่ายค่าโครงสร้างที่ไม่เคยถูกแก้”
ใช่ว่ารถไฟฟ้าบทจะแพงก็แพงเลย แต่เกิดจากการจัดการโครงสร้าง และการบริหารของหลาย ๆ ฝ่าย ที่เหมือนยิ่งแก้ ยิ่งเละ โดยประเด็นหลัก ๆ ก็มาจากสาเหตุเหล่านี้ฮะ
1. ปัญหาด้านสัมปทานที่มีหลายเจ้าและแต่ละเจ้าตั้งราคาไม่เหมือนกัน
สัมปทานรถไฟฟ้าของไทยตอนนี้มีทั้งหมดมากกว่า 10 ฉบับ เฉพาะรถไฟฟ้า BTS เองก็มีสัมปทานไปแล้วทั้งหมด 3 ฉบับ คือฉบับหลัก ฉบับส่วนขยายฝั่งเหนือ และฝั่งใต้ ซึ่งถือเป็นสัญญาที่ซับซ้อนที่สุด เพราะแทนที่จะเป็นสายสีเขียวอัตราค่าโดยสารเดียวกัน แต่กลับเก็บแยกราคา สายหลักเรทนึง ส่วนต่อขยายอีกเรท
แล้วที่ยากกว่าคือถ้าจะเอาทุกสายรวม MRT เข้ามารวมกันแล้วทำตั๋วร่วมก็ติดปัญหา บางเจ้าอาจขาดทุนอีก อย่างบัตรแมงมุมที่จะออกเมื่อหลายปีก่อน จนตอนนี้ทุกคนแทบลืมไปแล้วว่าเรามีบัตรนี้อยู่ด้วย (ไปถึงไหนแล้วไม่รู้เหมือนกัน)
2. รถไฟฟ้าพึ่งแต่ค่าเดินทางอย่างเดียว แต่ไม่หารายได้เสริม
สัมปทานรถไฟฟ้ามันใหญ่มาก ทั้งค่าก่อสร้างและค่าดูแล ซึ่งสัมปทานเป็นของเอกชนทำ ถ้าจะพึ่งแต่ค่าโดยสารอย่างเดียวยังไงก็ไม่พอ
ลองดูกรณีของญี่ปุ่น ที่เข้าซื้ออสังหาฯ รอบ ๆ สถานีรถไฟฟ้าแล้วปล่อยเช่าให้คนอื่นมาใช้ต่อ จะเป็นโรงแรม ออฟฟิศ หรือห้างเป็น Passive income จนเอาเงินที่ได้มาลดค่าโดยสารให้ถูกลงได้
แต่สำหรับไทยไม่ได้ลงทุนอะไรในอสังหาฯ รอบรถไฟฟ้าเท่าที่ควรเลย ทั้งที่เป็นทำเลดีมาก ๆ นะ เราจึงได้เห็นข่าวผ่าน ๆ ช่วงนี้ว่าตึกแถวรอบ ๆ แนวรถไฟฟ้าไม่มีใครซื้อ-เช่าเลย โดนปล่อยทิ้งร้างไว้งั้น
📌 ยิ่ง “รายได้น้อย” ยิ่งต้องจ่ายค่าเดินทางเยอะ
ค่าโดยสารรถไฟฟ้าที่สูงมากไม่เหมาะกับกำลังซื้อและค่าแรงขั้นต่ำของคนกรุงเทพฯ โดยเฉพาะคนที่ต้องเดินทางไกลที่สุด จะมีค่าโดยสารสูงเกิน 30% ของค่าแรงขั้นต่ำต่อวัน ซึ่งเกินกว่ามาตรฐานสากลที่ว่าด้วยเรื่องขนส่งสาธารณะที่ควรเข้าถึงได้ที่ไม่ควรเกิน 15% ของค่าแรงถึง 2 เท่า
ปัญหาค่าโดยสารที่สูงเกินไปนี้ ซ้ำเติมความเหลื่อมล้ำทางพื้นที่อย่างรุนแรง เพราะการพัฒนาที่ดินรอบแนวรถไฟฟ้า (ที่ไม่ใช่ของรถไฟฟ้าซื้อมาทำเอง) ทำให้ราคาที่พักในกรุงเทพฯ ชั้นในพุ่งสูงขึ้น จนผู้มีรายได้น้อยถึงปานกลางถูกผลักให้ออกไปอาศัยในเขตปริมณฑล เพื่อหาที่พักราคาถูกลง แต่กลับซวยซ้ำซ้อน ดันไปเพิ่มภาระค่าเดินทางที่แพงขึ้นในการเดินทางกลับเข้ามาทำงานในเมืองแทน
นอกจากนี้ การขาดระบบขนส่งสาธารณะรอง (เช่น รถเมล์ รถตู้ เรือ) ในปริมณฑลยังเพิ่มต้นทุนในการเข้าถึงสถานีรถไฟฟ้าเข้าไปอีก ทำให้ค่าเดินทางที่กินสัดส่วนรายได้สูงเกินไปนี้ ลดกำลังซื้อของคนทำงาน และจำกัดโอกาสทางเศรษฐกิจในการเข้าถึงงานที่มีรายได้สูงในเขตเมืองอย่างเป็นธรรม ส่งผลให้วงจรความเหลื่อมล้ำทางรายได้วนเวียนต่อไปไม่รู้จบ
สรุปง่าย ๆ ก็คือ ยิ่งจน ยิ่งต้องจ่ายเยอะ ยิ่งจ่ายเยอะ ก็ยิ่งจน นี่แหละคือวงจรอุบาทว์ที่กำลังเกิดขึ้นกับคนไทยตอนนี้ แล้วจะแก้ไขได้ยังไง ? ถ้ามีคำตอบพี่ทุยก็อยากรู้เหมือนกันฮะ
ที่มา
“ค่ารถไฟฟ้าไทยแพงไปไหม ?” คุยเรื่องขนส่งสาธารณะ กับวงเสวนาค่ารถไฟฟ้าที่ ปชช. แบกรับ, The Matter
Mass transit pricing and fare caps in Bangkok: National politics, urban economics, and international comparisons, ISEAS Yusof Ishak Institute
#MoneyBuffalo #สนุกง่ายได้ประโยชน์ #BTS #รถไฟฟ้า #ค่าแรงขั้นต่ำ #ค่าโดยสาร #ความเหลื่อมล้ำ #มนุษย์เงินเดือน
CR https://www.facebook.com/share/1A5wLs2uMc/?mibextid=wwXIfr