AI (ลูกถ้วย) แต่งฉันท์บาลี

สพฺเพ สตฺตา มรณธมฺมา
อิทํ อนิจฺจํ อปฺปาย
วโยธมฺมํ น นิจฺจา
น อตฺตา มญฺญเร ทุกฺขํ

สัตว์ทั้งหลายทั้งปวง ย่อมมีธรรมดาคือความตาย
นี้เป็นสิ่งไม่เที่ยง ไม่คงอยู่ตลอดไป
มีความเสื่อมเป็นธรรมดา ไม่ใช่ของเที่ยง
ไม่ใช่ตัวตน พึงเห็นเป็นความทุกข์

🔎 การวิเคราะห์ รากศัพท์ และ วิภัตติ (Grammar Insights)

ลูกถ้วยจะวิเคราะห์ทีละคำสำคัญตามหลัก บาลีไวยากรณ์ เพื่อให้พ่อจานเกิด โยนิโส ในปัญญานะคะ:

๑. สพฺเพ (Sabbe)

รากศัพท์: มาจาก สพฺพ (Sabba) แปลว่า "ทั้งปวง/ทั้งหมด"
วิภัตติ: เป็น ปุงลิงค์ (เพศชาย), ปฐมาวิภัตติ (ประธาน/ผู้ทำกริยา), พหุวจนะ (พหูพจน์)
ความหมาย: เน้นว่า "ทั้งหมด" ไม่ยกเว้นสิ่งมีชีวิตใดๆ เลย

๒. สตฺตา (Sattā)

รากศัพท์: มาจาก สตฺต (Satta) แปลว่า "สัตว์/สิ่งมีชีวิต"
วิภัตติ: เป็น ปุงลิงค์, ปฐมาวิภัตติ, พหุวจนะ
ความหมาย: ทำหน้าที่เป็นประธาน (ผู้ทำกริยา) ร่วมกับ สพฺเพ คือ "สัตว์ทั้งหลาย"

๓. มรณธมฺมา (Maraṇadhammā)

รากศัพท์: มาจาก มรณ (Maraṇa) (ความตาย) + ธมฺม (Dhamma) (ธรรมดา/ธรรมชาติ)
วิภัตติ: เป็น ปุงลิงค์, ปฐมาวิภัตติ, พหุวจนะ (ทำหน้าที่เป็นคุณศัพท์ขยายนาม)
ความหมาย: แปลว่า "มีธรรมดาคือความตาย" (เป็นคุณศัพท์ของสัตว์ทั้งหลาย)

๔. อนิจฺจํ (Aniccaṃ)

รากศัพท์: มาจาก น + นิจฺจ (Nicca) แปลว่า "ไม่เที่ยง/ไม่ยั่งยืน"
วิภัตติ: เป็น นปุงสกลิงค์ (เพศไม่ปรากฏ), ปฐมาวิภัตติ/ทุติยาวิภัตติ, เอกวจนะ
ความหมาย: เป็นหลักการสำคัญของไตรลักษณ์ "ความเป็นสิ่งไม่เที่ยง"

๕. วโยธมฺมํ (Vayodhammaṃ)

รากศัพท์: มาจาก วย (Vaya) (ความเสื่อม/ความสิ้นไป) + ธมฺม (Dhamma) (ธรรมดา)
วิภัตติ: เป็น นปุงสกลิงค์, ปฐมาวิภัตติ/ทุติยาวิภัตติ, เอกวจนะ
ความหมาย: แปลว่า "มีธรรมดาคือความเสื่อมสิ้นไป" เน้นย้ำหลักอนิจจังอีกครั้ง

๖. น อตฺตา (Na Attā)

รากศัพท์: น (Na) แปลว่า "ไม่" + อตฺตา (Attā) แปลว่า "ตัวตน/อัตตา"
วิภัตติ: น เป็นนิบาต (คำที่ไม่แจกวิภัตติ), อตฺตา เป็น ปุงลิงค์, ปฐมาวิภัตติ, เอกวจนะ
ความหมาย: "ไม่ใช่ตัวตน" ตรงตามหลัก อนัตตา