“เงาของจิตก็คือใจ ส่วนตัวตนของใจก็คือจิต” ขอท่านผู้มีความรู้ช่วยขยายความเข้าใจด้วยคะ

“เงาของจิตก็คือใจ ส่วนตัวตนของใจก็คือจิต” — คำกล่าวนี้ดูเหมือนสั้น แต่แฝงไว้ด้วยความลึกซึ้งของธรรมะที่ยากจะเข้าใจได้ด้วยเพียงความคิด ต้องอาศัยการพิจารณาอย่างแยบคาย ทั้งในเชิงปรัชญาและประสบการณ์ตรงภายในตนเอง เพื่อให้เห็นว่า “จิต” กับ “ใจ” แม้ดูเหมือนเป็นคำเดียวกัน แต่แท้จริงแล้วเป็นคนละมิติของความจริงเดียวกัน

.

เมื่อพูดว่า “เงาของจิตก็คือใจ” ก็เหมือนกับเราพูดว่า แสงอาทิตย์ย่อมมีเงาตามมาเสมอ เงาไม่ได้มีตัวตนของมันเอง แต่เกิดขึ้นเพราะมีแสง จิตก็เช่นเดียวกัน ใจที่เรารับรู้ได้ — ทั้งสุข ทุกข์ ดี ชั่ว ฟุ้งซ่าน หรือสงบ — ล้วนเป็นเพียง “เงา” หรือ “ปฏิกิริยา” ที่สะท้อนออกมาจากจิตดั้งเดิมซึ่งบริสุทธิ์และไม่หวั่นไหว

.

ส่วนคำว่า “ตัวตนของใจก็คือจิต” หมายความว่า แท้จริงแล้วใจที่เราคิดว่ามันสุขหรือทุกข์นั้น ไม่ได้มีความเป็นอิสระของมันเอง หากแต่มีรากเหง้ามาจากจิต เป็นเหมือนคลื่นที่เกิดขึ้นบนผิวน้ำ — คลื่นนั้นคือใจ ส่วนน้ำก็คือจิต คลื่นจะเกิดหรือดับอย่างไรก็ยังอยู่บนพื้นน้ำเดิม ไม่เคยแยกออกจากกันเลย

.

ดังนั้น หากผู้ปฏิบัติยังติดอยู่ที่การตามอารมณ์ของ “ใจ” ก็จะเวียนอยู่ในวงแห่งเงา แต่เมื่อรู้เท่าทันและหันกลับมาสู่ “จิตผู้รู้” ที่ไม่ถูกอารมณ์กลืนกิน จึงจะเริ่มเข้าใกล้ความเป็นอิสระของจิตบริสุทธิ์ได้ คำสั้น ๆ นี้จึงเป็นประตูเปิดไปสู่การเห็นความจริงอันลึกที่สุด ว่าใจที่เคลื่อนไหวทั้งปวงนั้น ไม่ใช่ตัวตนแท้ แต่เพียงเงาที่เกิดขึ้นจากจิตเท่านั้นเอง.