ดูจิตเป็น จะเห็นตัวรู้ เห็นเหตุแห่งอุปทาน

Q:ทำไมต้องดูจิต
Aเพื่อให้เกิดปัญญา ในสติปัฐฐาน

1.ตัวรู้คือ ตัวจิต ที่เห็นตัวอารมณ์
อารมณ์:คืออาการขันธ์5 เข่น รูปนั่ง รูปขยับเคลื่อนไหว อารมณ์จึงคือ อาการนั่ง  ขยับ เคลื่อนไหว อันเป็นตัวถูกรู้

2.ดูจิต:คือ  มีจิตไปรู้อารมณ์ แล้วจิตเห็นอะไรบ้าง ขณะไปรู้อารมณ์นั้น

เห็นอาการนั่ง อาการขยับเคลื่อนไหว  ไม่ใช่เห็นด้วยตา แต่เป็นการเห็นด้วยใจ เห็นด้วยความรู้สึก  
ในขณะเห็น จึงเกิดความรู้สึกตัวว่า  รูปกาย กำลัง ขยับเคลื่อนไหว กำลังนั่ง  การรู้สึกตัวนั้นจึงเป็นวิญญาน ไปกระทบจิต( กายวิญญาน) ว่ารู้สึกสะเทือนที่รูป
กาย และส่งผลไปเกิดที่จิต  เช่น รู้สึกกายเคลื่อนไหวแล้วรู้สึกสบายตัว รู้สึกสบายตัว จึงเป็นมโนวิญญาน กระทบจิตด้วย(จิตมีเวทนา)

  เป็นเหตุจากรูปทำให้เกิด เวทนา

ดังนั้น หากไม่มีตัวรู้ที่แยกออกมาต่างหากจะไม่เห็นกระบวนการนี้  จะเห็นแต่กายของเรา กำลังขยับเคลื่อนไหว (อุปทาน)  จะไม่เห็นกระบวนการภายใน ที่ว่า

“รูปเป็นเหตุแห่งอุปทาน”