อานุภาพแห่งธรรม อานุภาพพระโพธิสัตว์ และอานุภาพแห่งพระพุทธคุณ แตกต่างกันหรือเหมือนกันอย่างไร?

› เรียนรู้ และเป็นไป ตามธรรม ของฉบับอักษรอะไร?

“การผูกปัญหา หรือซักซ้อมปัญญา ฉะนั้น ด้วยจะให้เกิดวิเศษ หรือเห็นวิเศษ ก็อย่ากล่าวไป ในนัย อาทิว่า

-ไม่มีดอกน้ำนมกา
-ไม่มีดอกกระต่ายบนดวงจันทร์
-ไม่มีดอก ดอกมะเดื่อ
-ไม่มีดอก พุทธจักร, พุทธเขต, และพุทธอาณา (มีแต่วัด)

เช่นนั้น นัยเพราะมันไม่ได้อรรถะ หรือได้ความไปในทิศทางอย่างนั้น ที่จะต้องไม่จรดด้วยการอนุมาน และเพราะย่อมจะต้องกล่าวไปในทางที่จะประมาณไม่ได้ ว่า

หมู่สัตว์ ๑
อากาศ ๑
จักรวาลไม่มีที่สุด ๑
พระพุทธญาณ ๑

ทั้ง ๔ ประการ กล่าวไปนี้ ดังนั้น อันใคร ๆ ไม่อาจรู้ได้ ประมาณได้ ก็จึงจะถูก

แลอีกประการหนึ่งนั้น ปัญหา คือปริศนาธรรม ซึ่งคือ ‘ปัญญา ญาณ และวิมุตติ’ มิใช่ จะยกได้ว่า ได้อาณัติ หรือรหัสนัย หรือสัญญาณ อย่างเรื่อง ‘ปัญญา ญาณ และนิรุตติ’ โดยประการอย่างไร? มิได้ ซึ่งว่าที่จริง เป็นเพราะ

พรหมก็แทรกแซง
เทวดาก็แทรกแซง
อมนุษย์ก็แทรกแซง
หรือมนุษย์ก็อาจสามารถที่จะกระทำต่อมนุษย์

เพราะเรื่อง ที่ ดำริ!คิด แล้ว ทำ!ลิขิต แด่จักรใหญ่ และจักรสำคัญ อันย่อม รู้แน่กันอยู่แล้วว่า โลก และดวงจันทร์ ฉะนั้น อย่างไร ก็ย่อม เป็นไปตามกำลังของดวงอาทิตย์ ดังนั้น เรื่องอย่างอื่น ๆ ก็เหมือนกัน นั่นแหละ นัยว่า เมื่อจะกล่าวว่า ประมาณไม่ได้ ก็ย่อมพึงกล่าวว่า ‘พุทธานุภาพ’ ย่อมประมาณไม่ได้ จึงอาจกล่าวว่า สามารถ ผูกปัญหา เพื่อการซักซ้อมปัญญา แด่ ที่ซึ่งย่อมจะต้องหมายถึงปัญญา ในเรื่อง อริยสัจ ๔ อันคือ

› ทุกข์
› สมุทัย
› นิโรธ
› และมรรค คือหนทาง”