หมอหมู วีระศักดิ์
สมองเสื่อมพรากความจำ แต่ไม่เคยพรากศักดิ์ศรีความเป็นคน
ลูกหลานแย่งกันดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อม เพราะหวังสิทธิ์ผู้ปกครอง
ห้องตรวจวันนั้น…เต็มไปด้วยเสียงโต้เถียง
คุณตาวัย 82 ปี ป่วยสมองเสื่อมระยะกลาง จำเหตุการณ์ปัจจุบันไม่ได้ แต่ยังจำเรื่องเก่า ๆ ได้ดี ท่านนั่งเงียบ ๆ บนเก้าอี้รถเข็น ดวงตาล่องลอย มองลูกหลานที่ยืนล้อมหน้าล้อมหลังทะเลาะกันเสียงดัง
“ผมดูแลพ่อมาตลอด ผมต้องได้สิทธิ์ผู้ปกครอง!”
“แต่พี่เอาเงินพ่อไปใช้ส่วนตัว ฉันต่างหากที่ควรได้สิทธิ์!”
“แม่ก็ยังอยู่ จะตั้งให้แม่เป็นผู้ปกครองก็ได้ แต่แม่แก่แล้วจะดูไหวเหรอ?”
มุมแพทย์: สมองเสื่อม ≠ ไม่มีสิทธิ์
ผู้ป่วยสมองเสื่อมหลายคนยังมีความสามารถบางส่วนในการตัดสินใจ เช่น เรื่องเล็ก ๆ ในชีวิตประจำวัน แต่เรื่องซับซ้อน เช่น การจัดการทรัพย์สิน มักเกินกำลัง
แพทย์จึงต้องประเมินว่า
1. ผู้ป่วย เข้าใจสิ่งที่ถูกถามหรือไม่
2. สามารถ อธิบายเหตุผลของการเลือกได้หรือไม่
3. ที่สำคัญคือ มีความเสี่ยงถูกชักจูงหรือครอบงำได้ง่ายแค่ไหน
ในเคสนี้ คุณตาพูดเพียงว่า
“อยากอยู่บ้าน อยากกินข้าวกับหลาน”
เสียงเบา ๆ ของท่าน สะท้อนว่าความต้องการจริง ๆ อาจไม่ใช่เงินทอง แต่คือ ความสงบในบั้นปลายชีวิต
มุมกฎหมาย: “ผู้อนุบาล” ไม่ใช่ตำแหน่งกอบโกย
กฎหมายไทยกำหนดว่า ถ้าคน ๆ หนึ่งป่วยจนไม่สามารถจัดการชีวิตตนเองได้ ศาลสามารถตั้ง “ผู้อนุบาล” เพื่อดูแลแทน
แต่การเป็นผู้อนุบาล
1. มีหน้าที่ ใช้ทรัพย์สินเพื่อเลี้ยงดูผู้ป่วย ไม่ใช่เพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว
2. ต้องรายงานต่อศาลเป็นระยะ
3. อาจถูกเพิกถอนได้ถ้าทำผิดหน้าที่
ดังนั้น ใครก็ตามที่หวังใช้ตำแหน่งผู้อนุบาลเพื่อเข้าถึงเงินหรือที่ดินของผู้ป่วย … กำลังเข้าใจผิดอย่างร้ายแรง
มุมชีวิต: ความรัก หรือ ความโลภ?
สิ่งที่เจ็บปวดไม่ใช่โรคสมองเสื่อมของคุณตา แต่คือการที่ลูกหลานทะเลาะกันต่อหน้า โดยลืมว่าคนที่ควรได้รับความสงสารที่สุดคือนั่งอยู่ตรงนั้นเอง
1. คนแก่เพียงอยากมีคนจับมือ กินข้าวด้วย ไม่ได้อยากเห็นลูกแย่งกัน
2. สิ่งที่หลาน ๆ บอกว่า “รัก” กลายเป็นเงื่อนไขของผลประโยชน์
3. บ้านที่เคยเป็นที่พักพิง กลับกลายเป็นสนามรบของทายาท
ข้อคิดสะเทือนใจ
1. ผู้ป่วยสมองเสื่อมยังมีศักดิ์ศรี และยังควรได้รับการเคารพ ไม่ใช่แค่ “คนหมดสิทธิ์”
2. ผู้อนุบาล = ผู้เสียสละ ไม่ใช่ผู้ได้ประโยชน์
3. การแย่งสิทธิ์กันไม่ใช่เครื่องพิสูจน์ความรัก ความรักแท้คือการยอมเหนื่อยเพื่อดูแล ไม่ใช่เพื่อเซ็นเช็ค
วันนั้น หมอตัดสินใจไม่เขียนรับรองตามใจใคร แต่เขียนเพียงความจริงว่า
“ผู้ป่วยไม่สามารถตัดสินใจเรื่องทรัพย์สินเองได้ แต่ยังมีความรู้สึกและความต้องการพื้นฐานที่ต้องได้รับการเคารพ”
เพราะท้ายที่สุด…สิ่งสำคัญไม่ใช่ว่าใครจะได้สิทธิ์ผู้ปกครอง แต่คือ ผู้ป่วยจะได้ใช้ชีวิตบั้นปลายอย่างมีศักดิ์ศรีหรือไม่
หมอหมู วีระศักดิ์ รับรองสติ - สมองเสื่อมพรากความจำ แต่ไม่เคยพรากศักดิ์ศรีความเป็นคน