5 ลักษณะเบื้องต้นการสังเกตว่าผู้ใดมี หิริ-โอตัปปะ

หิริ-โอตัปปะ คือหลักธรรมที่สำคัญในพุทธศาสนา ที่เปรียบเสมือนเครื่องปกป้องคุ้มครองโลก (โลกบาลธรรม) หิริหมายถึงความละอายใจที่จะทำความชั่ว ส่วนโอตัปปะหมายถึงความเกรงกลัวต่อผลของความชั่ว
การสังเกตว่าใครมี หิริ-โอตัปปะ สามารถดูได้จากลักษณะพฤติกรรมและทัศนคติของบุคคลนั้น ดังนี้
1. ความซื่อสัตย์สุจริต
* ไม่คดโกง: ผู้ที่มีหิริ-โอตัปปะจะไม่ฉ้อโกงหรือเอาเปรียบผู้อื่น ไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์ใดก็ตาม
* รักษาคำพูด: พวกเขามีสัจจะ รักษาคำมั่นสัญญาที่ให้ไว้
2. ความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคม
* กล้ารับผิด: เมื่อทำผิดพลาด จะยอมรับความผิดและพยายามแก้ไขให้ดีขึ้น
* ไม่ปัดความรับผิดชอบ: ไม่โยนความผิดให้ผู้อื่น หรือหาข้ออ้างเข้าข้างตัวเอง
3. การแสดงออกที่สุภาพเรียบร้อย
* กิริยาวาจาสุภาพ: มีกิริยาและคำพูดที่นุ่มนวล ไม่หยาบคาย
* เคารพผู้อื่น: ให้เกียรติและเคารพผู้อื่น ไม่ดูถูกหรือเหยียดหยาม
4. การใช้ชีวิตอย่างมีสติ
* ระวังตนเองอยู่เสมอ: พวกเขามีความระมัดระวังในการกระทำและคำพูด ไม่ปล่อยตัวปล่อยใจไปในทางที่ผิด
* คิดก่อนทำ: มีสติไตร่ตรองผลที่ตามมาของการกระทำทุกครั้ง
5. การใช้ชีวิตที่ไม่เบียดเบียน
* เมตตาต่อสิ่งมีชีวิต: ผู้ที่มีหิริ-โอตัปปะจะไม่ทำร้ายหรือเบียดเบียนสัตว์และผู้อื่น
* คำนึงถึงผลกระทบ: คิดถึงผลกระทบของการกระทำของตัวเองต่อผู้อื่นและสังคมโดยรวม
โดยสรุปแล้ว การสังเกตว่าใครมีหิริ-โอตัปปะ สามารถดูได้จากการที่บุคคลนั้นมีความละอายและเกรงกลัวต่อการทำความชั่ว ซึ่งจะสะท้อนออกมาในพฤติกรรมที่ซื่อสัตย์ รับผิดชอบ มีความสุภาพ และไม่เบียดเบียนผู้อื่น