คำงาม : เมตตา กรุณา

ที่มาของภาพ Gemini AI

ก. ความหมาย

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน ได้ให้ความหมายของคำว่า เมตตา กรุณา ไว้ดังนี้
เมตตา : ความรักและเอ็นดู ความปรารถนาจะให้ผู้อื่นได้สุข
กรุณา :  ความสงสารคิดจะช่วยให้พ้นทุกข์

ซึ่งมีคำอธิบายที่ดิฉันคิดว่าชัดเจนครอบคลุมครบถ้วน  ได้แก่
เมตตา : “มีความเป็นไปแห่งกาย วาจา ใจ ในอันที่จะอำนวยประโยชน์สุขให้แก่สัตว์ทั้งหลาย”   
กรุณา : “มีความเป็นไปแห่ง กาย วาจา ใจ ในอันที่จะบำบัดทุกข์ของผู้อื่นให้ปราศจากไป”¹  

รายละเอียดเพิ่มเติม  https://pantip.com/topic/43129805

 
ข. คำเหมือน

จากการรวบรวมคำที่เกี่ยวข้องกับ เมตตา กรุณา พบว่ามีคำเหมือนหรือคำเทียบเคียงในเบื้องต้น  ดังนี้

 

รู้สึกเหมือนดิฉันไหมคะว่า คำงาม 54 คำ นี้ ให้ความรู้สึกที่เบาสบาย อ่อนโยน สว่าง สดใสและมีบรรยากาศร่มเย็นเป็นสุข

ดิฉันมีข้อสังเกตคือ มีคำที่เกี่ยวข้องกับ ใจ/จิตใจ มาก  

จุดกำเนิดของเมตตาน่าจะเริ่มต้นที่ใจ/จิตใจ

และนำส่งเมตตากรุณา                                                   

ให้เป็นรูปธรรมได้ ผ่านวาจาและการกระทำ
 
ค. เมตตา กรุณา ในพุทธศาสนา

หลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับเมตตา กรุณา ที่พุทธศาสนิกชนคุ้นเคยกัน เช่น
พรหมวิหาร 4  ได้แก่
เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา 

ซึ่งเป็น “ธรรมที่ต้องมีไว้เป็นหลักใจและกำกับ

ความประพฤติ จึงจะชื่อว่าดำเนินชีวิตหมดจด  

และปฏิบัติตนต่อมนุษย์สัตว์ทั้งหลายโดยชอบ”²

เบญจธรรม 5 ได้แก่
เมตตากรุณา สัมมาอาชีวะ กามสังวร สัจจะ สติสัมปชัญญะ

สาราณียธรรม 6 ได้แก่
เมตตากายกรรม เมตตาวจีกรรม เมตตามโนกรรม สาธารณโภคี สีลสามัญญตา ทิฏฐิสามัญญตา

กุศลมูล 3  รากเหง้าของกุศล ต้นตอของความดี ได้แก่
อโลภะ - ความไม่โลภ ธรรมที่เป็นปฏิปักษ์กับโลภะ ความคิดเผื่อแผ่ จาคะ
อโทสะ - ความไม่คิดประทุษร้าย ธรรมที่เป็นปฏิปักษ์กับโทสะ เมตตา  
อโมหะ - ความไม่หลง ธรรมที่เป็นปฏิปักษ์กับความหลง ปัญญา²

บารมี 10 ได้แก่
ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ  สัจจะ อธิษฐาน เมตตา อุเบกขา
 

ที่มาของภาพ Canva AI