ในยุคที่ประเทศไทยมีประชากรกว่า 70 ล้านคน หลายคนอาจสงสัยว่า รากฐานของข้อมูลประชากรไทยเริ่มต้นจากเมื่อไร และมีรายละเอียดอย่างไรบ้าง?
ย้อนกลับไปเมื่อกว่า 100 ปีก่อน ประเทศไทย หรือ "สยาม" ในเวลานั้น ได้มีการจัดเก็บข้อมูลประชากรครั้งแรกอย่างเป็นทางการในสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งนับเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของระบบทะเบียนราษฎรและข้อมูลสถิติประชากรไทยที่เราคุ้นเคยกันในปัจจุบัน
การสำรวจประชากรครั้งแรก
ในปีพ.ศ. 2453 กระทรวงมหาดไทยได้ทำการสำรวจประชากร หรือ "สำมะโนครัว" อย่างเป็นทางการครั้งแรก ซึ่งได้จัดเก็บจำนวนประชากรใน 17 มณฑล รวมทั้งประเทศมีประชากรทั้งสิ้น 8,131,247 คน
จำนวนประชากรในแต่ละมณฑล
มณฑลกรุงเทพ – 931,319 คน
มณฑลอุดร – 630,681 คน
มณฑลกรุงเก่า – 553,976 คน
มณฑลนครศรีธรรมราช – 472,449 คน
มณฑลนครราชสีมา – 488,131 คน
มณฑลราชบุรี – 419,714 คน
มณฑลปราจีนบุรี – 325,681 คน
มณฑลนครไชยศรี – 281,079 คน
มณฑลนครสวรรค์ – 287,000 คน
มณฑลปัตตานี – 269,817 คน
มณฑลพิศณุโลก – 248,050 คน
มณฑลภูเก็ต – 220,953 คน
มณฑลชุมพร – 164,154 คน
มณฑลจันทบุรี – 134,691 คน
มณฑลเพชรบูรณ์ – 72,662 คน
มณฑลพายัพ – 1,216,817 คน
มณฑลอีสาน – 1,414,073 คน
รวมทั้งประเทศ: 8,131,247 คน
การจำแนกเชื้อชาติ
ไทย – 7,252,872 คน
จีน – 185,901 คน
แขกมลายู – 368,827 คน
แขกจาม – 1,093 คน
แขกชวา – 381 คน
แขกเทศ – 2,330 คน
แขกซิก – 70 คน
แขกลังกา – 6 คน
แขกฮินดู – 92 คน
แขกกลิง – 49 คน
มอญ – 28,861 คน
เขมร – 134,333 คน
ญวน – 6,521 คน
กะเหรี่ยง – 60,185 คน
เงี้ยว – 26,081 คน
ตองซู่ – 1,027 คน
พม่า – 6,051 คน
ญี่ปุ่น – 25 คน
เติร์ก – 1 คน
ฝรั่ง – 511 คน
ชาติอื่นๆ – 56,253 คน
ข้อมูลประชากรล่าสุด
จากข้อมูลของสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2562 ประเทศไทยมีประชากรที่มีสัญชาติไทยทั้งสิ้น 66,558,935 คน แบ่งเป็น:
ชาย: 32,110,775 คน
หญิง: 33,503,382 คน
ประชากรที่ไม่มีสัญชาติไทย: 944,778 คน แบ่งเป็น:
ชาย: 494,325 คน
หญิง: 450,453 คน
แรงงานข้ามชาติ (โดยประมาณ): 1,300,000 คน
การสำรวจในปัจจุบัน
สำนักงานสถิติแห่งชาติได้รับหน้าที่ดำเนินการสำรวจสำมโนประชากรตั้งแต่ปีพ.ศ. 2503 โดยมีการสำรวจทุก 10 ปี ในปี 2563 ถือเป็นรอบที่มีการสำรวจครั้งล่าสุด ซึ่งข้อมูลที่ได้จะถูกใช้วางแผนพัฒนาประเทศในหลายด้าน ทั้งเศรษฐกิจ สังคม การศึกษา และบริการสาธารณสุข
บทสรุป
จากจำนวนประชากรเพียง 8 ล้านคนในสมัยรัชกาลที่ 5 สู่ประชากรเกือบ 70 ล้านคนในปัจจุบัน แสดงให้เห็นถึงการเติบโตและเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยอย่างชัดเจน
การสำรวจประชากรไม่ใช่แค่การนับจำนวนคน แต่คือเครื่องมือสำคัญในการวางนโยบายสาธารณะ การบริหารทรัพยากร และการวางแผนอนาคตของประเทศ การเข้าใจรากฐานของข้อมูลประชากร คือการเข้าใจรากฐานของชาติ
ย้อนอดีต "การสำรวจประชากรครั้งแรกในไทย(สยาม)" เมื่อพ.ศ. 2453 อยากรู้กันไหมตอนนั้นประเทศเรามีกันกี่คน?