10.55
ต่อไปเราก็มาดู คัมภีร์อภิธัมมาวตาร ที่เรากำลังเรียนอยู่นะครับ ปริจเฉทที่ 2 ในหน้าที่ 25
421
เราจะได้รู้ที่มาว่าท่านสรุปมาจากตรงไหนนั่นเอง นะครับ
อะกุสะลา ปะนะ เจตะสิกา ภูมิโต เอกะวิธา กามาวะจะราเยวะ ,
เจตสิกที่เป็นอกุศล หรือ อกุศลเจตสิก มีภูมิเดียวเท่านั้นก็คือ มี กามาวะจะระภูมิ อย่างเดียว
นะ อกุศลเจตสิก มีภูมิเดียวคือ กามาวจรภูมิ
เตสุ โลภะ มูละ ปะฐะมากุสะละจิตตะสัมปะยุตตา ตาวะ นิยะตา สะรูเปนาคะตา ปันนะระสะ ,
ท่านบอกว่า ในบรรดาอกุศลจิตเหล่านั้น ซึ่งมีอกุศลจิตอยู่ 12 นี่นะ เริ่มต้นจากเจตสิกที่เกิดสัมปยุตกับโลภะมูลจิตดวงที่ 1 ก่อน
โดยแน่นอนแล้วเนี่ย โดยสรุป ก็คือ จากชื่อที่ปรากฎเมื่อกี๊ ที่เรานับไป นะ
มีจำนวน 30 กว่าชื่อนั่นหนะ นา มีเจตสิกอยู่จำนวน ปันนะระสะ คือ มี 15
ท่านลองไปยุบๆดูก็แล้วกัน ชื่อที่ปรากฎน่ะ มีเจตสิกจริงๆปรากฎ 15 ไปหาวิธีให้มันได้ 15 ก็แล้วกันนะ ลองไปหาดู
ถ้าเจอ 15 ก็ถูก ถ้าเกินก็ผิด ประมาณนั้น
พอเข้าใจไม๊ ลองไปทำดูน๊อ
เพราะว่าถ้าผมจะสอนอันนั้นจะกลายเป็นสอน ธัมมะสังคะณี ไปเลยนะ
12.43
ถ้าท่านใดสนใจก็ไปฟังได้ผมสอนไว้แล้ว คัมภีร์ธัมมสังคณี
สอนวิธีหาเจตสิกโน่นนี่นั่น นะ ท่านใดสนใจนะ
ท่านไหนไม่สนใจก็ไม่เป็นไร
ส่วนคัมภีร์อภิธัมมาวตารเนี่ยท่านจะเน้นแสดงลักขะณาทิจะตุกะของเจตสิกและองค์ความรู้ต่างๆปลีกย่อยประกอบเข้าไป
ตอนนี้ผมเชื่อมให้ดูเพื่อว่าจะได้รู้ว่าท่านเอาชื่อเหล่านี้เอาลำดับเหล่านี้มาจากไหนนั่นแหละจะได้รู้ที่มานั่นเองเผื่อท่านสนใจจะได้ไปค้นต่อได้ นะครับ
อ่ะได้โดยชื่อนะ เจตสิก 15 แล้ว นะครับ
เยวาปะนะกา นิยะตา จัตตาโรติ เอกูนะวีสะติ โหนติ .
ส่วนเยวาปะนะกะเนี่ยมีทั้งแบบนิยะตะ อะนิยะตะ นะ
ที่เป็นเยวาปะนะกะแบบนิยะตะ ก็จะมี 4 อันเนี้ยะ ตรงคำว่าเยวาปะนะ นะ เมื่อกี้ เยวาปะนะ ฯ(เยวา ปะนะ ตัสสะมิง สะมะเย อัญเญปิ อัตถิ ปะฎิจจะสะมุปันนา อะรูปิโน ธัมมา ; อิเม ธัมมา อะกุสะลา .) นะ
อันนี้ก็จะเป็น เยวาปะนะกะ
เยวาปนก ของอกุศลเนี่ยหลักๆ มันจะมีทั้งหมด 10 สภาวะ หรือ 10 เจตสิก
แต่ที่เป็น นิยะตะ มันจะมี 4 นะ
เลยจาก 15 + 4 ก็เลยเป็น เอกูนะวีสะติ 19 เจตสิกนะครับ
14.15
ส่วน อะนิยะตา ไม่แน่นอน คือ เกิดนานๆครั้ง นานๆที หรือบางทีก็ไม่เกิด
แล้วแต่ว่าจะไปเกิดที่จิตไหนอะไรก็ว่าไป
ถ้าเป็น อะนิยะตะ ประเภทอกุศลเนี่ย ที่เป็นเยวาปนก
อะนิยะตา ฉะ เยวาปะนะกาติ
อกุศล เนี่ยจะมี เยวาปนกะ ที่เป็น อนิยตะ ทั้งหมดเลยมีอยู่ 6 เจตสิกด้วยกัน
อย่างนี้นะครับ ทำนองนี้
422
น269
น270
14.46
ทำนองนี้นะ
ฉนั้นทั้งหมดทั้งมวลแล้วก็จะมีจำนวน ปัญจะวีสะติ คือ 25 อย่างนี้ทำนองนี้
ทุกท่านก็จะได้ทราบเอาไว้ และ 4 มีอะไรบ้าง 6 มีอะไรบ้างเดี๋ยว ค่อยดูรายละเอียดต่อไป
ท่านก็บอกว่า เสยยะถิทัง ได้แก่ ท่านก็บอกชื่อเจตสิกเลย มี
1 ผัสโส
2 เวทนาที่เป็นโสมนัสสเวทนา
3 สัญญา
4 เจตนา
5 วิตักโก
6 วิจาโร
7 ปิติ
8 จิตตะเสกัคคะตา
9 วีระยัง
10 ชีวิตตัง
11 อะหิริกัง
12 อะโนตตัปปัง
13 โลโภ
14 โมโห
15 มิจฉาทิฎฐีติ
อิเม เหล่านี้ เป็นเจตสิกที่มาโดยสรุป สะรูเปนาคะตา มี ปันนะระสา มี 15 นะ
ก็คือชื่อต่างๆประมาณ 30 ชื่อเมื่อกี๊ มาเป็น เจตสิก 15
423
15.55
พอเข้าใจไหมครับ อันนี้ ปรากฏชื่อนะ
ทีนี้ที่เป็น อนิยตะ
ฉันโด อะธิโมกโข อุทธัจจัง มะนะสิกาโรติ อิเม จัตตาโร นิยะตาเยวาปะนะกา ,
นะ นิยตเยวาปนก มี 4 ก็มี
1 ฉันทะ
2 อะธิโมก
3 อุทัจจะ
4 มะนะสิการะเจตสิก
อันนี้เยวาปะนะกะในฝ่ายอกุศลนะ มี นิยะตะ อยู่ 4 นะครับ
16.29
424
16.29
คล้ายๆในฝ่ายกุศลเลยแต่ไม่เหมือนกันนะ
ในฝ่ายกุศลเนี่ยเขามี 4 ก็จริงนะ แต่เขามี ฉันทะ อธิโมกข์ ตัตตะระมัชฌัชตัตตา และก็มะนิสิกาโร เป็นต้น
มันไม่เหมือนกัน อย่างนี้นะครับ
ส่วนในอกุศลมี 4 เป็น นิยะตะ นะ อย่างนี้นะครับ
ต่อไป ที่เป็น อะนิยะตะ หละ
อิเม ปะนะ ปฎิปาฎิยา ดะสะสุ จิตเตสุ นิยะตา โหนติ ,
พวกนี้ เหล่านี้ ทั้งหมด นะ ก็เยวาปนกะ ชนิด นิยตะ เนี่ย ก็จะเกิดแน่นอนใน จิตในจิตตามลำดับไป ก็อกุศลจิตเรียงไปเรื่อยๆ
อกุศลมี 12 นะเรียงลำดับไปเรื่อยๆ 4 ตัวนี้จะเกิดเรียงลำดับไป
ต่อไป อะนิยะตะ 6
มาโน อิสสา มัจฉะริยัง กุกกัจจัง ถินะมิทธันติ อิเม ฉะเยวะ อะนิยะตะเยวาปะนะกา .
เยวาปะนะกะชนิดอะนิยะตะ ที่ไม่แน่นอน ฝ่ายอกุศล จะมี 6 อันที่
1 คือ มานะ
2 อิสสา
3 มัจฉะริยะ
4 กุกกุจจะ
5 ถีนะ
6 มิทธะ
อันนี้เป็นพวกเยวาปนกะ ชนิดอะนิยะตะ
425
17.56
ไม่แน่ไม่นอน ครับทำนองนี้
อันนี้ก็ได้ข้อสรุปเบื้องต้นแล้ว เดี๋ยวท่านจะขยายรายละเอียดต่อไปอีกนะครับ
ที่เราเห็นตามบาลีเมื่อสักครู่นี้ มีจำนวนชื่อ ประมาณ 30 กว่าๆนั่นแหละ
มีเจตสิก 15
ทีนี้ก็จะมีเยวาปะนะกะ ชนิดนิยะตะ อีก 4 คือ ฉันทะ อุทธัจจะ อธิโมกข์ มนสิการะ รวมเป็น 19
ฉนั้นโลภะมูลจิตดวงที่ 1 เนี่ย จะมีเจตสิกเกิดประกอบแน่นอนเลย คือ 19 นั่นเอง
ทีนี้ยังมีอะนิยะตะด้วย อนิยตะ ก็จะมี มานะ อิสสา มัจฉริยะ กุกกุจจะ ถีนะ มิทธะ พวกนี้ไม่แน่นอน ฝ่ายอกุศล
นา ที่เกิดกับโลภะได้ จะมี มานะบ้าง ถีนะบ้าง เดี๋ยวก็ค่อยๆบวกเข้ามา จะอยู่ดวงไหนเดี๋ยวท่านก็ค่อยๆบอกต่อไป
18.58
พอเข้าใจไหมครับอย่างนี้
แต่ดวงที่ 1 นี้มี 19 แต่ตามบาลีมีตั้ง 30 กว่านะ (มี32) แต่ยุบแล้วเหลือ 15
และที่ไม่ปรากฏชื่ออีกที่อยู่ในคำว่า เยวาปะนะ อีก 10
พอไหวไหมครับอย่างนี้ 19.22
ฉนั้นถ้าเราค่อยๆเรียนค่อยๆศึกษาไปเรื่อยๆ เราจะเข้าใจแพทเทิร์น พอเข้าใจรูปแบบแล้วอ้าวทีนี้ก็ค่อยๆหาก็จะเข้าใจได้อีกมาก นาทำนองนี้
ฉนั้นเยวาปะนะกะในฝ่ายกุศลเนี่ย กับ ฝ่ายอกุศลจะไม่เหมือนกัน ในฝ่ายกุศลจะมี 9 จำได้ไหมครับ จะมีนิยะตะ 4 อะนิยะตะ 5 พอเข้าใจไหม
ถ้าเป็นอกุศล จะมี 10 นิยะตะ 4 อะนิยะตะ 6 แล้วค่อยไปหาที่ลงเอาว่าลงตรงไหน
พอเข้าใจไหม อย่างนี้20.03
อะกุสะลา ปะนะ เจตะสิกา ภูมิโต เอกะวิธา กามาวะจะราเยวะ ,
10.55
ต่อไปเราก็มาดู คัมภีร์อภิธัมมาวตาร ที่เรากำลังเรียนอยู่นะครับ ปริจเฉทที่ 2 ในหน้าที่ 25
421
เราจะได้รู้ที่มาว่าท่านสรุปมาจากตรงไหนนั่นเอง นะครับ
อะกุสะลา ปะนะ เจตะสิกา ภูมิโต เอกะวิธา กามาวะจะราเยวะ ,
เจตสิกที่เป็นอกุศล หรือ อกุศลเจตสิก มีภูมิเดียวเท่านั้นก็คือ มี กามาวะจะระภูมิ อย่างเดียว
นะ อกุศลเจตสิก มีภูมิเดียวคือ กามาวจรภูมิ
เตสุ โลภะ มูละ ปะฐะมากุสะละจิตตะสัมปะยุตตา ตาวะ นิยะตา สะรูเปนาคะตา ปันนะระสะ ,
ท่านบอกว่า ในบรรดาอกุศลจิตเหล่านั้น ซึ่งมีอกุศลจิตอยู่ 12 นี่นะ เริ่มต้นจากเจตสิกที่เกิดสัมปยุตกับโลภะมูลจิตดวงที่ 1 ก่อน
โดยแน่นอนแล้วเนี่ย โดยสรุป ก็คือ จากชื่อที่ปรากฎเมื่อกี๊ ที่เรานับไป นะ
มีจำนวน 30 กว่าชื่อนั่นหนะ นา มีเจตสิกอยู่จำนวน ปันนะระสะ คือ มี 15
ท่านลองไปยุบๆดูก็แล้วกัน ชื่อที่ปรากฎน่ะ มีเจตสิกจริงๆปรากฎ 15 ไปหาวิธีให้มันได้ 15 ก็แล้วกันนะ ลองไปหาดู
ถ้าเจอ 15 ก็ถูก ถ้าเกินก็ผิด ประมาณนั้น
พอเข้าใจไม๊ ลองไปทำดูน๊อ
เพราะว่าถ้าผมจะสอนอันนั้นจะกลายเป็นสอน ธัมมะสังคะณี ไปเลยนะ
12.43
ถ้าท่านใดสนใจก็ไปฟังได้ผมสอนไว้แล้ว คัมภีร์ธัมมสังคณี
สอนวิธีหาเจตสิกโน่นนี่นั่น นะ ท่านใดสนใจนะ
ท่านไหนไม่สนใจก็ไม่เป็นไร
ส่วนคัมภีร์อภิธัมมาวตารเนี่ยท่านจะเน้นแสดงลักขะณาทิจะตุกะของเจตสิกและองค์ความรู้ต่างๆปลีกย่อยประกอบเข้าไป
ตอนนี้ผมเชื่อมให้ดูเพื่อว่าจะได้รู้ว่าท่านเอาชื่อเหล่านี้เอาลำดับเหล่านี้มาจากไหนนั่นแหละจะได้รู้ที่มานั่นเองเผื่อท่านสนใจจะได้ไปค้นต่อได้ นะครับ
อ่ะได้โดยชื่อนะ เจตสิก 15 แล้ว นะครับ
เยวาปะนะกา นิยะตา จัตตาโรติ เอกูนะวีสะติ โหนติ .
ส่วนเยวาปะนะกะเนี่ยมีทั้งแบบนิยะตะ อะนิยะตะ นะ
ที่เป็นเยวาปะนะกะแบบนิยะตะ ก็จะมี 4 อันเนี้ยะ ตรงคำว่าเยวาปะนะ นะ เมื่อกี้ เยวาปะนะ ฯ(เยวา ปะนะ ตัสสะมิง สะมะเย อัญเญปิ อัตถิ ปะฎิจจะสะมุปันนา อะรูปิโน ธัมมา ; อิเม ธัมมา อะกุสะลา .) นะ
อันนี้ก็จะเป็น เยวาปะนะกะ
เยวาปนก ของอกุศลเนี่ยหลักๆ มันจะมีทั้งหมด 10 สภาวะ หรือ 10 เจตสิก
แต่ที่เป็น นิยะตะ มันจะมี 4 นะ
เลยจาก 15 + 4 ก็เลยเป็น เอกูนะวีสะติ 19 เจตสิกนะครับ
14.15
ส่วน อะนิยะตา ไม่แน่นอน คือ เกิดนานๆครั้ง นานๆที หรือบางทีก็ไม่เกิด
แล้วแต่ว่าจะไปเกิดที่จิตไหนอะไรก็ว่าไป
ถ้าเป็น อะนิยะตะ ประเภทอกุศลเนี่ย ที่เป็นเยวาปนก
อะนิยะตา ฉะ เยวาปะนะกาติ
อกุศล เนี่ยจะมี เยวาปนกะ ที่เป็น อนิยตะ ทั้งหมดเลยมีอยู่ 6 เจตสิกด้วยกัน
อย่างนี้นะครับ ทำนองนี้
422
น269
น270
14.46
ทำนองนี้นะ
ฉนั้นทั้งหมดทั้งมวลแล้วก็จะมีจำนวน ปัญจะวีสะติ คือ 25 อย่างนี้ทำนองนี้
ทุกท่านก็จะได้ทราบเอาไว้ และ 4 มีอะไรบ้าง 6 มีอะไรบ้างเดี๋ยว ค่อยดูรายละเอียดต่อไป
ท่านก็บอกว่า เสยยะถิทัง ได้แก่ ท่านก็บอกชื่อเจตสิกเลย มี
1 ผัสโส
2 เวทนาที่เป็นโสมนัสสเวทนา
3 สัญญา
4 เจตนา
5 วิตักโก
6 วิจาโร
7 ปิติ
8 จิตตะเสกัคคะตา
9 วีระยัง
10 ชีวิตตัง
11 อะหิริกัง
12 อะโนตตัปปัง
13 โลโภ
14 โมโห
15 มิจฉาทิฎฐีติ
อิเม เหล่านี้ เป็นเจตสิกที่มาโดยสรุป สะรูเปนาคะตา มี ปันนะระสา มี 15 นะ
ก็คือชื่อต่างๆประมาณ 30 ชื่อเมื่อกี๊ มาเป็น เจตสิก 15
423
15.55
พอเข้าใจไหมครับ อันนี้ ปรากฏชื่อนะ
ทีนี้ที่เป็น อนิยตะ
ฉันโด อะธิโมกโข อุทธัจจัง มะนะสิกาโรติ อิเม จัตตาโร นิยะตาเยวาปะนะกา ,
นะ นิยตเยวาปนก มี 4 ก็มี
1 ฉันทะ
2 อะธิโมก
3 อุทัจจะ
4 มะนะสิการะเจตสิก
อันนี้เยวาปะนะกะในฝ่ายอกุศลนะ มี นิยะตะ อยู่ 4 นะครับ
16.29
424
16.29
คล้ายๆในฝ่ายกุศลเลยแต่ไม่เหมือนกันนะ
ในฝ่ายกุศลเนี่ยเขามี 4 ก็จริงนะ แต่เขามี ฉันทะ อธิโมกข์ ตัตตะระมัชฌัชตัตตา และก็มะนิสิกาโร เป็นต้น
มันไม่เหมือนกัน อย่างนี้นะครับ
ส่วนในอกุศลมี 4 เป็น นิยะตะ นะ อย่างนี้นะครับ
ต่อไป ที่เป็น อะนิยะตะ หละ
อิเม ปะนะ ปฎิปาฎิยา ดะสะสุ จิตเตสุ นิยะตา โหนติ ,
พวกนี้ เหล่านี้ ทั้งหมด นะ ก็เยวาปนกะ ชนิด นิยตะ เนี่ย ก็จะเกิดแน่นอนใน จิตในจิตตามลำดับไป ก็อกุศลจิตเรียงไปเรื่อยๆ
อกุศลมี 12 นะเรียงลำดับไปเรื่อยๆ 4 ตัวนี้จะเกิดเรียงลำดับไป
ต่อไป อะนิยะตะ 6
มาโน อิสสา มัจฉะริยัง กุกกัจจัง ถินะมิทธันติ อิเม ฉะเยวะ อะนิยะตะเยวาปะนะกา .
เยวาปะนะกะชนิดอะนิยะตะ ที่ไม่แน่นอน ฝ่ายอกุศล จะมี 6 อันที่
1 คือ มานะ
2 อิสสา
3 มัจฉะริยะ
4 กุกกุจจะ
5 ถีนะ
6 มิทธะ
อันนี้เป็นพวกเยวาปนกะ ชนิดอะนิยะตะ
425
17.56
ไม่แน่ไม่นอน ครับทำนองนี้
อันนี้ก็ได้ข้อสรุปเบื้องต้นแล้ว เดี๋ยวท่านจะขยายรายละเอียดต่อไปอีกนะครับ
ที่เราเห็นตามบาลีเมื่อสักครู่นี้ มีจำนวนชื่อ ประมาณ 30 กว่าๆนั่นแหละ
มีเจตสิก 15
ทีนี้ก็จะมีเยวาปะนะกะ ชนิดนิยะตะ อีก 4 คือ ฉันทะ อุทธัจจะ อธิโมกข์ มนสิการะ รวมเป็น 19
ฉนั้นโลภะมูลจิตดวงที่ 1 เนี่ย จะมีเจตสิกเกิดประกอบแน่นอนเลย คือ 19 นั่นเอง
ทีนี้ยังมีอะนิยะตะด้วย อนิยตะ ก็จะมี มานะ อิสสา มัจฉริยะ กุกกุจจะ ถีนะ มิทธะ พวกนี้ไม่แน่นอน ฝ่ายอกุศล
นา ที่เกิดกับโลภะได้ จะมี มานะบ้าง ถีนะบ้าง เดี๋ยวก็ค่อยๆบวกเข้ามา จะอยู่ดวงไหนเดี๋ยวท่านก็ค่อยๆบอกต่อไป
18.58
พอเข้าใจไหมครับอย่างนี้
แต่ดวงที่ 1 นี้มี 19 แต่ตามบาลีมีตั้ง 30 กว่านะ (มี32) แต่ยุบแล้วเหลือ 15
และที่ไม่ปรากฏชื่ออีกที่อยู่ในคำว่า เยวาปะนะ อีก 10
พอไหวไหมครับอย่างนี้ 19.22
ฉนั้นถ้าเราค่อยๆเรียนค่อยๆศึกษาไปเรื่อยๆ เราจะเข้าใจแพทเทิร์น พอเข้าใจรูปแบบแล้วอ้าวทีนี้ก็ค่อยๆหาก็จะเข้าใจได้อีกมาก นาทำนองนี้
ฉนั้นเยวาปะนะกะในฝ่ายกุศลเนี่ย กับ ฝ่ายอกุศลจะไม่เหมือนกัน ในฝ่ายกุศลจะมี 9 จำได้ไหมครับ จะมีนิยะตะ 4 อะนิยะตะ 5 พอเข้าใจไหม
ถ้าเป็นอกุศล จะมี 10 นิยะตะ 4 อะนิยะตะ 6 แล้วค่อยไปหาที่ลงเอาว่าลงตรงไหน
พอเข้าใจไหม อย่างนี้20.03