✅ สุขวิชโนมิกส์: กฎและระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในประเทศไทย เพื่อสนับสนุนแนวทางการเรียนรู้ตลอดชีวิตของการอภิวัฒน์การศึกษา 2538
📌 บริบททางนโยบาย: การอภิวัฒน์การศึกษา 2538
เกิดขึ้นภายใต้การนำของ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พ.ศ. 2538–2540)
เป็นการปฏิรูปการศึกษาที่ยึดหลัก “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” และ “การเรียนรู้ตลอดชีวิต”
สอดคล้องกับ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 เน้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
🏛️ พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น: นวัตกรรมทางการศึกษา
เป็นหนึ่งในกลไกสำคัญของสุขวิชโนมิกส์เพื่อสร้าง คลังภูมิปัญญาท้องถิ่น
สนับสนุนแนวคิด การศึกษาแบบมีส่วนร่วมของชุมชน และ การเรียนรู้นอกระบบ
กระทรวงศึกษาธิการจึงออก กฎ/ระเบียบ เพื่อส่งเสริมการจัดตั้ง พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในวัดและสถานศึกษาทั่วประเทศ
📚 แนวคิดหลักของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นตามแนวสุขวิชโนมิกส์
ไม่ใช่เพียงการสะสมโบราณวัตถุ แต่เป็นกระบวนการ รวบรวมองค์ความรู้ร่วมกัน ระหว่าง “คนใน” (ชุมชน) และ “คนนอก” (นักวิชาการ)
แสดง “ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และชีวิตของท้องถิ่น” ด้วยสายตาของชุมชนเอง
เชื่อมโยงกับวัดในฐานะสถาบันดั้งเดิม เพื่อรักษาความต่อเนื่องของบทบาททางสังคมของวัดในยุคใหม่
⚙️ บทบาทของรัฐ: จากผู้ควบคุม → เป็นพี่เลี้ยง
สนับสนุน งบประมาณ, เทคนิคการจัดแสดง, และ การฝึกอบรมบุคลากร
ส่งเสริม การบริหารจัดการโดยชุมชน เป็นการพัฒนาพิพิธภัณฑ์แบบยั่งยืน
🌏 ยุคประชาสังคม (Civil Society) คือ แนวทางการพัฒนาประเทศ
ไทยตามแนวคิด สุขวิชโนมิกส์
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเป็นส่วนหนึ่งของการสร้าง “สังคมจัดการตนเอง” ตามแนวทางประชาสังคม
พัฒนาศักยภาพของชุมชนทั้งด้านวัตถุและจิตใจ
ลดการพึ่งพารัฐแบบเดิม และสร้าง “การศึกษาเพื่อการพึ่งตนเอง”
🔍 ตัวอย่างผลลัพธ์
มีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นหลายแห่งทั่วประเทศ ยุคอภิวัฒน์การศึกษาไทย 2538
หลายแห่งตั้งอยู่ในบริเวณวัด โรงเรียน และศูนย์การเรียนรู้ชุมชน
กลายเป็นต้นแบบของการจัดการความรู้และวัฒนธรรมโดยประชาชน
📌 สรุป
“สุขวิชโนมิกส์” ในมิติของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นคือการปฏิรูปรูปแบบการศึกษาให้หยั่งรากในท้องถิ่น และให้ชุมชนมีบทบาทในการกำหนดความรู้ของตนเอง ภายใต้การสนับสนุนเชิงโครงสร้างจากรัฐ เป็นการ “เรียนรู้ตลอดชีวิต” ที่ไม่ยึดติดกับระบบโรงเรียนแต่เพียงอย่างเดียว
สุขวิชโนมิกส์:พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น
📌 บริบททางนโยบาย: การอภิวัฒน์การศึกษา 2538
เกิดขึ้นภายใต้การนำของ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พ.ศ. 2538–2540)
เป็นการปฏิรูปการศึกษาที่ยึดหลัก “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” และ “การเรียนรู้ตลอดชีวิต”
สอดคล้องกับ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 เน้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
🏛️ พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น: นวัตกรรมทางการศึกษา
เป็นหนึ่งในกลไกสำคัญของสุขวิชโนมิกส์เพื่อสร้าง คลังภูมิปัญญาท้องถิ่น
สนับสนุนแนวคิด การศึกษาแบบมีส่วนร่วมของชุมชน และ การเรียนรู้นอกระบบ
กระทรวงศึกษาธิการจึงออก กฎ/ระเบียบ เพื่อส่งเสริมการจัดตั้ง พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในวัดและสถานศึกษาทั่วประเทศ
📚 แนวคิดหลักของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นตามแนวสุขวิชโนมิกส์
ไม่ใช่เพียงการสะสมโบราณวัตถุ แต่เป็นกระบวนการ รวบรวมองค์ความรู้ร่วมกัน ระหว่าง “คนใน” (ชุมชน) และ “คนนอก” (นักวิชาการ)
แสดง “ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และชีวิตของท้องถิ่น” ด้วยสายตาของชุมชนเอง
เชื่อมโยงกับวัดในฐานะสถาบันดั้งเดิม เพื่อรักษาความต่อเนื่องของบทบาททางสังคมของวัดในยุคใหม่
⚙️ บทบาทของรัฐ: จากผู้ควบคุม → เป็นพี่เลี้ยง
สนับสนุน งบประมาณ, เทคนิคการจัดแสดง, และ การฝึกอบรมบุคลากร
ส่งเสริม การบริหารจัดการโดยชุมชน เป็นการพัฒนาพิพิธภัณฑ์แบบยั่งยืน
🌏 ยุคประชาสังคม (Civil Society) คือ แนวทางการพัฒนาประเทศไทยตามแนวคิด สุขวิชโนมิกส์
พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเป็นส่วนหนึ่งของการสร้าง “สังคมจัดการตนเอง” ตามแนวทางประชาสังคม
พัฒนาศักยภาพของชุมชนทั้งด้านวัตถุและจิตใจ
ลดการพึ่งพารัฐแบบเดิม และสร้าง “การศึกษาเพื่อการพึ่งตนเอง”
🔍 ตัวอย่างผลลัพธ์
มีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นหลายแห่งทั่วประเทศ ยุคอภิวัฒน์การศึกษาไทย 2538
หลายแห่งตั้งอยู่ในบริเวณวัด โรงเรียน และศูนย์การเรียนรู้ชุมชน
กลายเป็นต้นแบบของการจัดการความรู้และวัฒนธรรมโดยประชาชน
📌 สรุป
“สุขวิชโนมิกส์” ในมิติของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นคือการปฏิรูปรูปแบบการศึกษาให้หยั่งรากในท้องถิ่น และให้ชุมชนมีบทบาทในการกำหนดความรู้ของตนเอง ภายใต้การสนับสนุนเชิงโครงสร้างจากรัฐ เป็นการ “เรียนรู้ตลอดชีวิต” ที่ไม่ยึดติดกับระบบโรงเรียนแต่เพียงอย่างเดียว