เช็กต่อสัญญาเช่า Gripen ก่อนเปลี่ยนเป็น F-35

เช็กต่อสัญญาเช่า Gripen ก่อนเปลี่ยนเป็น F-35

เช็กต่อสัญญาเช่าเครื่องบินขับไล่ Gripen จากสวีเดน เพื่อคงขีดความสามารถการป้องกันภัยทางอากาศจนถึงปี 2035

เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน 2025 กระทรวงกลาโหมของสาธารณรัฐเช็กได้ประกาศยอมรับข้อเสนอการต่อสัญญาเช่าเครื่องบินขับไล่ Saab JAS-39 Gripen จำนวน 12 ลำจากสวีเดน เพื่อให้สามารถปฏิบัติการได้ต่อเนื่องไปจนถึงปี 2035 ข้อเสนอสัญญาดังกล่าวได้รับการรับรองจากคณะผู้บริหารของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม และจะถูกนำเสนอต่อรัฐบาลเพื่อทราบต่อไป ข้อกำหนดที่เจรจาใหม่นี้มีค่าใช้จ่ายลดลงประมาณ 25 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเทียบกับข้อเสนอของสวีเดนในปี 2024 การขยายสัญญาเช่านี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรักษาสมรรถนะการป้องกันภัยทางอากาศของกองทัพอากาศเช็ก ในช่วงเวลาที่เครื่องบินขับไล่ F-35A Lightning II ซึ่งเป็นเครื่องบินขับไล่ยุคที่ห้าที่สั่งซื้อจากสหรัฐอเมริกาในปี 2024 จะถูกทยอยนำเข้าประจำการระหว่างปี 2031 ถึง 2035

รายละเอียดสัญญาและการลดจำนวนเครื่องบิน

ตามข้อมูลจากกระทรวงกลาโหม การขยายสัญญาครั้งนี้มีความจำเป็นเนื่องจากระยะเวลาการนำ F-35 เข้าประจำการ และเป็นผลมาจากการเจรจาอย่างเข้มข้นซึ่งส่งผลให้ได้เงื่อนไขที่เอื้ออำนวยมากขึ้น ข้อตกลงนี้รวมถึงการเช่าเครื่องบิน JAS-39 Gripen จำนวน 12 ลำ ประกอบด้วยเครื่องบินแบบที่นั่งเดี่ยว (รุ่น C) 10 ลำ และแบบสองที่นั่ง (รุ่น D) 2 ลำ รวมถึงบริการที่เกี่ยวข้อง เช่น การบำรุงรักษาและการฝึกอบรมนักบิน มูลค่าสัญญารวมทั้งสิ้น 6.012 พันล้านโครนสวีเดน หรือเทียบเท่า 16.695 พันล้านโครูนาเช็ก (€549,900,866.52) รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม ณ อัตราแลกเปลี่ยนปัจจุบัน สัญญาเช่าปัจจุบันซึ่งครอบคลุมเครื่องบิน 14 ลำ มีกำหนดหมดอายุในปี 2027 การลดจำนวนเครื่องบินลง 2 ลำคาดว่าจะช่วยประหยัดงบประมาณได้อย่างมาก พลตรี Petr Čepelka ผู้บัญชาการกองทัพอากาศเช็ก ยืนยันว่าขนาดฝูงบินที่ลดลงยังคงสามารถตอบสนองความต้องการในการป้องกันห้วงอากาศของประเทศได้ และจะช่วยให้การฝึกอบรมนักบินที่จะเปลี่ยนไปใช้ F-35 เป็นไปอย่างต่อเนื่อง NATO ได้รับการแจ้งถึงจำนวนเครื่องบินที่ลดลงแล้ว และการปรับเปลี่ยนนี้จะถูกนำมาพิจารณาในการวางแผนการป้องกันภัยทางอากาศร่วมของพันธมิตร

การปรับปรุงและค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น

สัญญานี้ยังรวมถึงแพ็กเกจการปรับปรุงสำหรับเครื่องบิน Gripen ที่เช่าอยู่ ซึ่งกำลังจะสิ้นสุดวงจรการใช้งาน ค่าใช้จ่ายในการปรับปรุงอยู่ที่ 1.454 พันล้านโครนสวีเดน หรือ 4.037 พันล้านโครูนาเช็ก (€133,031,098.26) รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม การอัปเกรดนี้เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อตอบสนองต่อสภาพแวดล้อมการปฏิบัติการที่เปลี่ยนแปลงไป และถือว่ามีความจำเป็นสำหรับการปฏิบัติการของเครื่องบินอย่างต่อเนื่อง การปรับปรุงเครื่องบิน Gripen ของเช็กได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2015 และปัจจุบันถูกรวมเป็นส่วนหนึ่งของสัญญาเช่า ทำให้ไม่ต้องมีการอนุมัติแยกต่างหากในอนาคต ค่าใช้จ่ายในการปฏิบัติการที่เพิ่มขึ้นเกิดจากอายุของเครื่องบิน ซึ่งจะใช้งานมานานกว่าสามทศวรรษในปี 2035 และจากราคาตลาดโลกที่สูงขึ้นสำหรับแรงงานและวัสดุในภาคการบินทางทหาร ข้อเสนอการเจรจาเป็นไปตามเงื่อนไขที่เท่าเทียมกับที่ใช้กับกองทัพอากาศสวีเดนและผู้ใช้งาน Gripen รายอื่น

ขีดความสามารถของ JAS-39 Gripen

JAS-39C ติดตั้งเรดาร์แบบ pulse-Doppler X-band รุ่น PS-05/A ซึ่งสามารถติดตามเป้าหมายได้หลายเป้าหมายและนำวิถีขีปนาวุธนอกระยะสายตาได้พร้อมกัน เครื่องบินขับไล่ของสวีเดนรองรับอาวุธภายนอกได้สูงสุด 5,300 กิโลกรัมบน 8 จุดยึด รวมถึงขีปนาวุธนำวิถีอากาศสู่อากาศระยะใกล้ IRIS-T และ AIM-9 Sidewinder, ขีปนาวุธนอกระยะสายตา AIM-120 AMRAAM และ Meteor, ขีปนาวุธอากาศสู่พื้นดิน AGM-65 Maverick, ขีปนาวุธร่อน Taurus KEPD 350, ระเบิดนำวิถีด้วยเลเซอร์ และขีปนาวุธต่อต้านเรือ เช่น RBS-15F นอกจากนี้ยังมีปืนใหญ่ Mauser BK-27 ขนาด 27 มม. แบบ Revolver พร้อมกระสุน 120 นัดในรุ่นที่นั่งเดี่ยว ในขณะที่ JAS-39D แบบสองที่นั่งจะไม่มีปืนใหญ่และลดความจุเชื้อเพลิงภายในลงเพื่อรองรับนักบินคนที่สอง ทั้งสองรุ่นได้รับการออกแบบมาสำหรับอัตราการบินขึ้นลงที่สูง การปฏิบัติการบนรันเวย์สั้น รวมถึงจากรันเวย์ 500 เมตร และเวลาการกลับมาปฏิบัติการใหม่ที่รวดเร็ว ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากทีมงานภาคพื้นดินจำนวนน้อยและระบบโมดูลาร์ รุ่นสองที่นั่งส่วนใหญ่ใช้สำหรับการฝึกอบรม การเปลี่ยนผ่านการปฏิบัติงาน และบทบาทการบัญชาการและการควบคุมหรือสงครามอิเล็กทรอนิกส์ โดยทั้งสองรุ่นมีขีดความสามารถในการรบเต็มรูปแบบ

ประวัติการใช้งาน Gripen ในสาธารณรัฐเช็ก

สาธารณรัฐเช็กได้ใช้งานเครื่องบิน Gripen ที่เช่ามาตั้งแต่ปี 2005 โดยเข้ามาแทนที่เครื่องบินขับไล่ MiG-21 ที่ออกแบบโดยโซเวียต ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ภายหลังการเข้าร่วม NATO ในปี 1999 ข้อตกลงการเช่าเดิมครอบคลุมเครื่องบินอดีตกองทัพอากาศสวีเดน 14 ลำ รวมถึง JAS-39C 12 ลำ และ JAS-39D 2 ลำ และลงนามในปี 2004 หลังจากแผนการซื้อก่อนหน้านี้ล้มเหลวเนื่องจากอุปสรรคทางการเมืองและการเงิน ข้อตกลงดังกล่าวรวมถึงการฝึกอบรมนักบินและช่างเทคนิคชาวเช็ก และในขั้นต้นครอบคลุมระยะเวลาสิบปีจนถึงปี 2015 ซึ่งต่อมาได้ขยายออกไปจนถึงปี 2027 พร้อมตัวเลือกจนถึงปี 2029 ในปี 2015 เครื่องบิน Gripen ได้รับการอัปเกรดเป็นรุ่น MS20 ปัจจุบันเครื่องบิน Gripen ถูกใช้งานโดยฝูงบินยุทธวิธีที่ 211 ที่ฐานทัพอากาศ Čáslav ฝูงบินดังกล่าวได้เข้าร่วมภารกิจการลาดตระเวนทางอากาศระดับประเทศและภารกิจของ NATO ในภูมิภาคบอลติกและไอซ์แลนด์

การฝึกอบรมร่วมกับพันธมิตรระหว่างประเทศอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงกองทัพอากาศเยอรมัน และการเข้าร่วมการฝึกซ้อมข้ามชาติ เช่น Lion Effort, Sky Avenger และ Central Hawk ยังคงดำเนินต่อไป หน่วยดังกล่าวได้ฝึกยุทธวิธีทางอากาศกับเครื่องบิน NATO หลากหลายชนิด รวมถึง Typhoon และ Rafale มีการบินฝึกซ้อมทุกสองสัปดาห์กับเครื่องบิน Typhoon ของกองทัพอากาศเยอรมัน นักบินชาวเช็กยังได้เข้าร่วมการฝึกยิงจริงในสวีเดน และมีส่วนร่วมกับนักบิน Gripen จากประเทศอื่น ๆ เป็นประจำ ความสามารถของหน่วยได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการผ่านการรับเข้าเป็นสมาชิกของ NATO Tiger Association อดีตสมาชิกของฝูงบิน เช่น อดีตนักบินแสดง Ivo Kardoš และอดีตนักบินทหาร Martin Šonka ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติในการแสดงทางอากาศและการบินผาดโผน

การเปลี่ยนผ่านสู่ F-35

การขยายสัญญาเช่า Gripen สอดคล้องกับการจัดหาเครื่องบิน F-35A จำนวน 24 ลำจากสหรัฐอเมริกา ซึ่งได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลเช็กเมื่อวันที่ 27 กันยายน 2023 สัญญาดังกล่าวลงนามเมื่อวันที่ 29 มกราคม 2024 แผนการส่งมอบคาดการณ์ว่า F-35 หกลำแรกจะถูกส่งมอบให้กับกองทัพเช็กในปี 2029 เพื่อการฝึกอบรมนักบินและช่างเทคนิคในสหรัฐอเมริกา การส่งมอบเครื่องบินไปยังสาธารณรัฐเช็กมีกำหนดจะเริ่มในปลายปี 2031 โดยจะมาถึงปีละสี่ลำจนถึงปี 2035 ขีดความสามารถในการปฏิบัติการเต็มรูปแบบคาดว่าจะบรรลุได้ในปีดังกล่าว ซึ่งตรงกับช่วงสิ้นสุดสัญญาเช่า Gripen ตามข้อมูลจากกระทรวงกลาโหม การเปลี่ยนผ่านจาก Gripen ไปยัง F-35 มีความจำเป็นเนื่องจากกองทัพอากาศเช็กไม่สามารถตอบสนองความต้องการในการปฏิบัติการในอนาคตด้วยเครื่องบินรุ่นที่สี่ได้ กระทรวงฯ เน้นย้ำว่าแม้ Gripen จะปฏิบัติงานได้อย่างน่าพอใจ แต่ขีดจำกัดทางเทคนิคและสภาพที่เก่าแก่ทำให้ไม่สามารถให้บริการต่อเนื่องได้เกินปี 2035