สุขภาพ 1 ใน 4 เสาหลัก ของ เสถียรภาพของชาติ ( 2540)

กระทู้สนทนา

🏥 ประวัติความเป็นมาหลักประกันสุขภาพในประเทศไทย

“สุขภาพ” หนึ่งใน 4 เสาหลักแห่งเสถียรภาพของชาติ

ณ ที่ประชุม SEAMEO Symposium ปี พ.ศ. 2540 (1997) :

“เสถียรภาพของประเทศต้องตั้งอยู่บนหลักการสี่ประการ ได้แก่ 1) การศึกษา 2) สุขภาพ 3) ความมั่นคง และ 4) ความยุติธรรม”

ในบริบทดังกล่าว “สุขภาพ” จึงถูกยกให้เป็นหนึ่งใน เสาหลักของการพัฒนาชาติ ควบคู่กับการศึกษา ซึ่งกลายเป็นรากฐานแนวคิดที่นำไปสู่การปฏิรูประบบสาธารณสุขและการสร้าง “หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า” ในเวลาต่อมา

ระยะเริ่มต้น: การรักษาฟรีสำหรับประชาชนกลุ่มเปราะบาง
ก่อน รัฐธรรมนูญ 2540 ประกาศใช้ ประเทศไทยมีระบบบริการสุขภาพแบบกระจัดกระจาย โดยรัฐจัดบริการสาธารณสุขให้ผ่านโครงการต่าง ๆ เช่น:


โครงการสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ
โครงการประกันสังคม
โครงการผู้มีรายได้น้อย


🏛️ จุดเปลี่ยน: นโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (UCS)

หนึ่งในจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้เกิด นโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (Universal Coverage Scheme) คือ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 โดยเฉพาะ มาตรา 52 ซึ่งบัญญัติว่า:

“บุคคลย่อมมีสิทธิได้รับบริการสาธารณสุขจากรัฐอย่างทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ และผู้ยากไร้ย่อมมีสิทธิได้รับบริการสาธารณสุขโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายตามที่กฎหมายบัญญัติ”

ข้อความนี้ถือเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์รัฐธรรมนูญไทยที่ “สิทธิด้านสุขภาพ” ถูกระบุเป็นสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานของประชาชนทุกคน อย่างชัดเจน ซึ่งมีผลโดยตรงต่อการกำหนดนโยบายของรัฐในช่วงต้นทศวรรษ 2540

🧠 หลักการสุขภาพในแนวคิดสุขวิชโนมิกส์ (Sukavichinomics)


แนวคิด “สุขภาพเป็นเสาหลักของเสถียรภาพ” เป็นส่วนหนึ่งของ กรอบแนวคิด Sukavichinomics ซึ่งเน้นการพัฒนาที่มี “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” และผสานสุขภาพเข้ากับนโยบายสาธารณะในมิติอื่น ๆ เช่น:


สุขภาพกับการศึกษา (School Health Program)
สุขภาพกับการพัฒนาท้องถิ่น (Primary Health Care)
สุขภาพกับความมั่นคงทางสังคม


🔎 ข้อสังเกตและบทเรียนจากนโยบายหลักประกันสุขภาพ

จุดแข็ง: ลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงบริการสุขภาพ สร้างความมั่นใจให้แก่ประชาชน
จุดอ่อน: งบประมาณอาจไม่เพียงพอในบางช่วงเวลา และระบบยังเผชิญกับปัญหาเรื่องคุณภาพบริการในพื้นที่ห่างไกล


 สรุป

หลักประกันสุขภาพในประเทศไทยไม่เพียงแต่เป็นนโยบายด้านสาธารณสุข แต่ยังเป็น เครื่องมือในการสร้างเสถียรภาพของประเทศชาติ ดังที่สุขวิช รังสิตพลได้กล่าวไว้ การมีสุขภาพที่ดีของประชาชนเป็นเงื่อนไขสำคัญของการพัฒนาในระยะยาว

📚 อ้างอิง :

His Excellency Mr. Sukavich Rangsitpol. “4 Pillars: Education, Health, Security, and Justice.” SEAMEO Symposium, Manila, February 1997. Accessed June 4, 2025.

http://www.seameo.org/vl/library/dlwelcome/publications/report/thematic/97sym32/97syman3.htm." rel="nofollow" >สุขวิชโนมิกส์: สี่เสาหลักของประเทศ  การศึกษา สุขภาพ ความมั่นคง และ ความยุติธรรม (2540)
แก้ไขข้อความเมื่อ
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่