จากบทความใน brandthink นี่
https://www.facebook.com/share/p/16ebEMrKAz/
มันมาอีกแล้ว บทความไร้สาระเปลืองสมองราวกับต้นเองกลับชาติมาถาม แต่ ข้าพเจ้าก็ดันมีชีวิตอยู่เพื่อทำเรื่องสัปดนไร้สาระให้ดูเป็นวิทยาศาสตร์อยู่แล้วสิ เอ้า เรามาเริ่มกันเลย
กอริล่า กับ
คน เอามาชั่งกิโลกัน ของมันก็เห็นๆคนเป็น 100 สู้ไม่ชนะก็แย่แหล่ว วู้ว แต่เชื่อเหอะ ไม่ใช่ทุกคนจะอยู่ถึงตอนรวมพลัง เพราะทันทีที่กอริล่ากระชากมนุษย์คนแรกมาฟาดๆๆ ทุบๆๆ พลางร้อง อุก๊ะๆเป็นชัชช่า (เฮ้ย เดี๋ยว นั่นผู้ว่า) กลยุทธ์การหนีตายก็เริ่มกระจายไปตามแรงกลัวทันที
มนุษย์มีความกลัว...ทำให้เราแพ้ในเกมที่ควรชนะได้บ่อยๆ
วี๊ด ว้าย กระตู้วู้ ...
พ่อจ๋าแม่จ๋าหนูกลัวววว ...
ฮว้ากกกกกก ...
(อันสุดท้ายนี่เสียงท่านผู้กล้า A ที่คิดสู้แต่คนข้างหลังเผ่นแน่บ เหลือเดี่ยวไมโครโฟนคนเดียว)
นี่คือ การตัดสินใจที่กระจัดกระจายทางข้อมูล ซึ่งเราสามารถอธิบายได้ในมุมมองของ Shannon Entropy
ในทฤษฎีข้อมูล
เอนโทรปีของข้อมูล คือ ลักษณะที่บ่งชี้ระดับการสุ่มของสัญญาณว่ามีมากน้อยเพียงใด มีความหลากหลายเพียงใด หรือเราอาจมองอีกมุมหนึ่งว่าเป็นตัวบ่งบอกว่าสัญญาณอันหนึ่งบรรจุข้อมูลอยู่เท่าไร
ถ้าต่างคนต่างคิด
ยิ่งแต่ละคนคิดคนละทาง ความหลากหลายทางความคิดที่สูงนี้ เทียบได้กับ entropy สูง ซึ่ง พฤติกรรมที่แสดงผลออกมา การรวมแรงของมนุษย์จะน้อย กลายเป็นว่า ที่วิ่งเข้าไปก็โดนทุบตุ้บตั้บ ที่หนีก็หนีแบบเหยื่อให้กอริล่าวิ่งตามเอามาแคะขี้ฟัน
ต่างคนต่างตัดสินใจ = entropy เชิงข้อมูลสูง = การเปลี่ยนระเบียบให้กลายเป็นความโกลาหล = dS/dt สูงในทางเทอร์โมไดนามิกส์
ในทางกลับกัน
ถ้าทุกคนรวมใจสู้ ความกระจัดกระชายเชิงข้อมูลที่บ้างจะสู้ จะหนี จะถอยก็จะหมดไป ในแง่ข้อมูลจะเรียกว่า entropy ต่ำ และพอตัวเลือกของเราตรงกันหมด การทุ่มเทก็จะไปในทิศทางเดียวกัน อาจมีคนตายบ้างสี่ห้าคนแต่ส่วนใหญ่ก็จะรอด
การตัดสินใจร่วม = entropy เชิงข้อมูลต่ำ = การจัดระเบียบเพื่อลดความโกลาหล = dS/dt ต่ำในทางเทอร์โมไดนามิกส์
แล้วสัตว์อื่นล่ะ? มันเลือกแบบนี้ไหม?
สัตว์จำนวนมากไม่ได้ "คิด" จะเลือกแบบเรา
สัญชาตญาณของสัตว์ เป็นการกำหนดพฤติกรรมไว้ล่วงหน้า เข้ารหัสไว้ในพันธุกรรม ไม่ต้องคิดมาก
มันรู้ว่าจะ “สู้” หรือ “หนี” แบบอัตโนมัติ
Entropy เชิงข้อมูลของสัตว์ต่ำมาก
ถ้าพฤติกรรมแบบนั้นรอด มันก็จะส่งต่อผ่าน Natural Selection
ถ้าไม่รอด สปีชีส์นั้นก็จะหายไปตลอดกาล
มนุษย์ คือ สิ่งมีชีวิตที่แบก entropy ไว้ในหัว
ความต่างใหญ่ระหว่างมนุษย์กับสัตว์คือ:
มนุษย์ แบกความไม่แน่นอนเอาไว้กับตัวเอง
เรามีระบบประสาทที่เปิดทางให้คิด-คาดการณ์-ลังเล-วางแผน
ซึ่งก็คือการแบก entropy ระดับสูงไว้ในโครงข่ายประสาทและวัฒนธรรม
บางครั้ง มันก็ทำให้เราชนะในสถานการณ์ที่ดูแพ้
และในบางครั้ง...ก็ทำให้เราตายโง่ ๆ ทั้งที่แค่รวมใจกันก็ควรรอด
สัตว์ 100 ตัว vs กอริล่า 1 ตัว: ผลลัพธ์เดาได้
ลองนึกภาพ:
เสือ 100 ตัว vs กอริล่า 1 ตัว → ผลลัพธ์แน่นอน
หมาป่า 100 ตัว vs กอริล่า 1 ตัว → ก็เดาไม่ยาก
เพราะสัตว์เหล่านั้น ไม่มีความลังเล
มันไม่รู้จักภาวะ “ปฏิเสธความรุนแรง” หรือ “อัตลักษณ์ส่วนตัว”
ทางเลือกถูกล็อกไว้ล่วงหน้า (low entropy system)
ถ้าไม่รอดก็แค่ตุย ก็นะ....
ถ้าวิธีนี้ใช้ไม่ได้ก็คงสูญพันธุ์ไปนานแล้ว
แต่มนุษย์...?
มนุษย์ 100 คนที่เจอกอริล่าหนึ่งตัว
ถ้ามนุษย์มีเวลาเตรียมตัวก่อน ตัวเลือกเรามีเพียบ
เอาอาหารไปผูกมิตร
เตรียมกับดักทำหลุมขวาก
หรือมีไอ้บ้า PETA ในกลุ่มส่งเสียงโวยวายจนกอริล่ามาเจอแล้ววงก็แตกฮือด้วยความกลัว แบบเคสแรกของเรา
ความไม่แน่นอน (entropy) ของการตอบสนองมนุษย์นั้นสูงกว่าสัตว์ใด ๆ
มนุษย์ เราเป็นเผ่าพันธุ์ที่สามารถรอดในสถานการณ์เลวร้ายที่สุด
และในเวลาเดียวกัน ก็สามารถตายอย่างโง่ที่สุดในสถานการณ์ที่ควรรอด
สรุป
แม้ มนุษย์ไม่ได้แข็งแรงที่สุด ไม่ได้เร็วที่สุด แต่เราเป็นสิ่งมีชีวิตที่ เลือกจะแบก entropy เอาไว้ในจิตใจ เพื่อแลกกับศักยภาพในการจัดการโลก
มันจะมีความน่าจะเป็นเสมอที่เราจะหนีเวลาที่ถูกล่อให้งับเหยื่อ ทำให้เราดันรอดมาได้
และมันจะมีความน่าจะเป็นเสมอที่เราจะสู้ในสิ่งที่ดูน่ากลัวไม่ควรสู้แต่จริงๆเป็นแค่การเขียนเสือให้วัวกลัว ทำให้เราดันรอดมาได้
และถ้าคุณถามว่า: “คน 100 คน เจอกอริล่า 1 ตัว ใครชนะ?”
คำตอบคือ: แล้วแต่ entropy ในระบบนั้น ว่าจะถูกจัดการอย่างไร
เทอร์โมไดนามิกส์ของ: คน 100 คน ปะทะกอริล่า 1 ตัว: ใครชนะ?
จากบทความใน brandthink นี่
https://www.facebook.com/share/p/16ebEMrKAz/
มันมาอีกแล้ว บทความไร้สาระเปลืองสมองราวกับต้นเองกลับชาติมาถาม แต่ ข้าพเจ้าก็ดันมีชีวิตอยู่เพื่อทำเรื่องสัปดนไร้สาระให้ดูเป็นวิทยาศาสตร์อยู่แล้วสิ เอ้า เรามาเริ่มกันเลย
กอริล่า กับ คน เอามาชั่งกิโลกัน ของมันก็เห็นๆคนเป็น 100 สู้ไม่ชนะก็แย่แหล่ว วู้ว แต่เชื่อเหอะ ไม่ใช่ทุกคนจะอยู่ถึงตอนรวมพลัง เพราะทันทีที่กอริล่ากระชากมนุษย์คนแรกมาฟาดๆๆ ทุบๆๆ พลางร้อง อุก๊ะๆเป็นชัชช่า (เฮ้ย เดี๋ยว นั่นผู้ว่า) กลยุทธ์การหนีตายก็เริ่มกระจายไปตามแรงกลัวทันที
มนุษย์มีความกลัว...ทำให้เราแพ้ในเกมที่ควรชนะได้บ่อยๆ
วี๊ด ว้าย กระตู้วู้ ...
พ่อจ๋าแม่จ๋าหนูกลัวววว ...
ฮว้ากกกกกก ...
(อันสุดท้ายนี่เสียงท่านผู้กล้า A ที่คิดสู้แต่คนข้างหลังเผ่นแน่บ เหลือเดี่ยวไมโครโฟนคนเดียว)
นี่คือ การตัดสินใจที่กระจัดกระจายทางข้อมูล ซึ่งเราสามารถอธิบายได้ในมุมมองของ Shannon Entropy
ในทฤษฎีข้อมูล เอนโทรปีของข้อมูล คือ ลักษณะที่บ่งชี้ระดับการสุ่มของสัญญาณว่ามีมากน้อยเพียงใด มีความหลากหลายเพียงใด หรือเราอาจมองอีกมุมหนึ่งว่าเป็นตัวบ่งบอกว่าสัญญาณอันหนึ่งบรรจุข้อมูลอยู่เท่าไร
ถ้าต่างคนต่างคิด
ยิ่งแต่ละคนคิดคนละทาง ความหลากหลายทางความคิดที่สูงนี้ เทียบได้กับ entropy สูง ซึ่ง พฤติกรรมที่แสดงผลออกมา การรวมแรงของมนุษย์จะน้อย กลายเป็นว่า ที่วิ่งเข้าไปก็โดนทุบตุ้บตั้บ ที่หนีก็หนีแบบเหยื่อให้กอริล่าวิ่งตามเอามาแคะขี้ฟัน
ต่างคนต่างตัดสินใจ = entropy เชิงข้อมูลสูง = การเปลี่ยนระเบียบให้กลายเป็นความโกลาหล = dS/dt สูงในทางเทอร์โมไดนามิกส์
ในทางกลับกัน
ถ้าทุกคนรวมใจสู้ ความกระจัดกระชายเชิงข้อมูลที่บ้างจะสู้ จะหนี จะถอยก็จะหมดไป ในแง่ข้อมูลจะเรียกว่า entropy ต่ำ และพอตัวเลือกของเราตรงกันหมด การทุ่มเทก็จะไปในทิศทางเดียวกัน อาจมีคนตายบ้างสี่ห้าคนแต่ส่วนใหญ่ก็จะรอด
การตัดสินใจร่วม = entropy เชิงข้อมูลต่ำ = การจัดระเบียบเพื่อลดความโกลาหล = dS/dt ต่ำในทางเทอร์โมไดนามิกส์
แล้วสัตว์อื่นล่ะ? มันเลือกแบบนี้ไหม?
สัตว์จำนวนมากไม่ได้ "คิด" จะเลือกแบบเรา
สัญชาตญาณของสัตว์ เป็นการกำหนดพฤติกรรมไว้ล่วงหน้า เข้ารหัสไว้ในพันธุกรรม ไม่ต้องคิดมาก
มันรู้ว่าจะ “สู้” หรือ “หนี” แบบอัตโนมัติ
Entropy เชิงข้อมูลของสัตว์ต่ำมาก
ถ้าพฤติกรรมแบบนั้นรอด มันก็จะส่งต่อผ่าน Natural Selection
ถ้าไม่รอด สปีชีส์นั้นก็จะหายไปตลอดกาล
มนุษย์ คือ สิ่งมีชีวิตที่แบก entropy ไว้ในหัว
ความต่างใหญ่ระหว่างมนุษย์กับสัตว์คือ:
มนุษย์ แบกความไม่แน่นอนเอาไว้กับตัวเอง
เรามีระบบประสาทที่เปิดทางให้คิด-คาดการณ์-ลังเล-วางแผน
ซึ่งก็คือการแบก entropy ระดับสูงไว้ในโครงข่ายประสาทและวัฒนธรรม
บางครั้ง มันก็ทำให้เราชนะในสถานการณ์ที่ดูแพ้
และในบางครั้ง...ก็ทำให้เราตายโง่ ๆ ทั้งที่แค่รวมใจกันก็ควรรอด
สัตว์ 100 ตัว vs กอริล่า 1 ตัว: ผลลัพธ์เดาได้
ลองนึกภาพ:
เสือ 100 ตัว vs กอริล่า 1 ตัว → ผลลัพธ์แน่นอน
หมาป่า 100 ตัว vs กอริล่า 1 ตัว → ก็เดาไม่ยาก
เพราะสัตว์เหล่านั้น ไม่มีความลังเล
มันไม่รู้จักภาวะ “ปฏิเสธความรุนแรง” หรือ “อัตลักษณ์ส่วนตัว”
ทางเลือกถูกล็อกไว้ล่วงหน้า (low entropy system)
ถ้าไม่รอดก็แค่ตุย ก็นะ....
ถ้าวิธีนี้ใช้ไม่ได้ก็คงสูญพันธุ์ไปนานแล้ว
แต่มนุษย์...?
มนุษย์ 100 คนที่เจอกอริล่าหนึ่งตัว
ถ้ามนุษย์มีเวลาเตรียมตัวก่อน ตัวเลือกเรามีเพียบ
เอาอาหารไปผูกมิตร
เตรียมกับดักทำหลุมขวาก
หรือมีไอ้บ้า PETA ในกลุ่มส่งเสียงโวยวายจนกอริล่ามาเจอแล้ววงก็แตกฮือด้วยความกลัว แบบเคสแรกของเรา
ความไม่แน่นอน (entropy) ของการตอบสนองมนุษย์นั้นสูงกว่าสัตว์ใด ๆ
มนุษย์ เราเป็นเผ่าพันธุ์ที่สามารถรอดในสถานการณ์เลวร้ายที่สุด
และในเวลาเดียวกัน ก็สามารถตายอย่างโง่ที่สุดในสถานการณ์ที่ควรรอด
สรุป
แม้ มนุษย์ไม่ได้แข็งแรงที่สุด ไม่ได้เร็วที่สุด แต่เราเป็นสิ่งมีชีวิตที่ เลือกจะแบก entropy เอาไว้ในจิตใจ เพื่อแลกกับศักยภาพในการจัดการโลก
มันจะมีความน่าจะเป็นเสมอที่เราจะหนีเวลาที่ถูกล่อให้งับเหยื่อ ทำให้เราดันรอดมาได้
และมันจะมีความน่าจะเป็นเสมอที่เราจะสู้ในสิ่งที่ดูน่ากลัวไม่ควรสู้แต่จริงๆเป็นแค่การเขียนเสือให้วัวกลัว ทำให้เราดันรอดมาได้
และถ้าคุณถามว่า: “คน 100 คน เจอกอริล่า 1 ตัว ใครชนะ?”
คำตอบคือ: แล้วแต่ entropy ในระบบนั้น ว่าจะถูกจัดการอย่างไร