บทวิเคราะห์: วิสัยทัศน์ของ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ต่อสถาบันราชภัฏ และผลกระทบตามกฎหมายปี 2548
1. วิสัยทัศน์ดั้งเดิม: “ราชภัฏโมเดลเทคโนโลยีภูมิภาค”
ในช่วงการอภิวัฒน์การศึกษา2538
คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ได้นิยามบทบาทใหม่ของ “สถาบันราชภัฏ” ว่า:“ราชภัฏต้องไม่ใช่แค่โรงเรียนฝึกครู แต่ต้องเป็นสถาบันเทคโนโลยี
ประจำภูมิภาคเพื่อให้ลูกชาวบ้านได้เรียนวิทยาศาสตร์ วิศวกรรม และสุขภาพ โดยไม่ต้องย้ายเข้ากรุงเทพฯ”
โดยอาศัยแนวคิด “ธรรมศาสตร์โมเดล” ซึ่งท่านเคยผลักดันสำเร็จสมัยเป็นนายกสมาคมธรรมศาสตร์
และยกระดับแนวคิดไปสู่ “MIT Model” หรือ “ราชภัฏ = MIT แห่งประเทศไทย” เพื่อยกระดับท้องถิ่น
ด้วยเทคโนโลยีแนวทางที่ดำเนินการในยุคนั้น ได้แก่:
• เปิดสาขาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสุขภาพในสถาบันราชภัฏทั่วประเทศ
• จัดตั้ง ศูนย์วิทยาศาสตร์ ในราชภัฎ 17 แห่ง กระจายตามภูมิภาค
• ปรับปรุงอาคารเรียน ห้องปฏิบัติการ และครุภัณฑ์ทางวิทยาศาสตร์
• สนับสนุนทุนวิจัยและพัฒนาสำหรับอาจารย์ในสาย STEM
2. การเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง: พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2548
เมื่อมีการเปลี่ยนรัฐบาล นโยบายการศึกษาถูกปรับอย่างมีนัยสำคัญ โดยการตรา พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2548 ซึ่งส่งผลดังนี้:
• เปลี่ยนชื่อ “สถาบันราชภัฏ” เป็น “มหาวิทยาลัยราชภัฏ”
• เปลี่ยนภารกิจหลักจากสถาบันเทคโนโลยี เป็น สถาบันผลิตครู และเน้นวิชาสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์
• งบประมาณและนโยบายด้านวิทยาศาสตร์-เทคโนโลยี ถูกลดทอน
• หลักสูตรวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ทยอยถูกยกเลิกหรือไม่ได้รับการพัฒนาเพิ่มเติม
3. ผลกระทบระยะยาว
3.1 ต่อผู้เรียน
• นักศึกษาในภูมิภาค สูญเสียโอกาสเข้าถึงการศึกษาด้านเทคโนโลยีใกล้บ้าน
• ผู้สำเร็จการศึกษาจากสายวิทย์-เทคโนโลยีของราชภัฏในรุ่นก่อนหน้า ถูกลดคุณค่า ในตลาดแรงงาน
3.2 ต่อชุมชนและเศรษฐกิจท้องถิ่น
• เศรษฐกิจระดับภูมิภาค ขาดแคลนแรงงานทักษะสูงในสาขา STEM
• โอกาสพัฒนาอุตสาหกรรมท้องถิ่น ถูกจำกัดจากการขาดบุคลากรเทคโนโลยี
3.3 ต่อภาพลักษณ์ของสถาบันราชภัฏ
• จากสถาบันเทคโนโลยีประจำภูมิภาค กลับถูกมองเป็น “โรงเรียนฝึกครูราคาถูก”
• บทบาทเชิงยุทธศาสตร์ในการพัฒนาอุตสาหกรรมและนวัตกรรมระดับท้องถิ่น ถูกลดความ
สำคัญลงอย่างชัดเจน
4. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
เพื่อคืนศักยภาพของสถาบันราชภัฏตามเจตนารมณ์ของ ศ.ดร.สุขวิช รังสิตพล ควรมีแนวทางดำเนินการ ดังนี้:
• ฟื้นฟูหลักสูตรและงบวิจัยด้าน STEM ในมหาวิทยาลัยราชภัฏทั่วประเทศ
• สนับสนุน ราชภัฏในฐานะศูนย์วิทยาการของท้องถิ่น:
◦ เช่น ราชภัฏภาคอีสาน = ศูนย์พลังงานชีวมวล
◦ ราชภัฏภาคเหนือ = เทคโนโลยีการเกษตร
◦ ราชภัฏภาคกลางและใต้ = เทคโนโลยีตามบริบทพื้นที่ (การท่องเที่ยว อาหาร แปรรูป
ฯลฯ)
•
• ยกระดับโครงสร้างพื้นฐาน และสร้างเครือข่ายอาจารย์ด้านวิทยาศาสตร์ในภูมิภาค
• เปิดช่องทาง ความร่วมมือกับภาคเอกชนและอุตสาหกรรม เพื่อพัฒนาเทคโนโลยีในชุมชน
บทวิเคราะห์: วิสัยทัศน์ของ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ต่อสถาบันราชภัฏ และผลกระทบจากกฎหมายปี 2548
1. วิสัยทัศน์ดั้งเดิม: “ราชภัฏโมเดลเทคโนโลยีภูมิภาค”
ในช่วงการอภิวัฒน์การศึกษา2538
คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ได้นิยามบทบาทใหม่ของ “สถาบันราชภัฏ” ว่า:“ราชภัฏต้องไม่ใช่แค่โรงเรียนฝึกครู แต่ต้องเป็นสถาบันเทคโนโลยี
ประจำภูมิภาคเพื่อให้ลูกชาวบ้านได้เรียนวิทยาศาสตร์ วิศวกรรม และสุขภาพ โดยไม่ต้องย้ายเข้ากรุงเทพฯ”
โดยอาศัยแนวคิด “ธรรมศาสตร์โมเดล” ซึ่งท่านเคยผลักดันสำเร็จสมัยเป็นนายกสมาคมธรรมศาสตร์
และยกระดับแนวคิดไปสู่ “MIT Model” หรือ “ราชภัฏ = MIT แห่งประเทศไทย” เพื่อยกระดับท้องถิ่น
ด้วยเทคโนโลยีแนวทางที่ดำเนินการในยุคนั้น ได้แก่:
• เปิดสาขาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสุขภาพในสถาบันราชภัฏทั่วประเทศ
• จัดตั้ง ศูนย์วิทยาศาสตร์ ในราชภัฎ 17 แห่ง กระจายตามภูมิภาค
• ปรับปรุงอาคารเรียน ห้องปฏิบัติการ และครุภัณฑ์ทางวิทยาศาสตร์
• สนับสนุนทุนวิจัยและพัฒนาสำหรับอาจารย์ในสาย STEM
2. การเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง: พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2548
เมื่อมีการเปลี่ยนรัฐบาล นโยบายการศึกษาถูกปรับอย่างมีนัยสำคัญ โดยการตรา พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2548 ซึ่งส่งผลดังนี้:
• เปลี่ยนชื่อ “สถาบันราชภัฏ” เป็น “มหาวิทยาลัยราชภัฏ”
• เปลี่ยนภารกิจหลักจากสถาบันเทคโนโลยี เป็น สถาบันผลิตครู และเน้นวิชาสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์
• งบประมาณและนโยบายด้านวิทยาศาสตร์-เทคโนโลยี ถูกลดทอน
• หลักสูตรวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ทยอยถูกยกเลิกหรือไม่ได้รับการพัฒนาเพิ่มเติม
3. ผลกระทบระยะยาว
3.1 ต่อผู้เรียน
• นักศึกษาในภูมิภาค สูญเสียโอกาสเข้าถึงการศึกษาด้านเทคโนโลยีใกล้บ้าน
• ผู้สำเร็จการศึกษาจากสายวิทย์-เทคโนโลยีของราชภัฏในรุ่นก่อนหน้า ถูกลดคุณค่า ในตลาดแรงงาน
3.2 ต่อชุมชนและเศรษฐกิจท้องถิ่น
• เศรษฐกิจระดับภูมิภาค ขาดแคลนแรงงานทักษะสูงในสาขา STEM
• โอกาสพัฒนาอุตสาหกรรมท้องถิ่น ถูกจำกัดจากการขาดบุคลากรเทคโนโลยี
3.3 ต่อภาพลักษณ์ของสถาบันราชภัฏ
• จากสถาบันเทคโนโลยีประจำภูมิภาค กลับถูกมองเป็น “โรงเรียนฝึกครูราคาถูก”
• บทบาทเชิงยุทธศาสตร์ในการพัฒนาอุตสาหกรรมและนวัตกรรมระดับท้องถิ่น ถูกลดความ
สำคัญลงอย่างชัดเจน
4. ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
เพื่อคืนศักยภาพของสถาบันราชภัฏตามเจตนารมณ์ของ ศ.ดร.สุขวิช รังสิตพล ควรมีแนวทางดำเนินการ ดังนี้:
• ฟื้นฟูหลักสูตรและงบวิจัยด้าน STEM ในมหาวิทยาลัยราชภัฏทั่วประเทศ
• สนับสนุน ราชภัฏในฐานะศูนย์วิทยาการของท้องถิ่น:
◦ เช่น ราชภัฏภาคอีสาน = ศูนย์พลังงานชีวมวล
◦ ราชภัฏภาคเหนือ = เทคโนโลยีการเกษตร
◦ ราชภัฏภาคกลางและใต้ = เทคโนโลยีตามบริบทพื้นที่ (การท่องเที่ยว อาหาร แปรรูป
ฯลฯ)
•
• ยกระดับโครงสร้างพื้นฐาน และสร้างเครือข่ายอาจารย์ด้านวิทยาศาสตร์ในภูมิภาค
• เปิดช่องทาง ความร่วมมือกับภาคเอกชนและอุตสาหกรรม เพื่อพัฒนาเทคโนโลยีในชุมชน