ผมมีความสงสัยมานานเกี่ยวกับการไถ่ชีวิตโค-กระบือ ซึ่งมักอ้างว่าเป็นการทำบุญช่วยชีวิตสัตว์จากโรงฆ่าสัตว์
แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือ หลังจากไถ่แล้ว ก็มักนำโค-กระบือไปมอบให้กับคนตาบอดหรือผู้ยากไร้ โดยหวังว่าจะเป็นอาชีพที่ยั่งยืน
แต่ผมสงสัยว่า “มันจะยั่งยืนได้อย่างไร”
เพราะการเลี้ยงโค-กระบือไม่ใช่เรื่องเล็ก ต้องมีอาหาร มีที่ดิน มีแรงงาน มีทุน ซึ่งบางคนที่ได้รับก็ยังลำบากกับการดูแลตัวเอง
สุดท้าย มีหลายกรณีที่โค-กระบือเหล่านั้นถูกขายกลับไปที่โรงฆ่าสัตว์อีกครั้ง หรือกลายเป็นภาระที่คนรับไว้ไม่สามารถดูแลได้
มันกลายเป็นวงจรที่ย้อนแย้ง จากที่ตั้งใจจะช่วย กลับอาจสร้างภาระ และไม่ได้ช่วยทั้งสัตว์หรือคนอย่างที่ตั้งใจ และโค-กระบือที่นำไปดูแลต่อ จะต้องดูแลกันต่อจนถึงเมื่อไหร่ หรือถึงวาระสุดท้ายของสัตว์ (หรือวาระสุดท้ายของคน)
ผมไม่ได้ต้องการลบหลู่เจตนาของผู้ทำบุญ แต่แค่อยากชวนคิดว่า “เราช่วยเขาจริงไหม” หรือแค่ส่งต่อปัญหาจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่ง
หากการทำบุญจะยั่งยืนจริง ๆ เราอาจต้องมองให้ลึกกว่านั้น และสร้างระบบที่รองรับชีวิตหลังการไถ่ชีวิตด้วย เพราะมันจะมีค่าใช้จ่ายที่ตามมาอีกไม่ใช่น้อย ไม่อยากให้เป็นแค่ไถ่แล้วจบ คนไถ่ได้บุญใจฟู คนเลี้ยงใจห่อเหี่ยว
ผมอดคิดไม่ได้ว่า...ในบางกรณี โค-กระบือที่ถูกไถ่ชีวิตอาจไม่ได้ถูกส่งไปเลี้ยงดูจริงจัง แต่ถูกใช้วนกลับมาในงานบุญอีกครั้ง เพื่อให้ไถ่ซ้ำ วนซ้ำ
ถ้าเป็นแบบนี้จริง เราก็อาจไม่ได้ไถ่ชีวิตใดเลย แต่แค่หมุนเวียนความรู้สึกว่าได้ทำบุญ โดยที่สัตว์ยังอยู่ในวังวนเดิม...
ชวนคิดเกี่ยวกับการไถ่ชีวิตโค-กระบือ
แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือ หลังจากไถ่แล้ว ก็มักนำโค-กระบือไปมอบให้กับคนตาบอดหรือผู้ยากไร้ โดยหวังว่าจะเป็นอาชีพที่ยั่งยืน
แต่ผมสงสัยว่า “มันจะยั่งยืนได้อย่างไร”
เพราะการเลี้ยงโค-กระบือไม่ใช่เรื่องเล็ก ต้องมีอาหาร มีที่ดิน มีแรงงาน มีทุน ซึ่งบางคนที่ได้รับก็ยังลำบากกับการดูแลตัวเอง
สุดท้าย มีหลายกรณีที่โค-กระบือเหล่านั้นถูกขายกลับไปที่โรงฆ่าสัตว์อีกครั้ง หรือกลายเป็นภาระที่คนรับไว้ไม่สามารถดูแลได้
มันกลายเป็นวงจรที่ย้อนแย้ง จากที่ตั้งใจจะช่วย กลับอาจสร้างภาระ และไม่ได้ช่วยทั้งสัตว์หรือคนอย่างที่ตั้งใจ และโค-กระบือที่นำไปดูแลต่อ จะต้องดูแลกันต่อจนถึงเมื่อไหร่ หรือถึงวาระสุดท้ายของสัตว์ (หรือวาระสุดท้ายของคน)
ผมไม่ได้ต้องการลบหลู่เจตนาของผู้ทำบุญ แต่แค่อยากชวนคิดว่า “เราช่วยเขาจริงไหม” หรือแค่ส่งต่อปัญหาจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่ง
หากการทำบุญจะยั่งยืนจริง ๆ เราอาจต้องมองให้ลึกกว่านั้น และสร้างระบบที่รองรับชีวิตหลังการไถ่ชีวิตด้วย เพราะมันจะมีค่าใช้จ่ายที่ตามมาอีกไม่ใช่น้อย ไม่อยากให้เป็นแค่ไถ่แล้วจบ คนไถ่ได้บุญใจฟู คนเลี้ยงใจห่อเหี่ยว
ผมอดคิดไม่ได้ว่า...ในบางกรณี โค-กระบือที่ถูกไถ่ชีวิตอาจไม่ได้ถูกส่งไปเลี้ยงดูจริงจัง แต่ถูกใช้วนกลับมาในงานบุญอีกครั้ง เพื่อให้ไถ่ซ้ำ วนซ้ำ
ถ้าเป็นแบบนี้จริง เราก็อาจไม่ได้ไถ่ชีวิตใดเลย แต่แค่หมุนเวียนความรู้สึกว่าได้ทำบุญ โดยที่สัตว์ยังอยู่ในวังวนเดิม...