มีแต่สภาวะเดิมที่เปลี่ยนแปลง

จะเผยความจริงให้ฟัง ความจริงที่อาจ“ช็อคซีเนม่า”
1.จิตไม่ได้รู้จักความดี ความชั่ว  
2.กุศล อกุศลคือความสว่าง ความมืดของจิต
3.ความสว่าง ความมืด คือความแตกต่างของจิตเดิมและจิตหลัง
4. เหตุอะไรที่ทำให้จิตเดิมเปลี่ยนไป เรามาสมมติเรียกว่า “ขันธ์5 “
5.สภาวะเดิม  เป็นความรู้กว้างแผ่กระจายออกไปจากศูนย์กลาง แผ่ไปใน“อากาศของจิต”
6.ข้อ5นั้น เรียกว่า“จิตเดิม”
7.เมื่อมีเหตุ ขันธ์5 จะทำให้“สภาวะการรู้เดิม” เปลี่ยนแปลง หดหายจากเดิมหรือหนาแน่นขึ้นกว้างขึ้นกว่าเดิม
8.การเปลี่ยนแปลงตามข้อ7นั้น ส่งผลต่อการรับรู้ในตัวจิตเอง (จิตรู้ตัวเอง) เรียก สภาพจิต เป็นเจตสิกของจิต
9.อกุศล อวิชชา ทำให้ความเป็นจิตเดิมเสียสภาพ ให้เสื่อมลง เลวลง
กุศล ทำให้สภาวะจิตเดิม หนาแน่นขึ้น กว้างขึ้น
10.สรุปรวบยอดของ”เหตุ“ที่ทำให้จิตเดิมเปลี่ยน  คือ“วิญญาน”
11.ดังนั้น ”วิญญาน“ จึงเป็นทั้งเหตุ ทั้งผล  เป็นทั้ง ”ทุกข์ และสมุทัย“ ทั้ง “นิโรธ มรรค”ในตัวเดียว