ม้าแก่ชำนาญทาง

มีดเก่าๆบางเล่ม ยังทำงานได้ดี ดีกว่ามีดใหม่ๆบางเล่มซะอีก ตามหลักการข้อนี้มันไม่ได้อยู่ที่ยี่ห้อ ชนิดของเหล็ก หรือการแต่งผิวอะไรทั้งนั้น

สิ่งที่อยากให้ดูคือการอบชุบเหล็ก และองศาของแนวคม

มีดเก่าๆส่วนใหญ่เราจะเห็นได้ชินตา ตามที่ทำงานของมืออาชีพ ที่เป็นคนใช้มีด เช่นช่างทำมีด เอิ้ก เอิ้ก มีดดีๆมีก็ไม่ค่อยใช้ครับ ไอ้ช่างทำมีดนี่ มักจะใช้ของเก่า ของผุ , ช่างไม้ , คนทำไร่ทำสวน , คนขายเนื้อหมู , คนขายปลา หรือแม้แต่คนขายผลไม้ ท่านก็จะได้พบมีดเก่าๆอยู่ในที่ทำงานหรือในชีวิตของมืออาชีพเหล่านั้น

บางท่านก็มีมีดดีๆ ใหม่ๆใช้ มีหลายเล่มด้วย แต่ถ้าต้องทำงานจริงจัง งานที่ไม่ต้องการข้อผิดพลาดใดๆ ผมเชื่อว่าท่านเหล่านั้นเลือกมีดเก่าคู่มือ คู่ใจ ทั้งๆที่มีดพวกนั้นสนิมกร่อน คมแหว่ง หรือถูกลับจนเว้าเข้าไปแทบเหลือใบแค่ครึ่งเดียว แต่ก็ยังใช้

มีดเก่าที่อบชุบมาดี มันจะยังใช้งานได้เรื่อยๆ เพียงแต่เราจัดองศาคมให้ต่ำๆเข้าไว้ คือไม่ใช่แต่จะลับเฉพาะด้านหน้าคมหรือคมตัด เรายังต้องปรับในส่วนของแนวคมหรือบีเวลไปด้วย มีดใหม่ๆก็ลับเฉพาะส่วนคมตัดได้ครับ แต่ถ้ามีดเก่าๆแล้ว จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องปรับแนวคมหรือยกคมใหม่

มีดครัวญี่ปุ่น จริงๆแล้วผมว่าเป็นมีดที่รักษาแนวคมได้ดีมากๆ การออกแบบของมีดเอื้อต่อการใช้งานและการลับ คือใช้ก็ง่าย ลับก็ง่าย มีความผิดเพี้ยนของแนวคมน้อย ถ้าลับด้วยการแนบแนวคมหรือบีเวลลงไปกับหินลับมีดแล้วลับกับหินไปเรื่อยๆมีดก็จะถูกบังคับให้คมเอง แต่ลับมีดแบบอเมริกันไม่เป็นอย่างนั้นนะครับ ถึงจะตั้งองศาของคมมีดได้ถูกต้องเปรี๊ยะๆ 10 องศา - 20 องศา แต่ถ้าแนวคมหรือบีเวลตั้งไม่ถูก มีดมันก็จะไม่คม คือมีแนวโน้มว่าแนวคมมีดหรือใบมีดช่วงหน้าจะสร้างแรงต้านในการฝ่าเข้าไปของคคมมีด

วันนี้มีมีดเก่ามาให้ดูสองเล่มครับผม เป็นมีดครัวญี่ปุ่นในแบบยานากิบะ สำหรับคนถนัดขวา เป็นมีดเก่าแล้วครับ ใบมีดถูกใช้งานไปเกินครึ่งใบ ใครมีมีดใหม่ๆลองดูแล้วเทียบปริมาณหรือความกว้างของใบเอาได้ แต่มีดคู่นี้ก็ยังคมนะครับ คมกว่ามีดใหม่ๆที่แนวคมยังไม่ได้ที่แน่นอน ใบมีดคมกริบ คิดว่าถูกสร้างขึ้นด้วยเหล็กกล้าเนื้อดีปริมาณคาร์บอนสูง

ลับง่าย คือแนวคมถูกลับให้แบนอยู่เสมอๆ คนที่ใช้ทีหลังหรือมาลับทีหลังก็ลับต่อตามๆกันไป คมมีดก็ได้องศาเอง การใช้งานก็ไม่มีปัญหาครับ อาจจะมีเรื่องสมดุลย์ที่เข้ามาเกี่ยวข้อง คือใบมีดน้อยลงจุดสมดุลย์ก็ขยับเข้ามาที่ด้าม จนบางครั้งการปาดเฉือนหรือจุดจับด้ามก็ต้องเปลี่ยนไปด้วย อาจจะทำงานได้ไม่ดีเหมือนมีดใหม่ๆที่ลับคมมาดี แต่มันก็ยังทำงานได้ ยังคมเสมอ

อยากให้มีดทุกเล่มได้รับการดูแล คือดูแลกันตั้งแต่วันนี้ วันนี้และตลอดไป เราเป็นผู้ครอบครองมีดแต่ละเล่มไว้เพียงชั่วคราวเท่านั้น ถึงแม้บางทีมันจะอยู่กับเรามาถึงสิบปียี่สิบปี หรือนานกว่านั้น ต่อให้มันรับใช้เราดูแลเรา ดูแลกันและกันระหว่างมีดและเจ้าของมีด วันนึงมีดเล่มนั้นก็จะไม่ใช่ของเราอยู่ดี ลับมีดอย่างดีทุกครั้งที่จะต้องลับ ถ้าใช้แล้วไม่ลับก็ไม่เป็นไร ก็ใช้ไปเรื่อยๆให้มันทื่อเล่นๆ แต่ถ้าคิดจะลับ ลงมือลับให้เป็นมั่นเป็นเหมาะ ลับอย่างดี ดูแลมีดอย่างดี ลับไม่ว่าจะต้องใช้หินกี่ก้อน หรือทำให้หินลับมีดก้อนโปรดสึกไปบ้าง เว้าๆแหว่งๆไปบ้าง ก็เป็นเรื่องสมควรและภาคภูมิใจของหินลับมีดแล้ว ที่การสึกหรอของมันสร้างมีดคมๆขึ้นมาได้ ดีกว่าเก็บหินลับมีดดีๆเอาไว้แล้วพกมีดใช้มีดที่ไม่ค่อยคมหรือลับไม่ถึงที่

หลายสิ่งหลายอย่างที่รายล้อมอยู่รอบตัวเรา มันไม่ใช่ของใหม่ไปซะทั้งหมด  เอส ธมฺโม สนนฺตโน ( เอสะ ธัมโม สนันตโน ) ธรรมเป็นของเก่า ความจริงของธรรมชาติมีมาแต่เดิมอยู่แล้ว เราเห็นว่าบางสิ่งบางอย่างเป็นของใหม่อาจจะเป็นเพราะเราไม่เคยเห็นมันเท่านั้นเอง มันมีของมันอยู่แล้ว แม้แต่สิ่งที่เราคิดว่าเป็นของใหม่จริงๆเช่นการซื้อรถใหม่ซักคันแล้วได้ของใหม่ จริงๆแล้วการที่คนได้ข้าวของอันใหม่ก็เป็นเรื่องที่เคยมีมาอยู่แล้วนั่นเอง ของใหม่ก็มีข้อดีในแบบของใหม่ ของเก่าก็มีข้อดีในแบบของเก่า ทุกอย่างล้วนมีข้อดีของมันถ้าเรามองเห็น สิ่งไหนเกิดขึ้นแล้ว สิ่งนั้นย่อมดีเสมอ

มีดเล่มใหม่ก็คือมีดเล่มใหม่ที่ต้องปรับตัวกับการใช้งานของเจ้าของมีด จังหวะการทำงาน ระยะการบีบจับ การลับ เนื้อเหล็ก การดูแลรักษา มีดต้องมาปรับให้เข้ากับคนที่ถือมัน แต่มีดเก่ามันมีระยะปรับตัวไปแล้ว ทำงานไปแล้ว เข้ากันได้กับมือ กับงาน และกับหัวใจของคน องศาคมที่ถูกจัดจากการใช้งาน ถ้ามันต้องทำงานเดิมๆ มันจะทำได้ดีกว่าเล่มที่ทุกๆอย่างยังจัดสรรไม่ลงตัว เหลี่ยมมุมต่างๆของด้ามลบเลือนผ่อนคลายให้เคลื่อนไหวได้อย่างนุ่มนวล

เมื่อเราผ่านวันเวลามาได้ซักระยะ คือนานพอที่จะลิ้มรสชาติของโลกและชีวิต ความแข็งแกร่งเล็กน้อยที่ซ่อนอยู่ในหัวใจของเรา บางทีก็ถูกเก็บซ่อนเอาไว้เพื่อไม่ให้ทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิตมองแล้วให้ความรู้สึกที่แข็งกระด้าง รูปทรงแข็งแกร่งในภาพเขียนถูกลดหรือผ่อนให้อ่อนลงมาด้วยแสงเงาหรือสีเพื่อความกลมกลืนในบรรยากาศ ความอ่อนโยนกลายเป็นสิ่งจำเป็นในการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่นหรือสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นๆ ความเข้มแข็งห้าวหาญเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้กล้า แต่กิริยาอ่อนโยนเป็นสื่อให้เรื่องราวความกล้าจารึกไว้ในหัวใจคน

ของเก่าหลายอย่างยังใช้งานได้ดี  หลายสิ่งหลายอย่างกลายเป็นของสะสมเป็นที่ใฝ่หาของผู้คน มันยังมีคุณค่า มีสมรรถนะ อาจจะมีบางส่วนที่มาในรูปแบบของรสนิยม เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับท่านที่หาของใช้งานหรือเพื่อนมือจริงๆจังๆซักอันนึง เหล็กเก่าที่ให้ความร้อนเหมาะสม ถึงจะถูกลับจนเหลือน้อยก็ยังเป็นเหล็กชั้นดีทำงานได้ตามคุณสมบัติที่ถูกจัดสร้างมา มีดใหม่ที่ใช้เหล็กไม่ดีหรือให้ความร้อนไม่เหมาะสม ไม่มีทางจะเอามาเปรีpบเทียบกันได้ในสถานการณ์จริง

ลองค่อยๆนึกดูนะครับ ในความครอบครองของเราๆท่านๆ อาจจะมีมีดเก่าๆของเก่าๆที่ถูกปล่อยร้างอ้างว้างภายใต้ความลืมเลือน หันไปมองมันซักนิด ให้เวลากับมันซักหน่อย ชีวิตเก่าๆเหล่านั้นก็จะเปลั่งปลั่งมลังเมลือง ทอประกายใสสว่าง ขับเคลื่อนชีวิตเก่าๆเหล่านั้นไปข้างหน้าอีกครั้ง ยังรับใช้เราได้ไม่ต่างจากที่เคยเป็นมา ยังไว้ใจได้ในฐานะเพื่อนที่เข้าใจกันเสมอ ยังแบ่งปันสิ่งดีงามที่เราห่างหายไปในความทรงจำ

คนไม่ได้เลือกมีด มีดต่างหากที่เลือกคน มีดดีๆหลากหลายรูปแบบ ทุกความสั้นยาว เมื่อมันถูกสร้างขึ้นมาแล้วก็รอคอยใครซักคนที่เข้าใจมันและเข้ากับมันได้จริงๆ