บทความนี้วิเคราะห์จักรยานภาพของอีสานสำหรับเหตุการณ์ความไม่ปลอดภัยอาจจะที่จะเกิดขึ้นในอนาคตซึ่งเป็นการเสนอแนวคิดว่าอีสานจะเป็นที่ที่ปลอดภัยสำหรับอนาคต
โดย ผศ.ดร.ประวีณ ปานศุภวัชร
โครงการจัดตั้งวิทยาลัยนวัตกรรมแห่งบึงกาฬ
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
อีสานตอนบน: ความหวังใหม่ของไทยในยุควิกฤตโลก
1. บทนำ: โลกในเงาแห่งสงครามและภัยพิบัติ
ท่ามกลางความตึงเครียดระหว่างมหาอำนาจ ความขัดแย้งด้านพลังงาน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และแนวโน้มสงครามโลกครั้งที่ 3 ที่อาจเกิดขึ้นจากความขัดแย้งภูมิรัฐศาสตร์ เช่น NATO vs. BRICS หรือวิกฤตในตะวันออกกลาง ภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลกต่างต้องวางแผนสำรองเพื่อความอยู่รอดของรัฐและประชาชน ในบริบทนี้ ประเทศไทย ต้องพิจารณาพื้นที่ที่มีศักยภาพจะเป็น “ฐานความมั่นคงแห่งสุดท้าย” ได้อย่างแท้จริง
2. เหตุใด “อีสานตอนบน” จึงควรเป็นแผนสำรองของชาติ
2.1 ภูมิศาสตร์ปลอดภัยจากภัยธรรมชาติรุนแรง
แผ่นดินไหว: พื้นที่อย่างหนองหาร จ.สกลนคร มีการยุบตัวของโพรงเกลือใต้ดินในอดีต ทำให้ปัจจุบัน “เสถียร” ต่อการทรุดหรือแผ่นดินไหวใหญ่
ภูเขาไฟ: ไม่มีภูเขาไฟที่ยังไม่ดับในบริเวณใกล้เคียง
คลื่นสึนามิ: อยู่ลึกในแผ่นดิน ไม่มีแนวชายฝั่ง
ภัยแห้งแล้ง: มีแหล่งน้ำขนาดใหญ่ เช่น หนองหาร ลำน้ำสงคราม แม่น้ำโขง
2.2 แหล่งน้ำจืดและอาหาร
หนองหาร (สกลนคร): แหล่งน้ำจืดธรรมชาติที่ใหญ่ที่สุดในภาคอีสาน
ลุ่มน้ำสงครามและโขง: เป็นฐานการผลิตอาหาร/น้ำเพื่อการยังชีพระยะยาว
เกษตรกรรมเข้มแข็ง: พื้นที่เกษตรหลายล้านไร่ สามารถสร้าง Food Security
2.3 ความมั่นคงทางพลังงาน
มีพื้นที่รองรับโซลาร์ฟาร์ม, พลังงานชีวมวลจากเศษวัสดุเกษตร
ความเป็นไปได้ในการตั้ง microgrid หรือ smart city พลังงานสะอาด
2.4 เครือข่ายเมืองยุทธศาสตร์
สกลนคร: มีพระตำหนัก, ประวัติศาสตร์การทหาร, และความเชื่อมโยงเชิงวัฒนธรรม
บึงกาฬ: ศักยภาพการท่องเที่ยวและนวัตกรรมริมแม่น้ำโขง
อุดรธานี: ศูนย์กลางพาณิชย์ การขนส่ง และสนามบิน
ขอนแก่น: เมืองมหาวิทยาลัย มีวิจัย เทคโนโลยี และระบบขนส่ง
นครพนม-มุกดาหาร: ด่านเศรษฐกิจเชื่อมลาว-เวียดนาม (สะพานมิตรภาพ)
หนองคาย: เชื่อมโยงกับจีนผ่านทางรถไฟความเร็วสูงสายลาว
2.5 ความพร้อมในการเป็น “พื้นที่พัฒนาใหม่”
ไม่หนาแน่นเท่ากรุงเทพฯ: ลดความเสี่ยงจากการถูกโจมตี
มีพื้นที่ให้สร้างเมืองใหม่ เมืองวิทยาศาสตร์ เมืองพลังงาน หรือเขตปลอดภัย
สามารถ ย้ายศูนย์ราชการสำรอง ได้หากจำเป็น
3. ถ้าเกิดสงครามโลกครั้งที่ 3 จะเกิดอะไรในไทย
4. แนวทางการเตรียมพร้อมสำหรับ “แผนสำรองแห่งชาติ”
สร้างเครือข่ายเมืองปลอดภัย (Safe City Network): สกลนคร-บึงกาฬ-อุดรธานี-ขอนแก่น-นครพนม
ยกระดับโครงสร้างพื้นฐาน: รถไฟ, ถนน, พลังงาน, อินเทอร์เน็ต
สร้างเมืองใหม่เพื่ออนาคต: เมืองนวัตกรรม, เมืองพลังงาน, เมืองผลิตอาหาร
ส่งเสริมการวิจัยและมหาวิทยาลัย: ให้เป็นฐานวิทยาศาสตร์ ความรู้ และเทคโนโลยี
5. บทสรุป: จากชายขอบสู่ศูนย์กลางความอยู่รอด
ภาคอีสานตอนบนเคยถูกมองว่าเป็น “ภูมิภาคชายขอบ” แต่ในวันที่โลกเปลี่ยน และอนาคตไม่แน่นอน พื้นที่นี้อาจกลายเป็น “เส้นชีวิตใหม่ของชาติ” หากวางยุทธศาสตร์อย่างมีวิสัยทัศน์ การให้ความสำคัญกับอีสานตอนบนจึงไม่ใช่แค่การกระจายอำนาจ แต่คือการวาง แผนสำรองเพื่อการอยู่รอดของประเทศไทย
ถ้ามีสงครามโลกครั้งที่ 3 และแผ่นดินไหวใหญ่ประเทศไทยมีแผนสำรองแล้วหรือยัง?
โดย ผศ.ดร.ประวีณ ปานศุภวัชร
โครงการจัดตั้งวิทยาลัยนวัตกรรมแห่งบึงกาฬ
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
อีสานตอนบน: ความหวังใหม่ของไทยในยุควิกฤตโลก
1. บทนำ: โลกในเงาแห่งสงครามและภัยพิบัติ
ท่ามกลางความตึงเครียดระหว่างมหาอำนาจ ความขัดแย้งด้านพลังงาน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และแนวโน้มสงครามโลกครั้งที่ 3 ที่อาจเกิดขึ้นจากความขัดแย้งภูมิรัฐศาสตร์ เช่น NATO vs. BRICS หรือวิกฤตในตะวันออกกลาง ภูมิภาคต่างๆ ทั่วโลกต่างต้องวางแผนสำรองเพื่อความอยู่รอดของรัฐและประชาชน ในบริบทนี้ ประเทศไทย ต้องพิจารณาพื้นที่ที่มีศักยภาพจะเป็น “ฐานความมั่นคงแห่งสุดท้าย” ได้อย่างแท้จริง
2. เหตุใด “อีสานตอนบน” จึงควรเป็นแผนสำรองของชาติ
2.1 ภูมิศาสตร์ปลอดภัยจากภัยธรรมชาติรุนแรง
แผ่นดินไหว: พื้นที่อย่างหนองหาร จ.สกลนคร มีการยุบตัวของโพรงเกลือใต้ดินในอดีต ทำให้ปัจจุบัน “เสถียร” ต่อการทรุดหรือแผ่นดินไหวใหญ่
ภูเขาไฟ: ไม่มีภูเขาไฟที่ยังไม่ดับในบริเวณใกล้เคียง
คลื่นสึนามิ: อยู่ลึกในแผ่นดิน ไม่มีแนวชายฝั่ง
ภัยแห้งแล้ง: มีแหล่งน้ำขนาดใหญ่ เช่น หนองหาร ลำน้ำสงคราม แม่น้ำโขง
2.2 แหล่งน้ำจืดและอาหาร
หนองหาร (สกลนคร): แหล่งน้ำจืดธรรมชาติที่ใหญ่ที่สุดในภาคอีสาน
ลุ่มน้ำสงครามและโขง: เป็นฐานการผลิตอาหาร/น้ำเพื่อการยังชีพระยะยาว
เกษตรกรรมเข้มแข็ง: พื้นที่เกษตรหลายล้านไร่ สามารถสร้าง Food Security
2.3 ความมั่นคงทางพลังงาน
มีพื้นที่รองรับโซลาร์ฟาร์ม, พลังงานชีวมวลจากเศษวัสดุเกษตร
ความเป็นไปได้ในการตั้ง microgrid หรือ smart city พลังงานสะอาด
2.4 เครือข่ายเมืองยุทธศาสตร์
สกลนคร: มีพระตำหนัก, ประวัติศาสตร์การทหาร, และความเชื่อมโยงเชิงวัฒนธรรม
บึงกาฬ: ศักยภาพการท่องเที่ยวและนวัตกรรมริมแม่น้ำโขง
อุดรธานี: ศูนย์กลางพาณิชย์ การขนส่ง และสนามบิน
ขอนแก่น: เมืองมหาวิทยาลัย มีวิจัย เทคโนโลยี และระบบขนส่ง
นครพนม-มุกดาหาร: ด่านเศรษฐกิจเชื่อมลาว-เวียดนาม (สะพานมิตรภาพ)
หนองคาย: เชื่อมโยงกับจีนผ่านทางรถไฟความเร็วสูงสายลาว
2.5 ความพร้อมในการเป็น “พื้นที่พัฒนาใหม่”
ไม่หนาแน่นเท่ากรุงเทพฯ: ลดความเสี่ยงจากการถูกโจมตี
มีพื้นที่ให้สร้างเมืองใหม่ เมืองวิทยาศาสตร์ เมืองพลังงาน หรือเขตปลอดภัย
สามารถ ย้ายศูนย์ราชการสำรอง ได้หากจำเป็น
3. ถ้าเกิดสงครามโลกครั้งที่ 3 จะเกิดอะไรในไทย
4. แนวทางการเตรียมพร้อมสำหรับ “แผนสำรองแห่งชาติ”
สร้างเครือข่ายเมืองปลอดภัย (Safe City Network): สกลนคร-บึงกาฬ-อุดรธานี-ขอนแก่น-นครพนม
ยกระดับโครงสร้างพื้นฐาน: รถไฟ, ถนน, พลังงาน, อินเทอร์เน็ต
สร้างเมืองใหม่เพื่ออนาคต: เมืองนวัตกรรม, เมืองพลังงาน, เมืองผลิตอาหาร
ส่งเสริมการวิจัยและมหาวิทยาลัย: ให้เป็นฐานวิทยาศาสตร์ ความรู้ และเทคโนโลยี
5. บทสรุป: จากชายขอบสู่ศูนย์กลางความอยู่รอด
ภาคอีสานตอนบนเคยถูกมองว่าเป็น “ภูมิภาคชายขอบ” แต่ในวันที่โลกเปลี่ยน และอนาคตไม่แน่นอน พื้นที่นี้อาจกลายเป็น “เส้นชีวิตใหม่ของชาติ” หากวางยุทธศาสตร์อย่างมีวิสัยทัศน์ การให้ความสำคัญกับอีสานตอนบนจึงไม่ใช่แค่การกระจายอำนาจ แต่คือการวาง แผนสำรองเพื่อการอยู่รอดของประเทศไทย