ลับคมมีดใช้งาน

มีดใช้งาน ลับคมมีดใช้งาน

เรามีมีดอยู่เล่มนึง ควรจะลับคมแค่ไหน ? หรือใช้หินเบอร์อะไร เป็นเรื่องที่มีคนคุยกับผมหรือคนถามผมอยู่เสมอๆ หินลับมีดดีๆมันมีอยู่เกือบทุกเบอร์ ที่เรารู้จักกันดีก็ตั้งแต่เบอร์ 100 คือหินหยาบอย่างหินซิลิกอนคาร์ไบด์ขึ้นไปจนถึงหินเบอร์สูงๆ เบอร์สูงๆในที่นี้ขออนุญาตกล่าวถึงสูงๆอย่างธรรมดาๆที่หากันได้นะครับ อย่างเบอร์ 6000 หรือ 8000 ที่หาได้จากหินสังเคราะห์ทั่วไป จริงอยู่ว่ามันมีเบอร์สองหมื่นสามหมื่นและว่ากันว่าละเอียดกว่านั้น แต่ในทางปฏิบัติเราเข้าถึงหินระดับนั้นได้ยาก ขอพูดถึงเรื่องที่เห็นเป็นรูปธรรมได้ชัดเจนดีกว่า

มีดแต่ละเล่ม ลับคมไม่เหมือนกัน หรือมีดเล่มเดียวกันถ้าใช้งานต่างประเภทก็จะเห็นข้อแตกต่างในการทำงานได้ชัดเจนจากมีดเล่มเดียวกัน

ผมมีตัวอย่างหรือเรื่องเล่าที่ผมได้พบกับตัวเองและทำให้ผมเข้าใจหลักการกว้างๆของการลับมีด อย่างแรกคือกาบมะพร้าวหรือขุยมะพร้าว จริงอยู่ตามความเข้าใจของเราการลับมีดให้คมจัดๆสุดๆแบบโกนขนได้หรือเหลาเส้นผมได้ เฉือนเส้นผมผ่าครึ่งไปตามความยาวได้ นับเป็นความคมขั้นสูงสุด

ความคมขั้นสูงสุดที่ว่า เป็นคมที่ดีที่สุดจริงๆหรือ เป็นคมในอุดมคติหรือคมมาตรฐานหรือไม่ ถ้าคุณได้ลองตัดกาบมะพร้าวหรือขุยมะพร้าวก็จะเข้าใจได้เอง

มีดที่ลับความคมระดับสูงสุด ทำงานได้น้อยกว่าคมที่ค่าความละเอียดน้อยกว่านั้น คือถ้าผมรู้ว่าจะลับมีดเพื่อไปตัดกาบมะพร้าวหรือเฉือนบรเพ็ด ผมจะลับมีดเล่มนั้นแค่เบอร์ 220 - 240 แค่นั้น คือลับด้วยหินกากเพชรสองหน้าหรือหินซิลิกอนคาร์ไบด์ที่มีสองหน้า โดยลับถึงด้านละเอียด ก็เท่านั้นครับ พอเลย มันอยู่ได้นานที่สุด ลับครั้งนึงตัดของได้หลายครั้งที่สุด

แล้วมีดครัวหรือมีดใช้งานขนาดบางล่ะ ลับแค่ไหน ตามความคิดของผมคือลับด้วยหินโป่งเขียวเนื้อละเอียดกลางๆไม่ต้องละเอียดสูงสุด คือค่าความละเอียดราวๆ 2000 - 3000 นั่นแหละ เพียงพอแล้ว คือเป็นค่ากลางๆระหว่างได้ใช้ความคมสูงสุดที่สมดุลย์กับการรักษาคม แต่สำหรับเมียผมแล้ว มีดครัวที่ทำให้เธอพึงพอใจคือมีดครัวที่ลับแต่งด้วยหินคิงเบอร์ 6000 หรือ หินโปร่งแสงอาคันซอส์เท่านั้น คือชอบใช้มีดคมระดับสูงสุด อย่างอื่นไม่ต้องพูดถึง

โดยปรกติแล้ว มีดเกษตรหรือมีดใช้งานช่างของผม จะลับแต่งด้วยหินธรรมชาติ โดยมากมักจะเป็นหินโป่งเนื้อขาวกลางๆ คือละเอียดราวๆพันกว่าๆ คือละเอียดกว่าคิงเบอร์ 1000 ซักหน่อย เท่านั้นก็คมจนไม่รู้จะคมยังไง

มีดพกติดเอวของผม ซึ่งมักจะเป็นมีดตะไบ หรือมีดสแกนดิเนเวียน ไม่งั้นก็มีดบูชคราฟ ผมจะลับให้คมละเอียดกว่านั้นหน่อย คือนอกจากจะลับด้วยหินธรรมชาติค่าความละเอียดหลักพันกลางๆคือซัก 3000 แล้วผมยังแต่งหน้าคมด้วยหินโปร่งแสงอาคันซอส์ เท่านั้นก็คมสูงสุดเพียงพอกับการใช้งานทุกอย่าง ตัดกระดาษ เหลาไม้ แล่เนื้อทำกับข้าวก็ได้ ช่วยทำงานฝีมือก็ได้ หรือเหลาตะปูก็ได้ ซึ่งในสถานการณ์จริงแล้วจะเหลาไปทำไม

ยังมีสิ่งที่ต้องคำนึงถึงในการลับมีดก็อย่างเช่น รูปแบบการตั้งคมของมีดเล่มนั้นๆ องศาของแนวคม และเหล็กที่ใช้ทำใบมีดหรือค่าความแข็งของใบมีดใบนั้นๆ คือเหล็กที่ค่าความแข็งสูงเกินไปหรือสูงจัดๆก็ไม่ใช่เรื่องดีนะครับ อย่างมีดปรกติที่เรารู้สึกว่ามันคมดี มันจะมีค่าความแข็งราวๆ 57 - 59 ตามสเกลหรือค่าความแข็งในระบบร็อกเวลส์ หรือเข้าใจกันง่ายๆก็คือ 57 -59 Rc หรือ HRC คือราวๆนี่แหละ แข็งดีเหมาะสม จะมีบางเล่มที่ขึ้นไปเกิน 60 -62 ก็เรียกว่าแข็งจัด หรือต่ำลงมาอย่าง 55 -57 ก็ยังใช้ได้ คือค่าความแข็งของมีดใช้งานหนัก แม้แต่ดาบก็แข็งราวๆนี้นะครับ มันไม่ได้แข็งกว่าเครื่องมือชนิดอื่นๆตามที่เราเข้าใจกัน

สิ่งสำคัญที่สุดของการลับมีดไม่ใช่ว่าลับด้วยหินลับมีดเบอร์อะไร แต่เป็นการลับให้องศาหรือคมตัดสม่ำเสมอเหมาะสมกับแนวคมหลักของใบมีด คือผมกล้าพูดว่ามีดที่ลับคมด้วยหินเบอร์ 2000 แต่ลับไม่สม่ำเสมอหรือไม่ได้องศา จะคมสู้การลับด้วยเบอร์ 1000 ที่องศาถูกต้องไม่ได้

เพราะฉะนั้น การมีหินลับมีดดีๆยังไม่ได้เป็นข้อบ่งชี้ว่าเราจะได้มีดที่คมดีๆ การลับมีดให้คมด้วยหินซักก้อนนึงสำคัญที่สุด คือไม่ว่าเราจะมีหินอะไรก็ได้ ขอให้ลับให้เป็นหรือตั้งใจลับเราจะได้มีดที่คมพอสำหรับการใช้งานเสมอ การลับมีดด้วยหินลับมีดดีๆราคาสูงๆก็เป็นเรื่องดีอย่างนึงถ้าเราหาได้หรือมีความพร้อมโดยไม่ได้ทำให้ตัวเองเดือดเนื้อร้อนใจอะไรนัก แต่ถ้าไม่มีหรือยังไม่มี เราก็แค่ลับมีดด้วยหินก้อนที่เรามีอยู่ ถ้ามันทำให้เนื้อเหล็กหลุดจากกันได้ นั่นก็ใช้ลับมีดได้

พ่อผม ใช้หินลับมีดส่วนตัวแค่สองสามก้อนเท่านั้น ดูแลมีดของเค้าตลอดชีวิต และมีดของพ่อผมไม่มีเล่มที่ไม่คม

ผมเองผ่านการครอบครองหินลับมีดต่างๆมาก็มากมายหลายร้อยก้อน แต่ก็ไม่ใช่ว่ามีดทุกเล่มของผมจะคมอยู่ตลอด ชีวิตที่สุดยอดไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่าเราครอบครองสิ่งใด แต่อยู่ที่เราเข้าใจสิ่งที่อยู่รายล้อมชีวิตเราได้แค่ไหนต่างหาก ไม่มีสิ่งที่ชอบก็ให้ชอบสิ่งที่มี เห็นคุณค่าและขอบคุณสรรพสิ่งต่างๆที่โอบอุ้มเราไว้บนโลกใบนี้

" สนฺตุฏฺฐี ปรมํ ธนํ - ความสันโดษนับเป็นทรัพย์อย่างยิ่ง "

ธรรมชาติยิ่งใหญ่เสมอ มนุษย์เป็นเพียงส่วนนึงของความเป็นไป การได้รับโอกาสที่เปิดให้เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติเป็นของขวัญล้ำค่าที่สุดที่สิ่งมีชีวิตได้รับ จักรวาลและเราล้วนเป็นหนึ่งเดียวกัน เราก้าวไปข้างหน้าพร้อมๆกับทุกสรรพสิ่ง เส้นทางที่ผ่านมาจากอดีตกาลคือจุดกำเนิดที่เราทั้งหลายมีและใช้ร่วมกัน เราเกิดมาพร้อมกันกับสรรพสิ่ง เวียนว่ายในวัฏสงสารมาจากต้นทางเดียวกัน เกิดขึ้นและตั้งอยู่ เปลี่ยนแปลงและดับไป บางสิ่งเกิดขึ้นอีกครั้งแต่บางสิ่งดับไปแล้วไม่หวนกลับมา

ชีวิตแบบปรกติของเรา บางทีก็คล้ายๆกับทุกวันคือเหมือนเมื่อวาน เหมือนวันนี้และเหมือนวันพรุ่งนี้เมื่อมันมาถึง ทุกอย่างดำเนินไปตามปรกติวิสัยของมัน แต่มันก็มีบางสิ่งบางอย่างคงอยู่ และบางสิ่งบางอย่างหายไป หรือเตรียมที่จะหายไป ตั้งแต่สิ่งเล็กๆน้อยๆรอบๆตัวอย่างขนมที่เพิ่งกินเข้าไป หรือกาแฟที่เพิ่งดื่มหมดถ้วย เราไม่มีทางรู้เลยว่ามันอาจจะเป็นกาแฟโปแลนด์ขวดสุดท้าย หรือซาสี่ขวดสุดท้าย โยเกิร์ตบัลแกเรียถ้วยสุดท้ายของสายการผลิต หรือแม้แต่ไอ้นกตัวโทรมๆที่เกาะอยู่นอกหน้าต่าง พรุ่งนี้มันก็อาจจะไม่ได้มา แล้วเราจะไม่ได้เห็นมันอีกตลอดกาล ถึงเราจะยังอยู่ แต่สิ่งที่มีคุณค่ากับเราเล็กๆน้อยๆหรือหนักแน่นทรงพลังขนาดเปลี่ยนแปลงชีวิตของเราได้มันจะไม่มีแล้ว

อยู่กับวันนี้ อยู่กับสิ่งที่มี อยู่กับปัจจุบัน เราไม่สามารถฉุดรั้งบางสิ่งบางอย่างที่เคลื่อนไปตามกระแสแห่งความเปลี่ยนแปรของวัฏฏวน ในสมองเก่าๆผ่านวันเวลาของเราทุกคนล้วนซ่อนไว้ด้วยความคิดคำนึง ถึงบางสิ่งบางอย่าง บางคน บางช่วงเวลา บางความรู้สึก บางความทรงจำ หรือใครบางคนที่ไม่อาจกลับมา สิ่งเหล่านั้น ผ่านมาแล้ว บางทีก็ผ่านไปในมุมมองของคนทั่วๆไปแต่ไม่ใช่กับความประทับใจเล็กๆอันเป็นส่วนตัว มีความสุขกับทุกๆอย่าง ยิ้มให้กับทุกจังหวะของชีวิต ชีวิตเดิมๆ ผู้คนหน้าเก่า แมวง่วงๆทำตัววุ่นวาย ความรักที่เกิดขึ้นในใจเช่นที่เคยมา รสชาติอาหารคำสุดท้ายในจาน ยอมรับและขอบคุณทุกๆอย่างที่เกิดขึ้น  ให้ความสำคัญและซาบซึ้งกับสิ่งดีๆ

บางที ความรู้สึกดีๆเหล่านั้น ถึงเราจะพบมันมาหลายครั้ง แต่จะมีครั้งนึงที่เป็นครั้งสุดท้าย  มันก็ไม่ได้กลับมา แม้เราจะโหยหาร่ำร้องซักเพียงใด ให้คิดถึงขนาดไหน มันก็จะไม่กลับมา

สาบสูญไปตลอดอนันตกาล