JJNY : 5in1 ฟรีดอมเฮาส์ลดอันดับไทย│ตอกกต.พูดไม่หมด│“กัณวีร์”ชี้คว่ำบาตรวีซา│เท้งขอรอดูทักษิณ│ปชน.เปิดตัวผู้สมัครเทศบาล

ฟรีดอมเฮาส์ องค์กรทางวิชาการอิสระในสหรัฐอเมริกา เผยแพร่ผลการสำรวจและจัดทำอันดับเสรีภาพประจำปี 2025 หรือ Freedom in the World 2025 โดยระบุว่า เสรีภาพทั่วโลกลดลงเป็นปีที่ 19 ติดต่อกันในปี 2024 ประเทศกว่า 60 ประเทศ ประสบกับความเสื่อมถอยในสิทธิทางการเมืองและเสรีภาพพลเมือง และมีเพียง 34 ประเทศเท่านั้น ที่ได้รับการพัฒนาปรับปรุง เอลซัลวาดอร์ เฮติ คูเวต และตูนิเซีย เป็นประเทศที่มีคะแนนลดลงมากที่สุดในปีนี้ ขณะที่บังกลาเทศ ภูฏาน ศรีลังกา และซีเรีย มีคะแนนเพิ่มขึ้นมากที่สุด

.

ในช่วงปีที่มีการเลือกตั้งที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน การแข่งขันจำนวนมาก ถูกขัดขวางด้วยความรุนแรงและความพยายามของเผด็จการ ที่จะจำกัดทางเลือกของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ในประเทศและดินแดนต่างๆ กว่า 40% ที่จัดการเลือกตั้งทั่วไปในปี 2024 ผู้สมัครถูกเล็งเป้า ด้วยการพยายามลอบสังหาร หรือทำร้ายร่างกาย สถานที่ลงคะแนนเสียงถูงโจมตี หรือประท้วงหลังการเลือกตั้งถูกปราบปรามด้วยกำลังที่ไม่ได้สัดส่วน การเลือกตั้งในประเทศเผด็จการถูกจัดฉากเพื่อป้องกันไม่ให้ผู้สมัครฝ่ายค้านที่แท้จริงเข้าร่วม

.

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าเสรีภาพโดยรวมทั่วโลกจะลดลง แต่ก็มีแสงสว่างในหลายพื้นที่ อันเป็นผลจากการเลือกตั้งที่มีการแข่งขัน หรือหลังจากการล่มสลายของระบอบเผด็จการที่ปกครองมายาวนาน รัฐบาลชุดใหม่จะต้องเผชิญกับภารกิจอันยากลำบากในการสร้างและเสริมสร้างสถาบันประชาธิปไตย ขณะเดียวกันก็ต้องปกป้องสิทธิส่วนบุคคลด้วย

.

ทั้งนี้ ความสมัครสมานของระบอบประชาธิปไตย จะเป็นสิ่งสำคัญในปีหน้า เสรีภาพทั่วโลกจะเผชิญกับความท้าทายที่สำคัญในปี 2025 รวมถึงภัยคุกคามด้านความปลอดภัยจากความขัดแย้งด้วยอาวุธหลายครั้ง การปราบปรามที่รุนแรงขึ้นในระบอบเผด็จการทั้งที่หยั่งรากลึกและที่เพิ่งเกิดขึ้นใหม่ และผู้นำที่ได้รับการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยซึ่งพยายามบรรลุเป้าหมายของตนโดยเพิกเฉยต่อการตรวจสอบอำนาจของสถาบัน

.

จากการสำรวจเสรีภาพพลเมืองพบว่า เสรีภาพในการแสดงออกลดลงมากที่สุดในช่วง 19 ปีที่ผ่านมา จำนวนประเทศและเขตพื้นที่ ดัชนีเสรีภาพสื่ออยู่ที่ 0 จาก 4 หมายความว่าแทบไม่มีพื้นที่ให้สื่ออิสระทำงานได้เลย โดยเพิ่มขึ้นเกือบสามเท่าระหว่างปี 2005 ถึง 2024 โดยเพิ่มขึ้นจาก 13 เป็น 34 เมื่อปีที่แล้ว มีการบันทึกการโจมตีสื่อในรูปแบบของการเซ็นเซอร์ การจับกุมและจำคุกนักข่าว การคุกคามทางร่างกายและทางกฎหมาย หรือความรุนแรงในกว่า 120 ประเทศและเขตพื้นที่

.

สำหรับประเทศไทยนั้น การจัดอันดับในปีนี้ ไทยถูกลดอันดับ จาก “เสรีบางส่วน” มาเป็น “ไม่เป็นเสรี” โดยมีคะแนนลดลง 2 คะแนน จาก 36 เป็น 34 ในปีนี้ แบ่งเป็น คะแนน สิทธิทางการเมือง 11 จาก 40 และเสรีภาพพลเมือง 23 จาก 60 คะแนน

.

สำหรับประเทศที่ถูกจัดอยู่ในกลุ่มไม่เสรีนั้น อาทิ รัสเซีย จีน อิหร่าน ซูดาน เวียดนาม กัมพูชา ลาว เมียนมา ซีเรีย ตุรกี อัฟกานิสถาน เกาหลีเหนือ

.

หลังจากการอยู่ภายใต้รัฐบาลทหาร 5 ปี ประเทศไทยเปลี่ยนไปสู่รัฐบาลที่ได้รับการเลือกตั้งบางส่วน และอยู่ภายใต้การควบคุมของกองทัพ ในปี 2562 การประท้วงเรียกร้องให้มีการปฏิรูปประชาธิปไตยเพิ่มขึ้นในปี 2563 และ 2564 ทำให้ทางการต้องใช้วิธีต่างๆ ในการปราบปราม รวมถึงการจับกุม ข่มขู่ คุกคาม แม้ว่าการเลือกตั้งในปี 2566 จะค่อนข้างเปิดกว้าง และแข่งขันสูง แต่พรรคฝ่ายค้านที่เป็นผู้นำอย่าง “ก้าวไกล” กลับถูก ส.ว.ที่กองทัพแต่งตั้งขัดขวางไม่ให้จัดตั้งรัฐบาล และศาลรัฐธรรมนูญก็สั่งยุบพรรคฝ่ายค้าน

.

พรรคเพื่อไทย ที่เคยเป็นพรรคฝ่ายค้านใหญ่อันดับ 2 ได้ร่วมรัฐบาลกับพรรคการเมืองหลายฝ่ายที่สนับสนุนทหาร แต่ต่อมานายกฯคนแรกของพรรคก็ถูกศาลเดียวกันนั้นปลดจากตำแหน่ง ด้วยกล่าวหาว่าละเมิดจริยธรรม ซึ่งแสดงให้เห็นว่าสถาบันที่ไม่ได้มาจากการเลือกตั้งยังมีอิทธิพลอยู่ เสรีภาพของสื่อก็ถูกจำกัด กระบวนการยุติธรรมไม่ได้รับการรับประกัน และอาชญากรรมที่กระทำต่อนักเคลื่อนไหวก็ได้รับการยกเว้นโทษ

โดย ฟรีดอมเฮาส์ ได้ระบุสิ่งสำคัญที่เกิดขึ้นในปี 2024 ของไทย อาทิ อดีตนายกฯ ทักษิณ ชินวัตร ได้รับการปล่อยตัวชั่วคราว หลังจากรับโทษในโรงพยาบาลตำรวจเป็นเวลา 6 เดือน

.

เดือนกรกฎาคม วุฒิสภาชุดใหม่ 200 คน ได้รับการคัดเลือกจากกระบวนการที่ซับซ้อน ไม่มีการลงคะแนนเสียงของประชาชน แทนที่ ส.ว.จากกองทัพชุดก่อน มีรายงานว่า ผู้สมัคร 150 คน เชื่อมโยงกับพรรคการเมืองหนึ่งที่เป็นพรรคอนุรักษนิยม

.

ต้นเดือนสิงหาคม ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรคก้าวไกล เนื่องจากการแก้ไขกฎหมาย ม.112 กรรมการบริหารพรรคถูกแบน 10 ปี และทางการยังคงใช้กฎหมายนี้ดำเนินคดีกับนักเคลื่อนไหว ประชาชนทั่วไป โดยตัดสินจำคุกเป็นเวลาหลายปีในคดีสำคัญหลายคดี

สิงหาคม ศาลรัฐธรรมนูญ มีคำสั่งให้ เศรษฐา ทวีสิน พ้นจากตำแหน่งนายกฯ เนื่องจากแต่งตั้งข้าราชการในคณะรัฐมนตรี ที่ถูกจำคุกในข้อหาพยายามติดสินบนผู้พิพากษา ไทยจึงได้นายกฯใหม่ คือ แพทองธาร ชินวัตร ลูกสาววัย 37 ปี ของนายทักษิณ ชินวัตร

เดือนกันยายน ประเทศไทยได้ประกาศใช้กฎหมายสมรสเท่าเทียม ในการแต่งงานกันของคู่สมรสเพศเดียวกัน เปิดทางให้มีการแต่งงานครั้งแรกในเดือนมกราคม 2568

.

ทั้งนี้ ในส่วนของการจัดอันดับด้านกระบวนการเลือกตั้ง พบว่าคะแนน “กฎหมายและกรอบการเลือกตั้งมีความยุติธรรม และมีการบังคับใช้โดยหน่วยงานจัดการการเลือกตั้งที่เกี่ยวข้องอย่างยุติธรรมหรือไม่” นั้น ไทยได้ 0 จาก 4 คะแนน

.

เนื่องจากรัฐธรรมนูญ 2560 ที่ร่างโดยกองทัพ ถูกออกแบบมาเพื่อทำให้พรรคการเมืองและคนที่ได้รับเลือกนั้นอ่อนแอลง และเสริมสร้างสถาบันที่ไม่ได้รับการเลือกตั้งด้วยแนวทางอนุรักษนิยม ทั้งวุฒิสภาชุดใหม่และชุดเก่า ที่ไม่ได้มาจากเสียงของประชาชน ทั้งกระบวนการคัดเลือกในปี 2567 นั้น ขาดความโปร่งใสขั้นพื้นฐาน นายกฯได้รับเลือกโดยคะแนนเสียงร่วมกันของ 2 สภา ทำให้วุฒิสภามีบทบาทเข้มแข็งในกระบวนการนี้

.

การเลือกตั้งในปี พ.ศ.2566 อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ซึ่งสมาชิกชุดปัจจุบันได้รับการแต่งตั้งโดยระบอบ คสช. ในปี พ.ศ.2561 ต่อมาคณะกรรมการมีบทบาทสำคัญในการร้องเรียน และคำตัดสินหลายกรณี นำไปสู่การยุบพรรค

.

จากกรณีที่ นายนิกรเดช พลางกูร อธิบดีกรมสารนิเทศและโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ ได้ชี้แจง 5 ข้อ หลังรัฐสภายุโรปออกข้อมติเรื่องประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ว่า 

1. ฝ่ายไทยรับทราบข้อมติของรัฐสภายุโรปต่อประเด็นสถานการณ์ทางการเมือง และสิทธิมนุษยชนทั่วโลก รวมทั้งของไทย

2. กรณีอุยกูร์ ไทยได้รับคำยืนยันจากรัฐบาลจีนเกี่ยวกับการให้ความปลอดภัย และไทยจะติดตามความเป็นอยู่ของกลุ่มบุคคลดังกล่าวต่อไป

3. ในเรื่องกระบวนการทางกฎหมายที่ดำเนินอยู่ (กรณี ส.ส. 44 คน) เป็นเรื่องของกระบวนการยุติธรรมตามกรอบกฎหมายของไทย

4. การอภิปรายและลงมติของรัฐสภายุโรปเกี่ยวกับสถานการณ์ทางการเมืองและสิทธิมนุษยชนของประเทศต่างๆ รวมทั้งไทย เป็นการปฏิบัติหน้าที่ของรัฐสภายุโรปในการติดตามและแสดงท่าทีต่อประเด็นสถานการณ์ทางการเมืองและสิทธิมนุษยชนทั่วโลก

และ 5. ปัจจุบัน ไทย-อียู ให้ความสำคัญกับความเป็นหุ้นส่วนระหว่างกัน และพลวัตความสัมพันธ์ที่ดี ภายใต้กรอบความตกลงว่าด้วยความเป็นหุ้นส่วนและความร่วมมือรอบด้าน (Thailand-EU Comprehensive Partnership and Cooperation Agreement: PCA)

.

ล่าสุด (15 มี.ค.) นายสุณัย ผาสุข ที่ปรึกษาองค์กรฮิวแมนไรท์ วอทช์ ประจำประเทศไทย ได้โพสต์ผ่านเฟซบุ๊กผ่านแอพพลิเคชั่น x แสดงความคิดเห็นถึงเรื่องดังกล่าวว่า 

.

“กัณวีร์” ลั่นเตือนไม่เคยฟัง สหรัฐฯแบนวีซ่าเจ้าหน้าที่รัฐบาลไทยที่เกี่ยวข้องส่งอุยกูร์ไปจีน ลดระดับไปเท่ากับการแบนรัฐเผด็จการ บอกรอต่อไปอะไรจะเกิดขึ้น
.
วันที่ 15 มี.ค.2568 นายกัณวีร์ สืบแสง สส.บัญชีรายชื่อ พรรคเป็นธรรม โพสต์เฟซบุ๊กถึงกรณีนายมาร์โค รูบิโอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา ออกประกาศว่าด้วยนโยบายข้อจำกัดเกี่ยวกับวีซ่าเพื่อตอบโต้รัฐบาลไทย กรณีผลักดันชาวอุยกูร์ 40 คนกลับจีน

.

นายกัณวีร์ กล่าวว่านโยบายข้อจำกัดวีซ่า หรือ Travel Ban ของรัฐบาลสหรัฐฯ ต่อผู้บริหารไทยซึ่งน่าจะรวมถึงนักการเมืองและข้าราชการไทยที่เกี่ยวข้องกับการผลักดันผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ 40 ชีวิตกลับจีนเมื่อวันที่ 27 ก.พ. 68 คืออีก 1 การตอบสนองจากต่างประเทศต่อการตัดสินใจที่ไร้ซึ่งจุดยืนทางการทูตตามหลักสากลของไทย

.

“สหรัฐฯ คืออีก 1 ประเทศต่อจากสหภาพรัฐสภายุโรปที่ออกมาตรการคว่ำบาตรต่อไทยในการผลักดันผู้ลี้ภัยชาวอุยกูร์ 40 คน กลับจีน”

.

นายกัณวีร์ กล่าวว่า นโยบายข้อจำกัดเกี่ยวกับวีซ่าของสหรัฐฯ นี้เป็นตามมาตรา 212(a)(3)(C) แห่งรัฐบัญญัติตรวจคนเข้าเมืองและสัญชาติของสหรัฐฯ (Immigration and Nationality Act) จำกัดเกี่ยวกับวีซ่ากับเจ้าหน้าที่รัฐบาลต่างประเทศที่ดำรงตำแหน่งอยู่ในปัจจุบันหรือในอดีต ซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบต่อหรือมีส่วนเกี่ยวข้องกับการผลักดันชาวอุยกูร์หรือชนกลุ่มน้อยทางชาติพันธุ์หรือศาสนากลุ่มอื่นที่อาจไม่ได้รับความคุ้มครองกลับประเทศจีน ซึ่งอาจรวมถึงสมาชิกครอบครัวของเจ้าหน้าที่ต่างชาตินี้ด้วย