ทำมีดด้วยเหล็กสปริง spring steel

โอบกอดทุกสิ่งที่ธรรมชาติมอบให้

มีพี่น้องหลายท่านได้สอบถามพูดคุยกับผมเสมอๆเรื่องแหนบสปริงหรือเหล็กในสาย5160หรือSUP9 คือทำมีดด้วยเหล็กที่ว่า ทั้งท่านที่อยากได้มีดไว้ใช้ ท่านที่หัดทำมีดเองหรือช่างทำมีดมือใหม่ คำถามแบบนี้มีมาเสมอๆเป็นสิบๆปีและในช่วงนี้ก็ยังมีอยู่ครับ ผมเองพอดีว่าพอจะมีข้อมูลในส่วนนี้อยู่บ้าง อาจจะไม่มากแต่ก็พอเป็นแนวทางให้ผู้สนใจได้

ผมเองหัดทำมีดจากแหนบสปริงและในช่วงต้นๆของการทำมีดเป็นอาชีพก็ยังใช้แหนบสปริงอยู่ กะๆเอาว่าซื้อแหนบเดือนละ 1-2 ตับ ปีนึงก็ 10 - 20 ตับ ใช้อยู่เป็นสิบปีก็น่าจะผ่านเหล็กมา 100 - 200 ตับ พอจะนับเป็นฐานข้อมูลได้อยู่ ช่วงหลังหลายปีมานี้ผมใช้เหล็ก SUP9 เป็นหลัก และผมเองโชคดีที่ได้เคยใช้เหล็ก 5160 แท้ๆ AISI พี่ๆน้องๆได้กรุณาจัดหาสั่งมาให้จากอเมริกา

คำถามที่ว่าก็คล้ายๆกันครับผม อย่างเช่น เอาแหนบสปริงมาทำมีดดีไหม , แหนบอะไรดีที่สุด , แหนบหูดีกว่าแผ่นอื่นๆจริงรึเปล่า , แหนบสปริงเป็นเหล็ก 5160 ใช่ไหม , เหล็กสปริงกับเหล็ก SUP9 อันไหนดีกว่า , SUP9 คือ 5160 เป็นอันเดียวกันใช่ไหม , เหล็กแหนบชุบแข็งยังไง , ชุบในน้ำได้รึเปล่า
ล้อมวงกันเข้ามาครับ วันนี้จะเล่าให้ฟัง

เอาแหนบสปริงมาทำมีดดีไหม ถ้าสำหรับท่านที่หัดทำมีดใหม่ๆแล้วดีครับ เหล็กมันหาง่าย ราคาไม่แพง ขนาดหรือรูปร่างใกล้เคียงเหมาะกับการเอามาทำมีดอยู่แล้ว เอามาหัดปาดหัดเจียรหรือหัดตี หัดให้ความร้อน ขอแค่ว่าเราหาข้อมูลให้มากๆ ก่อนที่จะลงมือทำ วางแผนให้ดี ศึกษาเรื่องการให้ความร้อนให้ดี เหล็กแหนบไม่ใช่ว่ามันไม่ดีนะครับ ช่างทำมีดฝรั่งก็ยังใช้ leaf spring เป็นวัสดุยอดนิยมอย่างนึงของช่างมีดงานร้อน แม้แต่ Don Fogg ช่างตีเหล็กที่ได้รับการยกย่องว่าตีเหล็กเก่งมากๆคนนึงของวงการก็ยังใช้แหนบสปริงทำงานบางชิ้น

ข้อดีมากๆของแหนบสปริงสำหรับมือใหม่ก็คือหาได้ง่ายเข้าถึงได้อย่างเป็นจริงเป็นจัง บางครั้งช่างทำมีดหน้าใหม่ๆโดยเฉพาะสมัยก่อนจะเข้าถึงเหล็กมีเบอร์ได้น้อยมาก มันเพิ่งมาแพร่หลายเมื่อไม่กี่ปีนี้นะครับ สมัยก่อนช่างตีเหล็กหาอะไรไม่ได้ก็คว้าเอาแหนบสปริงมาก่อน เป็นของที่เราหากันได้ เป็นของที่เรามี โอบกอดทุกสิ่งที่ธรรมชาติมอบให้

แหนบอะไรดีที่สุด อันนี้ขอบอกว่าแหนบที่เราหาได้ดีที่สุดครับ บางทีการจะรอแหนบจี๊ป แหนบแลนด์โรเวอร์ หรือแหนบคาริบเบี้ยน บางทีรอนานจนค้อนขึ้นสนิม เรามีอันไหนในมืออันนั้นดีครับ ขอแค่ตรวจสอบให้ดี ไม่แตกราน ไม่ล้าจนเสียรูป แหนบหักยังแนะนำว่าใช้ได้นะครับ เอามาตีเป็นใบมีดได้ แต่อันที่ไม่แนะนำคือเหล็กเสียรูป แหนบสปริงเรานึกออกนะครับว่ามันจะโค้งจังหวะเดียว เป็นวงแผ่วๆโค้งมากโค้งน้อยแล้วแต่รถแล้วแต่ขนาด ตรวจสอบดูให้มันโค้งเหมือนเดิม มันจะอ้าออกบ้างหรือมีรอยกัดจากแผ่นข้างล่างก็ยังใช้ได้ ที่ควรหลีกเลี่ยงคือแผ่นที่มันไม่โค้งแต่เป็นพับๆ เหมือนว่าแหนบยาว 100 เซ็นต์ โค้งมาถึงตำแหน่ง 75 แล้วพับลงหน่อยนึง อันนี้แหละครับ เหล็กที่สะสมแรงดัน สะสมความล้า มันสะสมความเครียดไว้เกินไป ให้เลี่ยงเหล็กในส่วนนี้ ถ้าจำเป็นต้องใช้ก็ให้ตัดออก

แหนบหูดีกว่าแหนบแผ่นอื่นๆจริงรึเปล่า ข้อแรกถ้าเราจะทำขวานหูแหนบละก็แผ่นนี้ดีกว่าแผ่นอื่นแน่นอน เอิ้ก เอิ้ก ถ้าตัดส่วนนี้ออกไปมันดีกว่าแผ่นอื่นจริงไหม เราเคยเห็นแผ่นแหนบสั้นๆใช่ไหมครับ ที่เค้าเรียกแหนบหนุน แหนบช่วย แหนบเสริม บางครั้งมันไม่ใช่เหล็กชุดเดียวกันกับแผ่นด้านบนนะครับ และถ้าเป็นแหนบรุ่นเก่าผ่านการใช้งานแบบเก่า แบบไทยลูกทุ่งบางทีผ่านการดัดแปลงจากช่างมาแล้วคือเอาแหนบของรถคันนั้นมาใส่รถคันนี้ เอาแหนบจากตับนั้นมาผสมกับตับนี้ สมัยนี้อาจจะไม่ค่อยเกิดเหตุการณ์นี้แต่สมัยก่อนเมื่อสิบยี่สิบปีที่ผ่านมามันมีของแบบนี้ให้เห็นอยู่เป็นประจำและแหนบที่ซื้อจากร้านขายของเก่าเมื่อสิบยี่สิบปีที่แล้วหมายความว่าเหล็กที่ขายบางทีมันมีอายุมากกว่านั้นหลายปีหรือหลายสิบปีนักกว่าที่แหนบจะเสื่อมหรือเก่าจนเค้าขายออกมา ถ้าเป็นแหนบในยุคปัจจุบัน แหนบไทย แหนบจีน หรือแหนบมาเลเซีย แหนบอินโด คนสมัยนี้เปลี่ยนแหนบบางทีเพราะความรู้สึกว่าจะต้องเปลี่ยนไปใช้แบบนั้นแบบนี้ ไม่ได้เปลี่ยนเพราะว่ามันเสีย บางทีมันยังใหม่ๆอยู่ สีเดิมจากโรงงานยังไม่ลอกเลยก็เอามาขายกันแล้ว แบบนี้ยังไม่ถูกดัดแปลง เหล็กยังเดิมๆทุกแผ่น แผ่นบนแผ่นล่างก็มีแนวโน้มว่าจะเป็นเหล็กชนิดเดียวกัน

แหนบสปริงเป็นเหล็ก 5160 ใช่ไหม อันนี้ตอบเลยว่าใช่บางส่วนและไม่ใช่บางส่วน ข้อมูลจากช่างตีมีดฝรั่งก็บอกอยู่แล้วว่ามีหลายเบอร์ แต่ที่มากสุดยังคงเป็น 5160 รถฝรั่งก็ยังมีที่ไม่ใช่ 5160 มาบ้านเราที่มีรถฝรั่งน้อย มีรถญี่ปุ่นมาก รถจีนก็มี จึงขอตอบว่า แหนบสปริงในบ้านเราพบ 5160 ที่เป็น 5160 แท้ๆได้น้อยมาก หรือแทบไม่มีเลย

ถ้าไม่ใช่ 5160 งั้นแหนบสปริงที่อยู่ในบ้านเราเป็นเหล็กอะไร เป็นซุปครับ ซุบเก้า ซุบนาย หรือSUP9 ซึ่งเป็นเหล็กสูตรที่ใกล้เคียง 5160 ที่สุดแต่มันไม่ใช่อันเดียวกัน ทั้งส่วนผสมหรือวิธีผสมของบริษัทเหล็กมันต่างกันอยู่ ในบ้านเราเองจริงๆก็มีทั้ง SUP9 , SUP9A , SUP7 , SUP10 และยังมีรถญี่ปุ่นที่ขายเป็นคันๆใช้แหนบจากญี่ปุ่นหรือแหนบที่ผลิตจากแหล่งอื่นๆ 5160 ไม่ใช่ SUP9 นะครับ แต่มันเป็นเหล็กที่อยู่ในประเภทเดียวกัน ส่วนผสมใกล้เคียงกัน พอจะใช้วิธีให้ความร้อนด้วยกันได้

แต่ไม่ใช่ทั้งหมดนะครับ ถึงมันจะมีคาร์บอนใกล้เคียงกันที่ 0.6 % และโครเมียมระหว่าง 0.5 - 1 % และอุณหภูมิวิกฤตที่ใกล้เคียงกัน แต่มันใช้เหมือนกันไม่ได้ทั้งหมด ยกตัวอย่างเช่น บางตำราให้อุณหภูมิของ 5160 เริ่มชุบแข็งได้ที่ 1525 องศาฟาเรนไฮต์ หรือ 830 องศาเซลเซียส อันนี้ใช้ได้ทั้ง 5160 และ SUP9 แต่บางตำราให้เริ่มชุบได้ตั้งแต่ 1500 องศาฟาเรนไฮต์ หรือ 815 องศาเซลเซียส ใช้ชุบเหล็ก 5160 ได้ แต่ชุบ SUP9 มันยังไม่ค่อยแข็งนะครับ

แหนบสปริงกับ SUP9 อันไหนดีกว่า เท่าที่เจอมานะครับ ผมไม่รู้แหละว่ามันเหล็กอะไร มันจะมีลักษณะแบบนี้ครับคือเหล็กที่ผมซื้อมาเป็นตับๆ มันจะใช้กระบวนการพื้นฐานของเหล็ก 5160 หรือ SUP9 ได้เลยประมาณครึ่งนึง ผมก็บอกไม่ได้ว่ามันใช่ SUP9ไหม แต่ท่านที่เล่นทางนี้อย่างจริงจังสามารถบอกได้ว่าแหนบจากรถยี่ห้ออะไรรุ่นไหนใช้เหล็กอะไร ท่านที่เชี่ยวชาญเค้ารู้ขนาดนั้น เหล็กที่ได้มาต้องตรวจด้วยการแทงตะไบ เจียรด้วยหินเจียรดูเนื้อดูประกายไฟว่ามันใช้ได้ ลองตีดูเนื้อ ลองตรวจสอบแม่เหล็กหาอุณหภูมิวิกฤต มันจะใช้ได้แบบสูตรเดิมนี่ครึ่งนึง คือ 100 แผ่น ใช้กระบวนการให้ความร้อนแบบปรกติเหมือนๆ SUP9 ได้ซักครึ่งนึงก็ราวๆ 50 แผ่น มากบ้างน้อยบ้างก็คละกันไปนะครับ เป็นตัวเลขแบบกะๆเอา

อีกครึ่งนึง ต้องตรวจเนื้อแล้วก็ตรวจการให้ความร้อนตรวจแม่เหล็ก คือใช้อุณหภูมิต่ำกว่าหรือสูงกว่า เช่นปรกติใช้ 830 - 850 ถ้ามันไม่แข็งก็ให้ลองใช้ 810 - 830 ถ้าไม่แข็งก็เปลี่ยนเป็น 850 - 870 ซึ่งส่วนมากมันจะต้องเผาร้อนกว่า ก็จะได้เหล็กในส่วนนี้ซักครึ่งนึง เหลืออีกครึ่งเป็นเหล็กที่ผมเรียกว่าชุบไม่ค่อยแข็ง ซึ่งจริงๆแล้วมันอาจจะชุบแข็งแต่ผมใช้กระบวนการและอุณหภูมิที่ไม่ถูกต้อง ถ้ายังชุบไม่แข็งอีกก็ต้องเอาไปชุบน้ำหรือปล่อยไปเพราะเสียเวลา

ถ้าเราเลือกได้ เราก็ใช้ SUP9 ครับผม เพราะทำออกมาแล้วเรารู้ว่าจะเจอกับอะไร ใช้อุณหภูมิให้ความร้อนแค่ไหน ใช้กระบวนการยังไง ประหยัดเวลาและต้นทุนไฟ แรงงาน มั่นใจได้ทุกใบว่าใบมีดที่ทำออกมาให้ความร้อนได้ถูกต้องกับเนื้อเหล็ก ถ้าเราหาเหล็ก SUP9ได้เราก็ใช้ เมื่อธรรมชาติส่งมันมา เรายิ้มแล้วก็โอบกอดมันเอาไว้ แต่ถ้าเรายังหาไม่ได้ก็แน่นอนครับใช้แหนบสปริงได้เลย

เหล็กแหนบชุบแข็งยังไง อืม อันนี้พูดยากนะครับ เพราะการขึ้นสู่ยอดเขาไม่ได้มีแค่เส้นทางเดียว คนนึงใช้วิธีแบบนี้ อีกคนใช้อีกแบบ ถ้ามันได้มีดที่ดีไม่เท่ากันเราก็จะว่าวิธีนึงผิดวิธีนึงถูก แต่ถ้ามันได้มีดที่ดีเหมือนกันจะให้ว่ายังไง มันไม่มีอันไหนผิดอันไหนถูก ไม่มีสูตรไหนที่ตายตัว เพราะเจอรี่ ฟิสก์ก็ไม่ได้ใช้สูตรเดียวกับเควิน คัชเช่น และก็ไม่ได้ใช้สูตรเดียวกับเอ็ด โฟเลอร์เหมือนกัน

จะเล่าให้ฟังว่าผมทำแบบไหน ก็เป็นมาตรฐานแบบเอบีเอสนั่นแหละครับ นอมอลไลซ์สองครั้ง ครั้งแรกไฟสูง 850 - 870 ครั้งที่สองไฟต่ำ 830 - 840 เย็นสนิท แล้วให้อุณหภูมิชุบแข็งที่ 840 ลดอุณหภูมิในน้ำมันอุ่น ถ้าเล่มเล็กๆก็ชุบแข็งสองรอบได้ เนื้อดีกว่ากัน ถ้าเล่มยาวๆก็ชุบรอบเดียวครับ มันมักจะมีปัญหาด้านการโค้งหรือบิดตัวของใบมีด ผมเผาใบมีดเป็นออสตลอดทั้งใบ แล้วเลือกเอาว่าจะลดอุณหภูมิทั้งใบหรือบางส่วน แข็งแล้วตรวจสอบเนื้อก็คลายเครียดหรือเทมเปอริ่งอีก 2-3 ครั้ง

ไม่ทำไครโอเจนิกหรือซับซีโร่ เพราะว่าไม่มี ใบมีดที่ได้รับรองว่าดีได้มาตรฐาน

ก็โม้กันมายาวเหยียดกว่ากระทู้อื่นๆ ผมไม่ค่อยได้เขียนอะไรยาวๆมานาน วันนี้มีช่องก็เอาซะหน่อย สมัยนี้บ้านเราใช้เหล็กที่ดีกว่าเหล็กแหนบหรือเหล็กSUP9ไปไกล แต่ก็ไม่ใช่ว่ามีดที่ทำจากเหล็กโบราณจะไม่ดีนะครับ มันดีในแบบของมัน มันยังดีเหมือนที่มันเคยเป็น เพียงแต่ว่ามีบางสิ่งที่ได้รับการยอมรับมากกว่า เข้ากับยุคสมัยมากกว่า ธรรมชาติส่งมันมา เราก็แค่ยิ้มและโอบกอดมันเอาไว้

โอบกอดทุกสิ่งที่ธรรมชาติมอบให้


แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่