กระบวนการทางจิต ขณะบรรลุโสดาปัตติมรรค-ผล จิตมีนิพพานเป็นอารมณ์

1. ชั่วขณะของการบรรลุ: จิตของผู้ปฏิบัติจะสัมผัสนิพพานเป็นครั้งแรก

2. ลักษณะการสัมผัส: เป็นการสัมผัสแบบชั่วคราว (ตทังคนิพพาน) ไม่ใช่การดับกิเลสอย่างสิ้นเชิง

3. ผลลัพธ์: เกิดการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจอย่างถาวร แต่ยังไม่สิ้นกิเลสทั้งหมด

4. ความแตกต่างจากอรหันต์:
   - โสดาบัน: สัมผัสนิพพานชั่วขณะ แต่ยังมีกิเลสเหลืออยู่
   - อรหันต์: สัมผัสนิพพานอย่างสมบูรณ์และถาวร สิ้นกิเลสทั้งปวง

5. ความสำคัญ: การสัมผัสนิพพานครั้งแรกนี้เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญ ทำให้เกิดความมั่นใจในพระธรรมคำสอนอย่างไม่หวั่นไหว

นิพพานที่เป็นอารมณ์ของจิตขณะบรรลุโสดาบันก็เป็นนิพพานอย่างเดียวกันกับนิพพานของพระอรหันต์

1. ลักษณะของนิพพาน: เป็นสภาวะเดียวกัน ไม่มีระดับหรือขั้น

2. ความแตกต่าง: อยู่ที่ระดับการเข้าถึงและความสมบูรณ์ในการดับกิเลส
   - โสดาบัน: สัมผัสชั่วขณะ ดับกิเลสบางส่วน
   - อรหันต์: เข้าถึงอย่างสมบูรณ์ ดับกิเลสทั้งหมด

3. การเปรียบเทียบ: เหมือนการดื่มน้ำจากมหาสมุทร
   - โสดาบัน: เพียงจิบน้ำ
   - อรหันต์: ดื่มจนอิ่มเต็มที่

4. ผลของการสัมผัส:
   - โสดาบัน: เกิดความเปลี่ยนแปลงทางจิตใจอย่างถาวร แต่ยังมีกิเลสเหลือ
   - อรหันต์: สิ้นกิเลสโดยสมบูรณ์ ไม่มีการเวียนว่ายในสังสารวัฏอีก

5. ความสำคัญ: การที่โสดาบันได้สัมผัสนิพพานแม้เพียงชั่วขณะ ทำให้เกิดความมั่นใจในเป้าหมายสูงสุดของการปฏิบัติธรรม