สภาวะของฌาน 4

เอกัคคตาจิต เมื่อจิตตั้งมั่นเป็นหนึ่ง (เอกัคคตาจิต) ไม่ฟุ้งซ่าน ความตั้งมั่นเช่นนี้เกิดขึ้นได้จากเหตุหลายอย่าง เช่น เกิดจากความไม่โกรธ ไม่ผูกเวร เกิดจากการระลึกถึงแสงสว่าง เกิดจากความไม่ฟุ้งซ่าน เกิด

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า “อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้วย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้” อานาปานสติ

ตถาคตวิหารธรรม การอยู่แบบ “พระพุทธเจ้า พระอรหันต์และพระเสขะ (ผู้ยังฝึก) พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า อานาปานสติ คือ วิหารธรรมขั้นสูงสุด ทั้งของพระเสขะ (ผู้ยังฝึก) และพระอรหันต์ พระพุทธเจ้าตรัสเรื่อง

อานาปานสติเป็นมงกุฎ ยอดพระกรรมฐาน เพราะ “อานาปานสติ” มิใช่เพียงกรรมฐานหนึ่งในสี่สิบเท่านั้น แต่เป็น “รากฐานแห่งธรรมทั้งปวง” และเป็น “ยอดแห่งสมถะและวิปัสสนา” ที่รวม

วิธีการฝึกแยก “จิต” กับ “กาย” ได้ ต้องมีฐานของ “ผู้รู้” ให้สังเกตว่า “กาย” เป็นสิ่งถูกรู้ เช่น ลมหายใจ การขยับ แขน ขา เจ็บ ปวด “จิต” คื