รีวิว "เดี่ยวสเปเชี่ยล 2024".. เมื่อพี่โน๊ตถูกทัวร์ลง

เดี่ยว สเปเชียล 2024 ครั้งนี้มีเนื้อหา 16+ ด้วยคำพูด ภาษา สารัตถะที่แตะ ธุรกิจทางเพศ ซึ่งพี่โน๊ตแกไปมีประสพการณ์แล้วรู้สึกคันที่จะเล่า
รวมถึงเปิดประเด็น สังคมไทย กล้าหรือไม่ที่จะวิจารณ์ตัวเอง ภายใต้แบบฉบับการนำเสนอ "เดี่ยว" โดย โน๊ต อุดม แต้พานิช

ถ้าเทียบกับ "เดี่ยว" รวมสตาร์ ครั้งที่แล้ว มุขไม่คมเท่า ครั้งที่แล้วมุข highlight ที่ทำให้วาทะศิลป์ของพี่โน๊ตไปอีกระดับมีอยู่หลายตอน
เช่น ตอนที่วิพากษ์ลุงตู่โดยเปรียบเปรยเหมือนพนักงาน รปภ ขับเครื่องบินเกียร์ว่าง
ในที่นี้ จะไม่ขอพูดว่า เป็นจริง หรือ ไม่  เห็นด้วย หรือ ไม่ แต่ในเชิงภาษา ถือว่า คมคายทีเดียว
ในแง่ชั้นเชิงอุปมาอุปไมย ที่ผู้ฟังเข้าใจภาพได้  และนายกฯ ในหน้าที่ทางสังคมเป็นบุคคลสาธารณะ
น่าจะเป็นเรื่องที่วิจารณ์ได้ เห็นต่างหรือเห็นพ้องได้

ใน "เดี่ยว" ที่ผ่านมา พี่โน๊ต มีแขกรับเชิญ ทำให้โชว์มีหลากหลาย  โดยพี่โน๊ตมีบทบาทเขียนสคริปต์ตามที่แกชอบ ปั้นดารา
โดยพวกเขาได้แสดงความสามารถในรูปแบบใหม่ๆ และจบด้วยความซาบซึ้ง
ในคอนเซ็บ "เมื่อนักแสดงให้คนดูแบบสุดๆ คนดูก็จะให้นักแสดงแบบสุดๆ เช่นกัน" 
ไม่ต้องสงสัยเลยว่า เสียงปรบมือและน้ำตาแห่งความประทับใจจากเดี่ยวครั้งที่ผ่านมา
ยังเป็นมาตรฐานเก่าที่ยากที่ใครอื่นจะมาลบสถิติ
รวมทั้งตัวพี่โน๊ตเอง  ซึ่งอาจจะทำให้เกิดคำถามต่อตัวเอง ว่าเมื่อการแสดงสดพีคถึงจุดนี้ แล้วจะไปทางไหนต่อ

ส่วนเดี่ยว สเปเชียล หรือ เดี่ยว มินิ 2024 เป็นเวทีเล็ก เน้นให้คนหน้าตาดีๆ มีชื่อเสียงเข้าไปดู
ซึ่งคนเหล่านั้น ก็คือ influencers ให้คนเข้ามาดูตาม
ส่วนหนึ่ง น่าจะมาจากการสร้าง connection ของพี่โน๊ตเอง เหล่านี้ คือ ธุรกิจ ซึ่งมีสิทธิที่จะทำได้
ไม่ต่างจาก Hollywood, Walt Disney  ด้วยเทคนิกทางการตลาดที่ชัดเจนทำให้ ศิลปิน กับ ไส้แห้ง เป็นคนละเรื่องกัน

"เดี่ยว 2024" ครั้งนี้ ไม่มีโมเม้นท์  "unending standing ovation"  คือ เสียงปรบมือกึกก้อง และคนดูไม่อยากกลับบ้าน เพราะเหตุใด? 
มีผู้ออกมาให้นิยามใหม่กับ พี่โน๊ต เช่น ตลกฝืด พูดเพื่อเงิน ก็อาจจะเป็นด้านที่มองได้
แต่อย่าลืมว่า พี่โน๊ต เกิดมา พร้อมๆ กับ การตลาดชั้นเยี่ยม 
ถ้าคุณจะเทียบพี่โน๊ตกับนักเขียนซีไรต์ ก็ไม่น่าจะถูกต้อง เพราะความทะเยอทะยานของแก คือ การเป็นตำนาน
ไม่ต่างจากละครฟอร์มยักษ์บุพเพสันนิวาส ซึ่งเป็นที่รู้จักกว้างขวางในสังคม

หนังสือที่ดีที่สุด ไม่เท่าหนังสือที่ดังที่สุด คุณคิดว่า แฮรี่ พอตเตอร์ คือ หนังสือ ที่ดีที่สุดในโลกหรือเปล่า
ก็ไม่รู้สินะ แต่ที่แน่ๆ หนังสือเล่มนี้ ทำให้ผู้เขียนมั่งคั่งระดับโลก การหาผงซักฟอกที่ดีที่สุด กับ ผงซักฟอกที่ขายดีที่สุด ต่างกัน 
อยู่ที่ว่า คุณอยากเป็นผงซักฟอกแบบไหน 

ทุกสิ่งที่ขายดี จะหาว่าคุณภาพไม่มี ก็คงไม่ใช่ เนื้อหาของ เดี่ยว สเปเชียล 2024 มีคุณค่าอยู่ หลายตอน เช่น ประกาศความชัดเจน
หรือขีดเส้นใต้ว่า เลิกดูถูกคนรุ่นใหม่เสียทีเถอะ / อย่าประเมินความสามารถของพวกเขาด้วยแว่นและไม้บรรทัดเก่าๆ ของพวกเรา
และได้เปิดมุมที่คนส่วนใหญ่ ไม่เคยรับรู้
ขณะเดียวกัน เมื่อตรวจดูสาระพัดมุข  พี่โน๊ตแกก็ไม่ได้ด้อยค่า คนในอาชีพเปิดผ้าแต่ไม่เปิดเผย 

อาชีพบางอาชีพ ที่ไปเฉียดกับการถูกตัดสินเชิงคุณค่าและศีลธรรม ทั้งที่คนเหล่านั้น ไม่เคยคอรัปชั่นหรือโกงใคร
ผลคือ ไม่ต่างจากละครสะท้อนสังคม ที่ขับเคลื่อนให้พวกเราสำรวจมนุษย์ในแง่มุมที่มากกว่าด้านเดียว

วิธีเล่าของพี่โน๊ตสร้างความเห็นอกเห็นใจได้ สร้างเอกภาพในสังคมได้ และสร้างบทสรุปที่หลากหลายขึ้นได้
โดยใช้มุขตลกเป็นสื่อ ให้เราเปิดตัวเองสู่โลกที่กว้างกว่ากรอบเดียว ... ออกจากความคับแคบ เช่น
เช่น คุณเป็นโสเภณี คุณเลว  คุณไม่ไปวัด แสดงว่าคุณไม่อยู่ในศีลในธรรม
คุณไม่อยากถูกเกณฑ์ทหาร แสดงว่าคุณไม่รักชาติ
ถ้าให้เท่ห์ ที่เขานิยมใช้กัน "มีเครื่องมือทางระบบคิดมากกว่าใช้ชุดความคิดเดียว"

มาถึงประเด็นที่ผลักพี่โน๊ตไปอยู่ในจุดที่ถูกโจมตีได้ง่าย คือ การใช้คำว่า "พอเพียง" 
พี่โน๊ต ไม่ได้พูดในระดับทฤษฎี/ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง แต่แกพูดถึง "พอเพียง" ใน layer ของภาษาปาก
คำว่า พอเพียง ตามพจนานุกรม อาจจะมาก่อน พอเพียง ในฐานะชื่อของปรัชญาและระบบเศรษฐกิจ ของประเทศไทย 
งานของพี่โน๊ตไม่ใช่บรรยายเชิงวิชาการหรือการสื่อสารในบริบททางการ  แต่คนไทยก็ sensitive กับ คำนี้ เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น ?

ยกตัวอย่าง เราเห็นลิซ่า ใส่ Jacket ใน MV เพลง Lalisa 
เรารู้สึกว่า แจ็คเกตสีบลูตัวนั้น ก็สวยดี แต่สำหรับคนแม็กซิกันกลุ่มหนึ่ง แจ็คเก็ตลายนั้น เข้าถึงจิตใจของพวกเขามากมาย
เพราะนั่นคืองานภาพในสไตล์ของดีไซเนอร์ชื่อดังในประเทศของเขา และเสื้อตัวนั้น ก็ออกแบบโดยชาวแมกซิโกจริงๆ
การนำเสนอข้ามวัฒนธรรมของลิซ่าจึงจับใจแฟนๆในแมกซิโกอย่างมาก 

เช่นกัน เมื่อสาวชาวบรูไนขับร้องเพลง "ของขวัญจากก้อนดิน"
( "Putri Norizah (in Bangkok) -Thai song "Khong Kuan Jak Kond Din" @Asean+3 Concert for the King" ใน Youtube )
คนไทยก็น้ำตาไหลได้  ต่อให้คนชาติอื่น เรียนภาษาไทย ฟังเข้าใจเพลงทุกคำ ก็อาจไม่รู้สึกเท่า 

ปฏิเสธไม่ได้ ว่า พอเพียง คือ คำที่สำคัญ ในสังคมไทย เพราะยึดโยงกับ หลักการเศรษฐกิจพอเพียง
ตามกระแสพระราชดำรัสและพระราชดำริของรัชกาลที่ 9
ดังนั้น พี่โน๊ตในฐานะผู้ประกอบอาชีพที่ใช้ภาษา 
แม้จะมีหลากหลายชุดความคิด แต่ละชุด จะเสริมออร่า  หากใส่ได้ถูกกาละเทศะ 

คำพูดคือ ดาบสองคม พูดโน้มน้าวให้คนรักก็ได้ และ "ปลาหมอตายเพราะปาก" ก็มี 
คำบางคำ สุ่มเสี่ยง ที่จะถูกหยิบขึ้นมากำจัดผู้พูดซึ่งเป็นฝ่ายตรงข้าม
บางคนก็ ตายแบบยุงรำคาญ คือ ตาย ด้วยเหตุที่แค่ส่งเสียง ยังไม่ทันได้กัดเนื้อใครจริง 

เครื่องมือทางวาทกรรมมี impact สูงมาก เช่น "เลือกพรรคนี้ ทักษิณจะกลับมา หรือ ไม่กลับมา" คำว่า ทักษิณ คือ ชื่อเฉพาะ ที่ใหญ่มาก สำหรับสังคมไทย ไม่เชื่อก็ลองทำ survey ดูว่า ผู้เลือกตั้งกี่เปอร์เซนต์ ยังมองว่า คำนี้ คือ คำใหญ่ อีก กี่ % move on จากอดีตได้แล้ว และอีก กี่% คือ ไม่ข้องใจกับคำนี้  เพราะไม่ทราบและไม่อยากแสวงหาความหมาย 

การเตรียมเดี่ยว อย่างลวกๆ เพียงเพราะคันจะเล่า จริงอยู่ได้ความสดทางความรู้สึก แต่อาจจะสะดุดขาตัวเองได้
ตรงที่ ขาดความ sensitive ต่อ บางคำ ที่ควรจะปรับหรือควรจะปล่อย เพราะสุ่มเสี่ยงต่อความเข้าใจคลาดเคลื่อน

อย่างไรก็ดี เราเห็นความปราณีตในการจัดเวทีขนาดเล็ก ให้ความรู้สึก exclusive 
เนื้อหา 80% น่าสนใจ เพียงแต่ขาดพลังในตอนจบ  และการฝากแนวคิดที่ยั่งยืนในความรู้สึกอย่างเดี่ยวครั้งที่ผ่านมา 
ทำให้ไม่รู้สึกว่า เป็นเดี่ยวสเปเชี่ยล แต่เป็น เดี่ยวเฉพาะกิจ มากกว่า

สุดท้าย ไม่ว่า จะถูกวิจารณ์ยับขนาดไหน  ก็ดึงคนเข้าไปดูใน Netflix มากขึ้น และพี่โน๊ตก็รวยขึ้นอยู่ดี
ซึ่งการมายืนในที่แจ้งให้คนปาคอมเม้นท์แรงๆได้แบบนี้ ความหนักแน่นย่อมไม่ต่างจากนักการเมือง
แต่จุดที่สำคัญกว่า คือ คอมเม้นท์ ทำให้พัฒนาขึ้น หรือ เหมือนเดิม 

ไม่ว่าจะมีแผลมากน้อย ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า พี่โน๊ต คือ ระดับตำนาน ด้านการเล่าเรื่อง ที่หาคนเทียบได้ยากสำหรับประเทศเรา
เพราะมีทั้งความกล้า และความสามารถทางศิลปะหลายแขนง  รุ่นต่อไป ใครอยากแข่ง ก็อาจจัดเดี่ยวเป็นภาษาอังกฤษ
ออกแบบมุขวิจารณ์ปัญหาสงคราม เศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงภาวะอากาศ (climate change) แล้วขายระดับโลกไปเลย
เพราะความตลก-เสียงร้องไห้-การตื่นรู้ด้วยปัญญา ในทางศิลปะ คือวิชาเดียวกัน