หนูมีเรื่องขอคำปรึกษาหน่อยคะ  พอดีหนูมีที่นาอยู่แปลงหนึ่งมีเนื้อที่อยู่ประมาณ 30 ไร่ เป็นของคุณตา มอบให้กับแม่ของหนู ตั้งแต่คุณตาออกโฉนดมา ไม่เคยได้รังวัดสอบเขตที่ดินเลยจนมาถึงปัจจุบันเป็นเวลาเกือบ 30 ปี แล้ว  เรื่องมีอยู่ว่า แปลงข้างเคียงซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องกับแม่เขาได้นำที่ดินของเขาไปจำนองฝากขายให้กับนายทุน แล้วที่นาได้หลุดจำนองให้กับนายทุน นายทุนเลยประกาศขายต่อให้กับนาย ก. นาย ก. เลยซื้อต่อ เขาไปโอนกันเรียบร้อย ต่อมา นาย ก. ทำเรื่องมารังวัดสอบเขตที่ดิน เขาซื้อมาทั้งหมด 10 ไร่ นิดๆ(จำนวนพื้นที่จริงตามโฉนด) พอถึงวันออกรังวัด แม่เราได้ออกไปเป็นพยานแปลงข้างเคียงด้วย พอรังวัดเสร็จปรากฏว่า โฉนดมันซับซ้อนกัน  โฉนดของนาย ก. มันทับกันกับโฉนดของแม่ แม่ก็ลืม มันนานมาก แกก็ชี้แนวเขตของแกไม่ได้ ย้อนกลับไปเพราะเจ้าของที่ดินคนเดิมที่เป็นลูกพี่ลูกน้องกับแม่ เขาได้บุกรุกทำลายถนนสาธารณะประโยชน์ออก(ถนนหลวง)และลุกลำ้ที่ดินของตามาประมาณ 5 ไร่ ซึ่งแม่ลืมว่าเป็นที่ดินของตนเอง เพราะแม่ไม่เคยรังวัดสอบเขต แม่เพิ่งนึกได้ว่าตอนรุ่นตา ตอนที่ลูกพี่ลูกน้องลุกล้ำเราได้โต้เถียงกันแล้วแต่เถียงกันไม่สำเร็จ ลูกพี่ลูกน้องบอกว่าเป็นที่ของเขา  พอแม่ทราบว่านาย ก.ลุกล้ำที่ดินเกินมา 5 ไร่ (ทราบว่าเขาวัดเกินมา 5 ไร่ เพราะฝั่งนำวัด นาย ก. เขาแซวกันพูดหลุดออกมา) แม่เลยกลับมาเล่าให้ลูกๆฟัง ลูกแนะนำให้แม่ทำเรื่องคัดค้านการรังวัดที่ดินทันที พอถึงวันรังวัดสอบเขตที่ดินของแม่ พนักงานที่ดินบอกกับแม่ว่าเขาได้ลุกล้ำถนนสาธารณะประโยชน์กับที่ดินของแม่จริง แต่แม่ทำอะไรไม่ได้แล้ว เพราะแม่ให้เขาครอบครองที่ดินเกิน 10 ปี มันเป็นปรปักษ์ไปแล้ว ให้ไปคุยตกลงกันกับนาย ก.ดู ว่าจะเอายังไง เดี๋ยวจะนัดให้ไปคุยกันที่สำนักงานที่ดิน แม่ก็รอที่ดินติดต่อมา รอ 3 เดือนกว่าไม่ติดต่อมาสักที  แม่ไม่สบายใจ แม่เลยตามเรื่องเอง ไปคุยกันกับหัวหน้าที่ดิน เขาเลยนัดกันไปคุย ปรากฏว่า หัวหน้าที่ดินบอกว่านาย ก. ไม่สามารถนำรังวัดที่ดินเกินโฉนดได้ เพราะโฉนดมี 10 ไร่ ก็ชี้แค่ 10 ไร่ ไม่สามรถชี้เกินโฉนดและข้ามถนนสาธารณะประโยชน์ไปได้ แต่ นาย ก. เขาบอกว่า เขาชี้ตามความเป็นจริงที่เขาครอบครอง ณ ปัจจุบัน เขาครอบครอง 15 ไร่ เขาก็รังวัด 15 ไร่  เพราะเขาครอบครองนานเกิน 10 ปี (นาย ก. นับรวมการครอบครอง 10 ปี นับตั้งแต่ตอนลูกพี่ลูกน้องครอบครองไปด้วย) สรุปแล้ว เราคุยกันไม่จบเพราะ เขาขอเวลา เนื่องจาก
นาย ก. กับนายทุนเขาโดนลูกพี่ลูกน้องเจ้าของนาเดิมฟ้องขึ้นโรงขึ้นศาล กำลังอยู่ในระหว่างการตัดสินว่าใครแพ้ใครชนะกันอยู่ เขาขอให้ศาลตัดสินก่อนแล้วค่อยนัดมาคุยกันอีกรอบ
เราเลยอยากทราบว่าแม่พอที่จะมีโอกาสได้ที่ดินและถนนสาธารณะประโยชน์คืนไหม เขามีสิทธิครอบครองปรปักษ์ได้จริงหรอในเมื่อตอนที่เขารุกล้ำ เราได้ทะเลอะกันแล้ว แต่ห้ามเขาไม่ได้ เพราะคนสมัยก่อนเขาไม่ค่อยรู้กฎหมาย ไม่รู้ว่าต้องทำยังไง ได้แต่เถียงกันในที่เกิดเหตุ ไม่ได้ทำหนังสือไปคัดค้านที่ที่ดิน  แปลงข้างเคียงที่โดนไปด้วย ก็ 2 คน แต่เขาไม่ได้ยื่นคัดค้านเหมือนแม่ เพราะเขาโดนรุกล้ำนิดเดียว ตอนนี้แม่เราไม่สบายใจเป็นอย่างมาก เครียด นอนไม่ค่อยหลับ กลัวไม่ได้ที่ดินคืน ตอนที่ลูกพี่ลูกน้องเขาครอบครอง เขาไม่ค่อยได้มาดูแลที่ดินเอง ปล่อยให้เช่าบ้าง ปล่อยให้พี่น้องทำบ้างจนถึง ณ ปัจจุบัน เราพอจะทำอะไรได้บ้างคะ  พอดีไม่ค่อยรู้เรื่องกฏหมาย อยากรู้คำตอบ ขอบคุณคะ