[214] อุปาทาน 4 (ความยึดมั่น, ความถือมั่นด้วยอำนาจกิเลส, ความยึดติดอันเนื่องมาแต่ตัณหา ผูกพันเอาตัวตนเป็นที่ตั้ง - attachment; clinging; assuming)
1. กามุปาทาน (ความยึดมั่นในกาม คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่น่าใคร่ น่าพอใจ - clinging to sensuality)
2. ทิฏฐุปาทาน (ความยึดมั่นในทิฏฐิหรือทฤษฎี คือความเห็น ลัทธิ หรือหลักคำสอนต่างๆ - clinging to views)
3. สีลัพพตุปาทาน (ความยึดมั่นในศีลและพรต คือ หลักความประพฤติ ข้อปฏิบัติ แบบแผน ระเบียบ วิธี ขนบธรรมเนียมประเพณี ลัทธิพิธีต่างๆ ถือว่าจะต้องเป็นอย่างนั้นๆ โดยสักว่ากระทำสืบๆ กันมา หรือปฏิบัติตามๆ กันไปอย่างงมงาย หรือโดยนิยมว่าขลัง ว่าศักดิ์สิทธิ์ มิได้เป็นไปด้วยความรู้ความเข้าใจตามหลักความสัมพันธ์แห่งเหตุและผล - clinging to mere rule and ritual)
4. อัตตวาทุปาทาน (ความยึดมั่นในวาทะว่าตัวตน คือ ความถือหรือสำคัญหมายอยู่ในภายในว่า มีตัวตน ที่จะได้ จะเป็น จะมี จะสูญสลาย ถูกบีบคั้นทำลายหรือเป็นเจ้าของ เป็นนายบังคับบัญชาสิ่งต่างๆ ได้ ไม่มองเห็นสภาวะของสิ่งทั้งปวงอันรวมทั้งตัวตนว่าเป็นแต่เพียงสิ่งที่ประชุมประกอบกันเข้า เป็นไปตามเหตุปัจจัยทั้งหลายที่มาสัมพันธ์กันล้วนๆ - clinging to the ego-belief)
D.III.230;
M.I.66;
Vbh.375. ที.ปา. 11/262/242;
ม.มู. 12/156/132;
อภิ.วิ. 35/963/506.
ฝ่ายอภิธรรมบอกว่าโสดาบันสามารถละทิฎฐุปาทาน สีลัพพตุปาทาน อัตวาทุปาทานได้หมด เหลือกามุปาทานที่สามารถละด้วยความเป็นพระอรหันต์
ท่านพุทธทาสบอกว่าเป็นไปไม่ได้ไม่เห็นด้วยที่จะไปตีความว่า สักกายทิฏฐิ คือทิฏฐุปาทานและอัตวาทุปาทาน
กามุปาทาน ที่ละได้ด้วยอรหัตผล ก็ขัดกับอุปทาน 4 ในพจนานุกรมของท่านปอ. ประยุทธ์โต กามุปาทานมีแค่กามคุณ 5 ไม่มีธรรมารมณ์
แต่งใหม่กันซะงงเลยมันแล้ว คราวนี้
อภิธัมบอกว่า โสดาบัน ละอัตวาทุปาทานได้ ท่านพุทธทาส Say No
1. กามุปาทาน (ความยึดมั่นในกาม คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ที่น่าใคร่ น่าพอใจ - clinging to sensuality)
2. ทิฏฐุปาทาน (ความยึดมั่นในทิฏฐิหรือทฤษฎี คือความเห็น ลัทธิ หรือหลักคำสอนต่างๆ - clinging to views)
3. สีลัพพตุปาทาน (ความยึดมั่นในศีลและพรต คือ หลักความประพฤติ ข้อปฏิบัติ แบบแผน ระเบียบ วิธี ขนบธรรมเนียมประเพณี ลัทธิพิธีต่างๆ ถือว่าจะต้องเป็นอย่างนั้นๆ โดยสักว่ากระทำสืบๆ กันมา หรือปฏิบัติตามๆ กันไปอย่างงมงาย หรือโดยนิยมว่าขลัง ว่าศักดิ์สิทธิ์ มิได้เป็นไปด้วยความรู้ความเข้าใจตามหลักความสัมพันธ์แห่งเหตุและผล - clinging to mere rule and ritual)
4. อัตตวาทุปาทาน (ความยึดมั่นในวาทะว่าตัวตน คือ ความถือหรือสำคัญหมายอยู่ในภายในว่า มีตัวตน ที่จะได้ จะเป็น จะมี จะสูญสลาย ถูกบีบคั้นทำลายหรือเป็นเจ้าของ เป็นนายบังคับบัญชาสิ่งต่างๆ ได้ ไม่มองเห็นสภาวะของสิ่งทั้งปวงอันรวมทั้งตัวตนว่าเป็นแต่เพียงสิ่งที่ประชุมประกอบกันเข้า เป็นไปตามเหตุปัจจัยทั้งหลายที่มาสัมพันธ์กันล้วนๆ - clinging to the ego-belief)
D.III.230;
M.I.66;
Vbh.375. ที.ปา. 11/262/242;
ม.มู. 12/156/132;
อภิ.วิ. 35/963/506.
ฝ่ายอภิธรรมบอกว่าโสดาบันสามารถละทิฎฐุปาทาน สีลัพพตุปาทาน อัตวาทุปาทานได้หมด เหลือกามุปาทานที่สามารถละด้วยความเป็นพระอรหันต์
ท่านพุทธทาสบอกว่าเป็นไปไม่ได้ไม่เห็นด้วยที่จะไปตีความว่า สักกายทิฏฐิ คือทิฏฐุปาทานและอัตวาทุปาทาน
กามุปาทาน ที่ละได้ด้วยอรหัตผล ก็ขัดกับอุปทาน 4 ในพจนานุกรมของท่านปอ. ประยุทธ์โต กามุปาทานมีแค่กามคุณ 5 ไม่มีธรรมารมณ์
แต่งใหม่กันซะงงเลยมันแล้ว คราวนี้