***** จิตสุดท้ายก่อนตาย กับผลของกรรม (ดี,ชั่ว) อย่างไหนเป็นเหตุนำไปสู่การไปเกิด หากยังต้องเวียนว่ายตายเกิด *****

การสอนให้ "ยึดจิตสุดท้าย" เพื่อไปสู่ภพใหม่นั้น ไม่ใช่คำสอนที่ถูกต้องตามพระพุทธศาสนา ที่ถูกต้องสอนให้ "ละอัตตา" (ความยึดมั่นในตัวตน) ก่อนตายเพื่อเข้าสู่นิพพาน. แนวคิดเรื่อง "ยึดจิตสุดท้าย" มักพบในความเชื่อที่แตกต่างกันออกไป เช่น ความเชื่อเรื่องการตายแล้วไปเกิดในภพภูมิต่างๆ ตามอำนาจของบุญบาป ซึ่งไม่สอดคล้องกับหลักธรรมคำสอนเรื่องการดับทุกข์และการหลุดพ้นตามหลักพุทธพจน์ที่มุ่งสู่ นิพพาน.
ความเข้าใจผิด: การยึดจิตสุดท้าย
การยึดจิตสุดท้ายมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็น "วิธี" ในการกำหนดภพภูมิหลังตาย เช่น เชื่อว่าหากยึดจิตไว้กับความดี ความเจริญก็จะไปเกิดในภพภูมิที่ดี แต่หากยึดไว้กับสิ่งที่ไม่ดีก็จะไปเกิดในภพภูมิที่เลวร้าย.
ความเชื่อนี้ขัดแย้งกับหลักพระพุทธศาสนาที่เน้นการ ละอัตตา (การไม่ยึดมั่นถือมั่นในตัวตน) เพราะการยึดมั่นแม้ในสิ่งดีก็ยังคงเป็นการยึดติดและเป็นเหตุให้เกิดการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ.
คำสอนที่ถูกต้อง: การละอัตตาเพื่อเข้าสู่นิพพาน
ละอัตตา: การละความยึดมั่นถือมั่นในความเป็น "ตัวตน" หรือ "ของเรา" ในทุกสิ่งทุกอย่างทั้งทางกายและใจ.
นิพพาน: สภาวะแห่งการหลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวง โดยการดับสิ้นกิเลสและอวิชชาอย่างถอนรากถอนโคน.
การปฏิบัติ: การปฏิบัติในพระพุทธศาสนามุ่งเน้นการทำความเข้าใจในหลัก ไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง (ความไม่เที่ยง) ทุกขัง (ความทุกข์) และอนัตตา (ความไม่ใช่ตัวตน) เพื่อคลายความยึดติด.
การตาย: เมื่อใจไม่ยึดติดกับสิ่งใดๆ แล้ว (การละอัตตา) ใจจะเข้าสู่นิพพาน ซึ่งไม่ใช่การไปสู่ภพภูมิใหม่ แต่เป็นการดับสิ้นการเวียนว่ายตายเกิด.