มลายู เปอร์เซีย อาหรับ หนึ่งในบรรพชนของสังคมไทย
เรามักจะเข้าไปใจไปว่า มลายูคือ อิสลาม และเป็นชนชาติ
ทางตอนใต้ของประเทศไทยไปถึงอินโดเนียเซียซึ่งเป็นความเข้าใจที่ถูก
ส่วนเดียวเพราะได้ละเลยความกว้างที่สำคัญ ทีว่า มลายูนั้นไมไ่ด้เป็นมุสลิมมาแต่ก่อน
แต่เป็นชนชาติที่ชำนาญทางน้ำและไปทั่วพื้นที่ เช่น ลาว กัมพูชา
หรือที่คุ้นหูคือ มลายูจามเป็นต้น
งานของ อาจารย์สุจิตต์ เล่าเรื่องน่าสนใจว่า
ประเทศไทย ส่วนใหญ่ถ้านับเอาราชอาณาจักรแรกก็มักจะไม่นับเอาสุโขทัย หรือ ก็นับเอาอยุธยาเป็นจุดเริ่ม แตกต่างกันไปบ้างตามความเห็นนักวิชาการ
แต่จุดเริ่มทั้งสองนี้ มีความตรงกันอย่างหนึ่งคือ ประเทศไทยมีหลายชาติพันธ์หรือร้อยพ่อพันธ์แม้ ในจุดเริ่มนั้น
"บรรพชนคนไทยล้วนมาจากชาติพันธุ์ “ร้อยพ่อพันแม่” ชาติพันธุ์หลากหลายในประวัติศาสตร์ยาวนานทั้งในและนอกอุษาคเนย์ต่างผสมกลมกลืนทางสังคมและวัฒนธรรมแล้วกลายตนเป็นไทย ได้แก่ มอญ, เขมร, ลาว, พม่า, จีน, จาม, ชวา, มลายู, ม้ง, เมี่ยน, กะเหรี่ยง (กะหร่าง), กูย (กวย, ส่วย), กำมุ (ขมุ) เป็นต้น"
มีการค้นพบ เครื่องอำนวยความสะดวกของชนชาติอย่างมลายู อาหรับ และ เปอร์เซีย ร่วมกับชาติพันธ์อื่นๆ ในดินแดนนี้ และ การอ้างถึงคำภาษาเปอร์เซียใช้ร่วมกับคำไทยในศิลาจารึกเป็นต้น
ชาวมลายู พูดตระกูลภาษามลายู เป็นประชากรเก่าแก่ดั้งเดิมกลุ่มหนึ่งของภูมิภาคอุษาคเนย์ มีหลักแหล่งกระจายทั่วไป ทั้งภาคพื้นทวีปและกลุ่มเกาะไม่น้อยกว่า 3,000 ปีมาแล้ว (ซึ่งก่อนหน้านั้น มลายู นับถือ เหมือนคนในภูมิภาคแห่งนี้คือ นับถือ ผี นับถือพุทธ ฮินดู และ เปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามในภายหลัง)
ดังนั้น มลายูจึงไม่ใช่แค่สามจังหวัด แต่เป็นชนชาติตั้งอยู่ทั่วไป จนถึงกัมพูชาและลาว การมองมลายูในเชิงผูกขาดทางพื้นทีสามจังหวัด และละเลยตัวตนของมลายูที่กระจายในชาติพันธ์อื่นๆนั้นทำให้ เราอาจาองมลายูผิดไปจากความเป็นจริง
เมื่อตีกรอบให้แคบขึ้นหมายความว่า ชนชาติส่วนหนึ่งที่ปัจจุบัน นับถือศาสนาอิสลามนั้น เช่น เปอร์เซีย อาหรับ มลายูจาม มลายู ปาทานนั้น เป็นบรรพชนของไทย โดยมีสาแหรกสืบได้ตั้งแต่ก่อนอยุธยา และสืบได้แน่ชัดในสมัยอยุธยา เพียงแต่ส่วนนี้เปลี่ยนมาเข้ารับอิสลาม ไม่ใช่เพียงถูกกวาดต้อนอย่างที่เข้าใจ
การเป็นผุ้วางรากฐานการเดินเรือ การยึดโดยงกับกรมท่าขวา การมีการพูดมลายูในราชสำนักสมัยอยุธยา การมีคำโบราณที่แปลงมาจากคำอาหรับในภาษาไทย การมีวัฒนธรรมมลายูอยู่ในราชพิธีไทย และการเข้าไปเกี่ยวข้องกับการเมืองการปกครองอื่นๆอีกมาก ชนชาติเหล่านี้เมื่อนับถืออิสลาม ไม่ว่าจะเป็นชีอะห์ หรือซุนนีย์แล้ว ก็ยังเกี่ยวกับสังคมไทยมายาวนาน
นั่นคือภาพกว้างของสังคมมุสลิมในประเทศไทยปัจจุบัน
มลายู เปอร์เซีย อาหรับ หนึ่งในบรรพชนไทย
เรามักจะเข้าไปใจไปว่า มลายูคือ อิสลาม และเป็นชนชาติ
ทางตอนใต้ของประเทศไทยไปถึงอินโดเนียเซียซึ่งเป็นความเข้าใจที่ถูก
ส่วนเดียวเพราะได้ละเลยความกว้างที่สำคัญ ทีว่า มลายูนั้นไมไ่ด้เป็นมุสลิมมาแต่ก่อน
แต่เป็นชนชาติที่ชำนาญทางน้ำและไปทั่วพื้นที่ เช่น ลาว กัมพูชา
หรือที่คุ้นหูคือ มลายูจามเป็นต้น
งานของ อาจารย์สุจิตต์ เล่าเรื่องน่าสนใจว่า
ประเทศไทย ส่วนใหญ่ถ้านับเอาราชอาณาจักรแรกก็มักจะไม่นับเอาสุโขทัย หรือ ก็นับเอาอยุธยาเป็นจุดเริ่ม แตกต่างกันไปบ้างตามความเห็นนักวิชาการ
แต่จุดเริ่มทั้งสองนี้ มีความตรงกันอย่างหนึ่งคือ ประเทศไทยมีหลายชาติพันธ์หรือร้อยพ่อพันธ์แม้ ในจุดเริ่มนั้น
"บรรพชนคนไทยล้วนมาจากชาติพันธุ์ “ร้อยพ่อพันแม่” ชาติพันธุ์หลากหลายในประวัติศาสตร์ยาวนานทั้งในและนอกอุษาคเนย์ต่างผสมกลมกลืนทางสังคมและวัฒนธรรมแล้วกลายตนเป็นไทย ได้แก่ มอญ, เขมร, ลาว, พม่า, จีน, จาม, ชวา, มลายู, ม้ง, เมี่ยน, กะเหรี่ยง (กะหร่าง), กูย (กวย, ส่วย), กำมุ (ขมุ) เป็นต้น"
มีการค้นพบ เครื่องอำนวยความสะดวกของชนชาติอย่างมลายู อาหรับ และ เปอร์เซีย ร่วมกับชาติพันธ์อื่นๆ ในดินแดนนี้ และ การอ้างถึงคำภาษาเปอร์เซียใช้ร่วมกับคำไทยในศิลาจารึกเป็นต้น
ชาวมลายู พูดตระกูลภาษามลายู เป็นประชากรเก่าแก่ดั้งเดิมกลุ่มหนึ่งของภูมิภาคอุษาคเนย์ มีหลักแหล่งกระจายทั่วไป ทั้งภาคพื้นทวีปและกลุ่มเกาะไม่น้อยกว่า 3,000 ปีมาแล้ว (ซึ่งก่อนหน้านั้น มลายู นับถือ เหมือนคนในภูมิภาคแห่งนี้คือ นับถือ ผี นับถือพุทธ ฮินดู และ เปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามในภายหลัง)
ดังนั้น มลายูจึงไม่ใช่แค่สามจังหวัด แต่เป็นชนชาติตั้งอยู่ทั่วไป จนถึงกัมพูชาและลาว การมองมลายูในเชิงผูกขาดทางพื้นทีสามจังหวัด และละเลยตัวตนของมลายูที่กระจายในชาติพันธ์อื่นๆนั้นทำให้ เราอาจาองมลายูผิดไปจากความเป็นจริง
เมื่อตีกรอบให้แคบขึ้นหมายความว่า ชนชาติส่วนหนึ่งที่ปัจจุบัน นับถือศาสนาอิสลามนั้น เช่น เปอร์เซีย อาหรับ มลายูจาม มลายู ปาทานนั้น เป็นบรรพชนของไทย โดยมีสาแหรกสืบได้ตั้งแต่ก่อนอยุธยา และสืบได้แน่ชัดในสมัยอยุธยา เพียงแต่ส่วนนี้เปลี่ยนมาเข้ารับอิสลาม ไม่ใช่เพียงถูกกวาดต้อนอย่างที่เข้าใจ
การเป็นผุ้วางรากฐานการเดินเรือ การยึดโดยงกับกรมท่าขวา การมีการพูดมลายูในราชสำนักสมัยอยุธยา การมีคำโบราณที่แปลงมาจากคำอาหรับในภาษาไทย การมีวัฒนธรรมมลายูอยู่ในราชพิธีไทย และการเข้าไปเกี่ยวข้องกับการเมืองการปกครองอื่นๆอีกมาก ชนชาติเหล่านี้เมื่อนับถืออิสลาม ไม่ว่าจะเป็นชีอะห์ หรือซุนนีย์แล้ว ก็ยังเกี่ยวกับสังคมไทยมายาวนาน
นั่นคือภาพกว้างของสังคมมุสลิมในประเทศไทยปัจจุบัน