เมื่อจิตนิ่ง จะเห็นอารมณ์หนึ่งผุดขึ้นมาในจิต คือ สภาพจิต สภาพจิตคือความรู้สึกจริงๆขณะนั้น ประกอบด้วยจิตที่รู้อารมณ์ทางขันธ์5 ที่เป็นปัจจุบันธรรมขณะนั้น รู้สภาพจิตขณะนั้นเป็นอย่างไร จึงเป็นจิตที่ประกอบด้วยสติ สมาธิ จะทำกิจต่อไปด้วยทำให้จิตมีความสงบ หนักแน่น มั่นคงมากขึ้น(สมถะ) หรือเพื่อเห็นไตรลักษณ์ เป็นปัญญาเห็นการเกิดดับของจิต(ภาวนา) ก็ทำได้อย่างรู้ชัดและมั่นคง
รู้ชัดในสภาพจิตขณะนั้น