น้ำเลี้ยงหัวใจ หทยรูป สามารถจำแนกจริตได้ด้วยสีต่างๆ

หทยรูป แบ่งออกเป็น ๒ อย่าง

       (๑) มังสหทยรูป ได้แก่ รูปหัวใจที่มีสัณฐานคล้ายดอกบัวตูมที่แกะกลีบ ออกมา แล้วเอาปลายห้อยลง ภายในนั้นเหมือนรังบวบขม

       (๒) วัตถุหทยรูป ได้แก่ รูปที่อาศัยเกิดอยู่ในมังสหทยรูป เป็นรูปที่เกิดจาก กรรม ที่ตั้งของหทยรูปนั้น ตั้งอยู่ในช่องที่มีลักษณะเหมือนบ่อ โตประมาณเท่าเมล็ด ดอกบุนนาค ในช่องนี้มี น้ำเลี้ยงหัวใจ หล่อเลี้ยงอยู่ประมาณ ๑ ซองมือ เป็นที่ อาศัยเกิดของจิตและเจตสิกที่ชื่อว่า มโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ สถานที่ตรงนี้เอง ที่เรียกว่า หทยรูป หรือ วัตถุหทยรูป

       น้ำเลี้ยงหัวใจนี้แหละเป็นที่อาศัยให้เกิดจิต ๗๕ ดวง (เว้นทวิปัญจวิญญาณ ๑๐ และอรูปวิบาก ๔ ) อันเป็นปัจจัยให้เกิดทั้งความดีและความชั่ว

       น้ำเลี้ยงหัวใจ คือ หทยรูป หรือ หทยวัตถุ หรือ วัตถุหทยรูป นี้มีมากสี ด้วยกัน ทั้งนี้ย่อมแล้วแต่จริตของบุคคล กล่าวคือ

       บุคคลที่มากด้วย    
ราคจริต     น้ำเลี้ยงหัวใจย่อมมีสีแดง
โทสจริต     ดำ
โมหจริต     หม่นเหมือนน้ำล้างเนื้อ
วิตกจริต     เหมือนน้ำเยื่อถั่วพู
สัทธาจริต   เหลืองอ่อนคล้ายสีดอกกัณณิกา
พุทธิจริต   ขาวเหมือนสีแก้วเจียรนัย
หทยรูป มีลักขณาทิจตุกะ ดังนี้

เอาดีๆ